Έτσι θα είναι το ψηφιακό ευρώ.

 Του Λεωνίδα Στεργίου.

Στην τελική ευθεία βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και ομάδες ειδικών εμπειρογνωμόνων από τον ιδιωτικό τομέα, την Κομισιόν και άλλες κεντρικές τράπεζες και διεθνείς οργανισμούς, προκειμένου να καταλήξουν στην απόφαση για το εάν τελικά θα προχωρήσει η Ευρωζώνη στη δημιουργία ενός νέου, παράλληλου νομίσματος, το οποίο θα είναι ψηφιακό και θα κυκλοφορεί μαζί με τα μετρητά. Η απόφαση αυτή πρόκειται να ληφθεί και να ανακοινωθεί στις 14 Ιουλίου, όπως έχει ανακοινώσει η ΕΚΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, το πιθανότερο

σενάριο είναι να αποφασιστεί η έναρξη της δεύτερης φάσης για την αναζήτηση της τεχνολογίας και τη μορφή που θα έχει το ψηφιακό ευρώ. Η φάση αυτή θα διαρκέσει περίπου δύο χρόνια, οπότε η κυκλοφορία του αναμένεται μετά το 2025-2026. Ήδη, για το ψηφιακό ευρώ, στην πρώτη διερευνητική φάση συνεργάστηκαν δεκάθες οργανισμοί παγκοσμίως και εκατοντάδες ειδικοί από διαφορετικούς τομείς εξειδίκευσης.

Το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι ένα είδος ηλεκτρονικής πληρωμής, όπως είναι για παράδειγμα η κάρτα ή το PayPal ή το ελληνικό σύστημα IRIS της ΔΙΑΣ Διατραπεζικά Συστήματα ή ένα ψηφιακό πορτοφόλι (μια εφαρμογή που συγκεντρώνει διαφορετικές μεθόδους πληρωμής). Θα είναι ένα νέο νόμισμα, η ψηφιακή εκδοχή του σημερινού ευρώ. Δηλαδή, θα αποφασιστεί η ποσότητα κυκλοφορίας, θα εκδίδεται από την ΕΚΤ και ενδεχομένως να έχει το δικό του επιτόκιο. Η ποσότητα και το επιτόκιο του ψηφιακού ευρώ θα καθοριστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθεί η περίπτωση να μετατραπεί σε επενδυτικό μέσο. Θα πρέπει να παραμείνει νόμισμα για πληρωμές επί τη εμφανίσει, όπως είναι σήμερα το μετρητό ή η τραπεζική επιταγή. Επίσης, δεν θα είναι κρυπτονόμισμα και στόχος είναι να κρατήσει το χαρακτηριστικό της ανωνυμίας που έχει το μετρητό. Διότι ο στόχος είναι να υπάρξει "ψηφιακό μετρητό” και όχι ηλεκτρονικός τρόπος πληρωμών. Θα είναι νόμισμα το οποίο μάλιστα θα λαμβάνεται υπόψη και για τη νομισματική πολιτική (έλεγχος πληθωρισμού) καθώς θα προσμετράται στη ρευστότητα.

Η μορφή του ψηφιακού ευρώ

Αφού έχει καθοριστεί το τι είναι και τι δεν είναι, το Ευρωσύστημα μελετά τέσσερα σενάρια για την τελική του μορφή. Δηλαδή, το πώς μπορούμε να φανταστούμε αυτό το νόμισμα. Σε αυτό το πλαίσιο, στο τραπέζι βρίσκονται τέσσερα σενάρια:

Το πρώτο στηρίζεται στη λογική της άμεσης χρέωσης και πίστωσης από λογαριασμό σε λογαριασμό (account-to-account). To πλεονέκτημα του σεναρίου αυτού είναι ότι θα χρησιμοποιηθεί η σημερινή τεχνολογία για απευθείας χρεοπιστώσεις, πχ μεταξύ καταναλωτή και εμπόρου, με την εκκαθάριση να γίνεται στο Target 2 της ΕΚΤ. Το "μειονέκτημα” είναι ότι δεν διασφαλίζεται πλήρως το χαρακτηριστικό που έχει το μετρητό, δηλαδή η ανωνυμία. Μπορεί οι συναλλαγές να γίνονται με τρόπο με τον οποίο να διασφαλίζονται τα προσωπικά δεδομένα, αλλά, σε περίπτωση έρευνας, θα μπορεί να βρεθεί η αλυσίδα πληρωμής.

Το δεύτερο στηρίζεται στην offline λογική. Δηλαδή, όπως είναι το μετρητό. Όταν κάποιος πληρώνει με μετρητά, η συναλλαγή αυτή δεν καταγράφεται σε κανένα σύστημα. Επίσης, διασφαλίζεται το χαρακτηριστικό του μετρητού, δηλαδή της ανωνυμίας. Το πώς μπορεί να γίνει αυτό; Εδώ καλούνται ειδικές τεχνικές ομάδες και εξειδικευμένες εταιρείες. Ίσως, κάποιος να έχει μερικά μετρητά σε ευρώ στην τσέπη του, μερικά μέσω πιστωτικής κάρτας ή στο PayPal και μερικά ψηφιακά ευρώ στο κινητό του με τη μορφή ενός κουπονιού - QR Code. Ό,τι κι αν είναι, θα πρέπει να είναι πληρωτέο επί τη εμφανίσει, δηλαδή να δείχνεις την οθόνη του κινητού και να πληρώνεται το αντισυμβαλλόμενο μέρος και το αντίστοιχο ποσό να μειώνεται από το κινητό. Στο σενάριο αυτό τηρούνται όλα τα χαρακτηριστικά του μετρητού και η ανωνυμία. Η δυσκολία έγκειται στην τεχνολογία που θα πρέπει να αναπτυχθεί και πρακτικά ζητήματα που πρέπει να ξεπεραστούν.

Το τρίτο σενάριο στηρίζεται στην τεχνολογία των σημερινών κρυπτονομισμάτων. Διευκρινίζεται ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι κρυπτονόμισμα. Εδώ γίνεται χρήση της τεχνολογίας DLT για την έκδοση και κυκλοφορία του. Το σενάριο αυτό φαίνεται ότι δεν κερδίζει έδαφος, διότι είναι ενεργοβόρο. Όπως συμβαίνει σήμερα και με τα κρυπτονομίσματα (υψηλές απαιτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας για λειτουργία hardware).

To τέταρτο σενάριο αποτελεί ένα μείγμα των παραπάνω τεχνολογιών.

Ωστόσο, στην ΕΚΤ πιστεύουν ότι το τελικό σενάριο θα αποφασιστεί στη δεύτερη φάση. Σε κάθε περίπτωση, τα συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού στο ευρωσύστημα αναβαθμίζονται ψηφιακά ώστε να υποστηρίζουν μέχρι το τέλος του έτους πληρωμές σε πραγματικό χρόνο (instant payments) τόσο για τις πληρωμές όσο και για τα ομόλογα, ακόμα και στη λιανική. Για παράδειγμα, ο καταναλωτής θα πληρώνει με κάρτα ή μέσω ebanking και ο έμπορος θα λαμβάνει το ποσό την ίδια στιγμή ακόμα και σε διαφορετική χώρα. Αυτός ο μηχανισμός δεν αποτελεί το ψηφιακό ευρώ, αλλά πρόκειται για σύστημα συναλλαγών, το λεγόμος TIPS. Ήδη, στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει, προσφέροντας πληρωμές σε πραγματικό χρόνο και εντός Ευρωζώνης. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα τεχνικής φύσεως θέματα που έχουν να κάνουν με την "επικοινωνία” των τραπεζικών συστημάτων.

Έτσι, είτε αποφασιστεί το ψηφιακό ευρώ είτε όχι, όλα πλέον κινούνται προς την ψηφιοποίηση και στις στιγμιαίες πληρωμές, με μεγάλη μείωση κόστους για καταναλωτές και εμπόρους, αλλά και διαχειριστικό κόστος για τις τράπεζες. Και όπως έχει σημειώσει και το αρμόδιο μέλος της ΕΚΤ που είναι υπεύθυνος για το ψηφιακό ευρώ, Φάμπιο Πανέτα, αν δεν αποφασιστεί το ψηφιακό ευρώ για το 2025-26, καλό είναι να υπάρχει το σχέδιο, διότι μπορεί η κυκλοφορία του να επιβληθεί από τις εξελίξεις. Οπότε καλό είναι το ευρωσύστημα να προετοιμάζεται προς αυτή την κατεύθυνση είτε το ψηφιακό ευρώ γίνει πράξη σήμερα με τη γνωστή τεχνολογία είτε λίγο αργότερα. 

capital.gr