Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τον κατακλυσμό των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI) που φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί για να μας κάνουν πιο αποτελεσματικούς και δημιουργικούς. Έχουμε εφαρμογές που λαμβάνουν προτροπές κειμένου και δημιουργούν τέχνη, καθώς και το αμφιλεγόμενο ChatGPT, το οποίο εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την πρωτοτυπία, την παραπληροφόρηση και τη λογοκλοπή.
Παρά τις ανησυχίες αυτές, η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη και παρεμβατική. Είναι η τελευταία τεχνολογία που θα αλλάξει ανεπανόρθωτα τη ζωή μας.
Το διαδίκτυο και τα smartphones ήταν άλλα παραδείγματα. Αλλά σε αντίθεση με αυτές τις τεχνολογίες, πολλοί φιλόσοφοι και επιστήμονες πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε μια μέρα να φτάσει (ή και να ξεπεράσει) τη "σκέψη" ανθρώπινου τύπου. Αυτή η πιθανότητα, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη εξάρτησή μας από την ΤΝ, βρίσκεται στη ρίζα μιας έννοιας του φουτουρισμού που ονομάζεται "τεχνολογική μοναδικότητα".
Ο όρος αυτός υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό, αφού διαδόθηκε από τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Vernor Vinge πριν από μερικές δεκαετίες.
Σήμερα, η "μοναδικότητα" αναφέρεται σε ένα υποθετικό χρονικό σημείο κατά το οποίο η ανάπτυξη της τεχνητής γενικής νοημοσύνης (AGI) - δηλαδή της τεχνητής νοημοσύνης με ικανότητες ανθρώπινου επιπέδου - θα εξελιχθεί τόσο πολύ ώστε θα αλλάξει ανεπανόρθωτα τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Θα σηματοδοτούσε την αυγή της αδιαχώριστης σχέσης μας με τις μηχανές. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, δεν θα μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτές χωρίς να πάψουμε να λειτουργούμε ως ανθρώπινα όντα. Αλλά αν έρθει η μοναδικότητα, θα την αντιληφθούμε καν;
Εγκεφαλικά εμφυτεύματα ως πρώτο στάδιο.
Για να καταλάβουμε γιατί αυτό δεν είναι παραμύθι, αρκεί να δούμε τις πρόσφατες εξελίξεις στις διεπαφές εγκεφάλου-υπολογιστή (BCI). Τα BCIs αποτελούν στα μάτια πολλών φουτουριστών μια φυσική αρχή της μοναδικότητας, επειδή συγχωνεύουν το μυαλό και τη μηχανή με τρόπο που καμία άλλη τεχνολογία μέχρι στιγμής δεν μπορεί να το κάνει.
Η εταιρεία Neuralink του Elon Musk ζητά άδεια από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων για να ξεκινήσει δοκιμές σε ανθρώπους για την τεχνολογία BCI της. Αυτό θα περιλαμβάνει την εμφύτευση νευρικών συνδέσμων στον εγκέφαλο εθελοντών, ώστε να μπορούν να επικοινωνούν οδηγίες σκεπτόμενοι.
Η Neuralink ελπίζει να βοηθήσει παραπληγικούς ανθρώπους να περπατήσουν και τυφλούς να δουν ξανά. Αλλά πέρα από αυτούς τους στόχους υπάρχουν και άλλες φιλοδοξίες.
Ο Μασκ έχει πει εδώ και καιρό ότι πιστεύει πως τα εγκεφαλικά εμφυτεύματα θα επιτρέψουν την τηλεπαθητική επικοινωνία και θα οδηγήσουν στη συν-εξέλιξη ανθρώπων και μηχανών. Υποστηρίζει ότι αν δεν χρησιμοποιήσουμε μια τέτοια τεχνολογία για να ενισχύσουμε τη νοημοσύνη μας, κινδυνεύουμε να εξαφανιστούμε από την υπερ-ευφυή τεχνητή νοημοσύνη.
Ο Μασκ είναι κατανοητό ότι δεν είναι ο ιδανικός συνομιλητής όλων για τεχνολογική εμπειρογνωμοσύνη. Αλλά δεν είναι ο μόνος που προβλέπει μια μαζική ανάπτυξη των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ερευνητές ΤΝ συμφωνούν σε συντριπτικό βαθμό ότι η ΤΝ θα επιτύχει "σκέψη" ανθρώπινου επιπέδου μέσα σε αυτόν τον αιώνα. Αυτό στο οποίο δεν συμφωνούν είναι αν αυτό συνεπάγεται συνείδηση ή όχι, ή αν αυτό σημαίνει απαραίτητα ότι η ΤΝ θα μας κάνει κακό όταν φτάσει σε αυτό το επίπεδο.
Μια άλλη εταιρεία τεχνολογίας BCI, η Synchron, δημιούργησε ένα ελάχιστα επεμβατικό εμφύτευμα που επέτρεψε σε έναν ασθενή με αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS) να στέλνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και να περιηγείται στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τις σκέψεις του.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Synchron, Tom Oxley, πιστεύει ότι τα εγκεφαλικά εμφυτεύματα θα μπορούσαν τελικά να ξεπεράσουν την προσθετική αποκατάσταση και να μεταμορφώσουν πλήρως τον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων. Μιλώντας στο κοινό του TED, είπε ότι μπορεί μια μέρα να επιτρέψουν στους χρήστες να "πετάξουν" τα συναισθήματά τους, ώστε οι άλλοι να νιώσουν αυτό που νιώθουν, και "τότε θα ξεκλειδωθούν όλες οι δυνατότητες του εγκεφάλου".
Τα πρώτα επιτεύγματα στις BCIs θα μπορούσαν αναμφισβήτητα να θεωρηθούν ως τα πρώτα στάδια μιας κατρακύλας προς την υποτιθέμενη μοναδικότητα, στην οποία ο άνθρωπος και η μηχανή γίνονται ένα. Αυτό δεν χρειάζεται να σημαίνει ότι οι μηχανές θα γίνουν "ευαίσθητες" ή θα μας ελέγχουν. Αλλά η ίδια η ολοκλήρωση και η επακόλουθη εξάρτησή μας από αυτήν θα μπορούσε να μας αλλάξει ανεπανόρθωτα.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η χρηματοδότηση της εκκίνησης της Synchron προήλθε εν μέρει από την DARPA, τον βραχίονα έρευνας και ανάπτυξης του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας που βοήθησε να χαριστεί στον κόσμο το διαδίκτυο. Είναι μάλλον σοφό να ανησυχούμε για το πού τοποθετεί η DARPA τα επενδυτικά της χρήματα.
Η AGI θα ήταν φίλος ή εχθρός;
Σύμφωνα με τον Ray Kurzweil, φουτουριστή και πρώην μηχανικό καινοτομιών της Google, οι άνθρωποι με μυαλά που έχουν ενισχυθεί με τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν να ριχτούν στον αυτοκινητόδρομο της εξέλιξης - να τρέχουν προς τα εμπρός χωρίς όρια ταχύτητας.
Στο βιβλίο του How to Create a Mind του 2012, ο Kurzweil διατυπώνει τη θεωρία ότι ο νεοφλοιός - το τμήμα του εγκεφάλου που θεωρείται υπεύθυνο για "ανώτερες λειτουργίες" όπως η αισθητηριακή αντίληψη, το συναίσθημα και η νόηση - είναι ένα ιεραρχικό σύστημα αναγνώρισης μοτίβων, το οποίο, αν μιμηθεί σε μια μηχανή, θα μπορούσε να οδηγήσει σε τεχνητή υπερ-νοημοσύνη.
Προβλέπει ότι η ιδιομορφία θα είναι μαζί μας μέχρι το 2045 και πιστεύει ότι μπορεί να φέρει έναν κόσμο με υπερ-ευφυείς ανθρώπους, ίσως ακόμη και τον "υπεράνθρωπο" του Νίτσε: κάποιον που ξεπερνά όλους τους εγκόσμιους περιορισμούς για να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.
Αλλά δεν βλέπουν όλοι την ΑΓΙ ως κάτι καλό. Ο αείμνηστος, μεγάλος θεωρητικός φυσικός Stephen Hawking προειδοποίησε ότι η υπερ-ευφυής ΤΝ θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκάλυψη. Το 2014, ο Χόκινγκ δήλωσε στο BBC: "Η ανάπτυξη πλήρους τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ανθρώπινης φυλής. [...] Θα απογειωθεί από μόνη της και θα επανασχεδιάζει τον εαυτό της με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Οι άνθρωποι, οι οποίοι περιορίζονται από την αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν και θα αντικατασταθούν".
Ο Χόκινγκ ήταν, ωστόσο, υπέρμαχος των BCIs.
Συνδεδεμένοι σε μια κυψέλη μυαλού.
Μια άλλη ιδέα που σχετίζεται με την ιδιομορφία είναι αυτή του "κυψελωτού νου" με δυνατότητα ΤΝ. Το Merriam-Webster ορίζει το μυαλό κυψέλης ως "τη συλλογική νοητική δραστηριότητα που εκφράζεται στην πολύπλοκη, συντονισμένη συμπεριφορά μιας αποικίας κοινωνικών εντόμων (όπως οι μέλισσες ή τα μυρμήγκια), η οποία θεωρείται συγκρίσιμη με ένα μοναδικό μυαλό που ελέγχει τη συμπεριφορά ενός μεμονωμένου οργανισμού".
Ο νευροεπιστήμονας Giulio Tononi έχει αναπτύξει μια θεωρία γύρω από αυτό το φαινόμενο, η οποία ονομάζεται Θεωρία Ολοκληρωμένης Πληροφορίας (Integrated Information Theory - IIT). Υποστηρίζει ότι όλοι οδεύουμε προς μια συγχώνευση όλων των μυαλών και όλων των δεδομένων.
Ο φιλόσοφος Philip Goff εξηγεί πολύ καλά τις συνέπειες της έννοιας του Tononi στο βιβλίο του Galileo's Error: "Το IIT προβλέπει ότι αν η ανάπτυξη της συνδεσιμότητας με βάση το διαδίκτυο είχε ποτέ ως αποτέλεσμα η ποσότητα των ολοκληρωμένων πληροφοριών στην κοινωνία να ξεπεράσει την ποσότητα των ολοκληρωμένων πληροφοριών σε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο, τότε όχι μόνο η κοινωνία θα αποκτήσει συνείδηση, αλλά και οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι θα "απορροφηθούν" σε αυτή την ανώτερη μορφή συνείδησης. Οι εγκέφαλοι θα έπαυαν να είναι συνειδητοί από μόνοι τους και, αντίθετα, θα γίνονταν απλά γρανάζια στη μεγαλο-συνειδητή οντότητα που είναι η κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της συνδεσιμότητάς της με βάση το διαδίκτυο".
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε ποτέ να υλοποιηθεί. Αλλά η θεωρία εγείρει σημαντικές ιδέες όχι μόνο για την ταχεία επιτάχυνση της τεχνολογίας (για να μην αναφέρουμε πώς η κβαντική πληροφορική μπορεί να την προωθήσει) - αλλά και για τη φύση της ίδιας της συνείδησης.
Υποθετικά, αν αναδυόταν ένας κυψελωτός νους, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι αυτό θα σήμαινε το τέλος της ατομικότητας και των θεσμών που βασίζονται σε αυτήν, συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας.
Τα τελευταία σύνορα βρίσκονται ανάμεσα στα αυτιά μας.
Πρόσφατα η OpenAI (η εταιρεία που ανέπτυξε το ChatGPT) δημοσίευσε μια ανάρτηση στο ιστολόγιο της επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της για την επίτευξη της AGI. Αναμφίβολα θα ακολουθήσουν και άλλοι.
Οι ζωές μας γίνονται αλγοριθμικά καθοδηγούμενες με τρόπους που συχνά δεν μπορούμε να διακρίνουμε, και επομένως δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Πολλά χαρακτηριστικά μιας τεχνολογικής μοναδικότητας υπόσχονται εκπληκτικές βελτιώσεις στη ζωή μας, αλλά είναι ανησυχητικό ότι αυτές οι ΤΝ είναι προϊόντα της ιδιωτικής βιομηχανίας.
Είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτες και σε μεγάλο βαθμό στις ορέξεις παρορμητικών "τεχνοεπιχειρηματιών" με περισσότερα χρήματα από ό,τι οι περισσότεροι από εμάς μαζί. Ανεξάρτητα από το αν τους θεωρούμε τρελούς, αφελείς ή οραματιστές, έχουμε δικαίωμα να γνωρίζουμε τα σχέδιά τους (και να μπορούμε να τα αντικρούσουμε).
Αν οι τελευταίες δεκαετίες είναι κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα, όταν πρόκειται για νέες τεχνολογίες, όλοι μας θα επηρεαστούμε.
Το άρθρο γράφτηκε από τον John Kendall Hawkins, φιλόσοφο, και τον Sandy Boucher, λέκτορα στη Φιλοσοφία της Επιστήμης, Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας
Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται από το The Conversation με άδεια Creative Commons.
ΑΠΟΔΟΣΗ : Corfiatiko.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου