Τσερνόμπιλ: 35 χρόνια από το δυστύχημα - Ο τιτάνιος αγώνας για να τιθασευτεί η πυρηνική απειλή.

 Το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ συνέβη στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης. Το ατύχημα ήταν τόσο καταστροφικό που διατάραξε σοβαρότατα την οικονομία, το περιβάλλον, αλλά και την υγεία των ανθρώπων.

Σαν σήμερα, 26 Απριλίου 2021, συμπληρώνονται 35 χρόνια από το τραγικό ατύχημα της πυρηνικής έκρηξης στο Τσερνόμπιλ.

Το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ συνέβη στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης, ο οποίος σήμερα βρίσκεται σε εδάφη της Ουκρανίας.

Το ατύχημα ήταν τόσο καταστροφικό που διατάραξε σοβαρότατα την οικονομία, το περιβάλλον, αλλά και την υγεία των ανθρώπων.

Το εργοστάσιο που πήρε το όνομά του από την πόλη του Τσερνόμπιλ, μπήκε σε λειτουργία για τη Σοβιετική Ένωση το 1977 ως πρότυπο πυρηνικό εργοστάσιο. 

Στις 26 Απριλίου του 1986 σημειώθηκε στο εργοστάσιο η σοβαρή έκρηξη και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ανθρώπων αλλά και την εκτεταμένη επιβάρυνση του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια.

Το μοιραίο Σάββατο

Το εργοστάσιο λειτουργούσε ως τον Δεκέμβριο του 2000 εξαιτίας μεγάλης ενεργειακής ζήτησης στην Ουκρανία.

Η δοκιμή κατέληξε στο τραγικό δυστύχημα, που συνέβη στη 01:26 ώρα Μόσχας, ξημερώματα Σαββάτου 26 Απριλίου 1986.

Εκείνη την ώρα στο εργοστάσιο βρίσκονταν περίπου 200 εργαζόμενοι των οποίων οι ενασχολήσεις σχετίζονταν με την ομαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων 1, 2 και 3, καθώς και με το πρόγραμμα ελέγχου που λάμβανε χώρα στον αντιδραστήρα 4 όπου και σημειώθηκε η έκρηξη.

Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου υπήρχαν άλλοι εργάτες οι οποίοι δούλευαν σε νυχτερινή βάρδια για την κατασκευή των αντιδραστήρων 5 και 6 που επρόκειτο να λειτουργήσουν το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς.

Τα αίτια της έκρηξης.

Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ προήλθε από μια σειρά λαθών και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε σχεδιαστικές ατέλειες του αντιδραστήρα RBMK-1000, που χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο.

Σύμφωνα με την επανεκτίμηση του ατυχήματος από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που έγινε το 1992 (INSAG-7), οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να προκάλεσαν το Πυρηνικό Ατύχημα στο Τσερνόμπιλ:

Ο αντιδραστήρας είχε επικίνδυνα μεγάλο θετικό συντελεστή κενού. Ο συντελεστής κενού εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται ο αντιδραστήρας όταν στο νερό ψύξης που έχει στο εσωτερικό του δημιουργηθούν φυσαλίδες ατμού. Οι περισσότεροι αντιδραστήρες έχουν αρνητικό συντελεστή κενού, όμως οι αντιδραστήρες γραφίτη, όπως αυτό του Τσερνόμπιλ, έχουν θετικό συντελεστή.

Πιο σημαντικό σφάλμα θεωρείται η χρήση γραφίτη στο άκρο των ράβδων ελέγχου. Με τον σχεδιασμό αυτό, όταν οι ράβδοι κατεβαίνουν από την ανώτατη δυνατή θέση, η ισχύς τους αντιδραστήρα αυξάνει για μερικά δευτερόλεπτα. Οι χειριστές του αντιδραστήρα δεν ήταν ενήμεροι για αυτή την συμπεριφορά.

Ο σχεδιασμός των αντιδραστήρων RBMK-1000 παρουσίαζε και άλλες ελλείψεις και ελαττώματα, και δεν συμμορφωνόταν με τα αποδεκτά επίπεδα ασφαλείας για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Άμεση διαχείριση της κρίσης.

Αμέσως μετά το ατύχημα, οι Αρχές ξεκίνησαν τις εργασίες εξάλειψης των συνεπειών του, προκειμένου να αποφευχθεί μια καταστροφή μεγαλύτερης κλίμακας. Ο κίνδυνος για ολόκληρο τον πλανήτη ήταν τόσο μεγάλος που θα μπορούσε να επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους, που δεν συνειδητοποιούσαν καν ότι η ζωή τους βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο.

Ένα από τα καθήκοντα των καθαριστών ήταν ο καθαρισμός της οροφής της μονάδας ισχύος, όπου βρίσκονταν τα εξαρτήματα του αντιδραστήρα, ο οποίος καταστράφηκε από την έκρηξη. Ο καθαρισμός της οροφής ήταν απαραίτητος, καθώς τα εξαρτήματα του αντιδραστήρα που εξερράγη εξέπεμπαν μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας. Από την έκρηξη του αντιδραστήρα, υπέρθερμα κομμάτια γραφίτη εκτινάχτηκαν στην ατμόσφαιρα. Χωρίς αυτήν την παρέμβαση, θα ήταν αδύνατο να συνεχιστούν οι εργασίες εξάλειψης του ατυχήματος.

Το νερό στις εγκαταστάσεις κάτω από τον αντιδραστήρα εγκυμονούσε τεράστιο κίνδυνο, επειδή θα μπορούσε να έρθει σε επαφή με την ραδιενεργή πυρηνική λάβα. Ως επίπτωση θα δημιουργούσε μια θερμική έκρηξη, η οποία πιθανώς θα ήταν χειρότερη και από την έκρηξη του αντιδραστήρα. Μια τέτοια έκρηξη θα προκαλούσε ρύπανση τεράστιων διαστάσεων στην Ευρώπη.

Τρεις καθαριστές κατέβηκαν στις εγκαταστάσεις, πλημμυρισμένες με ραδιενεργό νερό. Ο στόχος τους ήταν να βρουν και να ανοίξουν τις βαλβίδες για να αδειάσουν τα νερά. Αυτό ήταν δύσκολο, επειδή οι εργασίες γίνονταν βιαστικά στο σκοτάδι. Εντούτοις, τις ολοκλήρωσαν με επιτυχία, χωρίς να λάβουν κάποια θανατηφόρα δόση ακτινοβολίας. Με αυτόν τον τρόπο, κατάφεραν να αποτρέψουν την έκρηξη που θα προκαλούσε μια νέα καταστροφή.

 Η λάβα θα μπορούσε επίσης να διαβρώσει την πλάκα των θεμελίων του κτιρίου και να εισέλθει μέσα στο έδαφος. Υπήρχε επίσης κίνδυνος μόλυνσης των υπόγειων υδάτων με ραδιενέργεια από πυρηνική λάβα.

Σοβιετικοί ανθρακωρύχοι κατασκεύασαν μια σήραγγα κάτω από την πλάκα των θεμελίων για να προσθέσουν μια άλλη πλάκα ακόμη πιο κάτω με σκοπό να μην υπάρξει ρύπανση των υδάτων. Η σήραγγα είχε μήκος 136 μέτρα και τελείωνε ακριβώς κάτω από τη μονάδα ισχύος. Οι ανθρακωρύχοι γρήγορα έχτισαν μια προστατευτική πλάκα, χωρίς η λάβα να καταστρέψει τα θεμέλια του σταθμού. Χάρη στη σκληρή δουλειά των ανθρακωρύχων αποφεύχθηκε η μόλυνση των υπόγειων υδάτων.

Η βοήθεια των πιλότων των ελικοπτέρων ήταν επίσης πολύ σημαντική για την επιχείρηση εξάλειψης των συνεπειών του ατυχήματος στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ. Για να σβήσουν τις φλόγες στον αντιδραστήρα, οι πιλότοι έριχναν από τον αέρα διάφορα ειδικά υλικά, όπως άμμο, μόλυβδο και βόριο. Συνολικά 16.600 τόνοι διαφόρων ουσιών ρίχτηκαν στη μονάδα ισχύος.

Το τελευταίο στάδιο των εργασιών εξάλειψης των συνεπειών του ατυχήματος στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ ήταν η κατασκευή μιας σαρκοφάγου από μέταλλο και σκυρόδεμα πάνω από τη μονάδα ισχύος. Πάνω από 400.000 κυβικά μέτρα σκυροδέματος και 7.000 τόνοι σίδερου χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της σαρκοφάγου. Η κατασκευή της σαρκοφάγου διήρκεσε 206 ημέρες και αποπερατώθηκε τον Νοέμβριο του 1986. 

sputniknews.gr