Να το πούμε από την αρχή: Η Τουρκία αλλά και οι ΗΠΑ βρίσκονται ένα βήμα από το σημείο από το οποίο δεν έχει γυρισμό. Με άλλα λόγια, μετά από λίγο θα αρχίσουν να έρχονται τα εξαρτήματα των ρωσικών S-400 και θα εγκαθίστανται σε βάση στην Τουρκία, και μετά απ' αυτό οι ΗΠΑ θα παγώσουν την παράδοση των F-35. (Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε ως επίπτωση μόνο την αύξηση του δολαρίου, όπως θα δούμε παρακάτω).
Η Τουρκία θα απαντήσει κατά πάσα πιθανότητα με τον περιορισμό της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων της βάσης του Ιντσιρλίκ και του ραντάρ της Μαλάτειας.
Οι ΗΠΑ με τη σειρά τους, ως αντίποινα, θα παγώσουν τις συνομιλίες με την Τουρκία για τη "Ζώνη Ασφαλείας" και θα αυξήσουν τις επαφές με τις προεκτάσεις του ΡΚΚ στη Συρία.
Σε περίπτωση που ο τουρκικός στρατός χτυπήσει τμήματα του YPG, θα μας έλθει στο νου η απειλή του Τραμπ "θα διαλύσω την οικονομία σας". Θα μας θυμίσουν δηλαδή τα όσα ζήσαμε με τη νομισματική κρίση το 2018, λόγω της υπόθεσης του πάστορα Μπράνσον.
Προς το παρόν αυτά τα σενάρια έρχονται στο νου.
Υπάρχει και ένα άλλο ενδεχόμενο, το οποίο αν συμβεί μπορεί να σταματήσει την κρίση μεταξύ ΗΠΑ - Τουρκίας και να εμποδίσει την εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων στην οικονομία αλλά και στην ασφάλεια της Τουρκίας.
Αν όχι, μετά από την ώρα αυτή, ούτε ο Ερντογάν θα θελήσει να δώσει την εντύπωση ότι θα κάνει βήμα πίσω μπροστά στις απειλές του Τραμπ, ούτε ο Τραμπ θέλει να στριμωχτεί από τον Ερντογάν και να δώσει το πλεονέκτημα στον Πούτιν, ούτε ο Πούτιν θα αφήσει να χαθεί η ευκαιρία που του δόθηκε να δημιουργήσει ρήγμα στο ΝΑΤΟ, κάτι που επεδίωκε από την ίδρυσή του.
Ο παράγοντας NATO
Θα θυμάστε την πρόταση που έκανε μήνες πριν ο Τ/ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στον Αμερικναό ομόλογό του, Μάικ Πομπέο, για σύσταση κοινής Επιτροπής η οποία θα εξέταζε το αν η συνύπαρξη στο ίδιο σύστημα άμυνας των S-400 και των F-35 δημιουργεί πρόβλημα στο ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν δώσει ακόμα απάντηση.
Άλλωστε, ο Τσαβούσογλου δήλωνε ότι η συμφωνία των S-400 δεν μπορεί να ακυρωθεί.
Τότε ο Τ/ΥΠΑΜ Χουλουσί Ακάρ άνοιξε έναν διπλωματικό δίαυλο με τον Αμερικανό ομόλογό του, Πάτρικ Σαχάναν.
Ο Ακάρ, μιλώντας εκτός κειμένου στο Τουρκο-Αμερικανικό Συνέδριο, στην Ουάδσιγκτον, τις 15 Απριλίου, είπε ότι "Η Τουρκία θα παραμείνει στο ΝΑΤΟ".
Την επόμενη ημέρα, ρωτώντας τον Ακάρ στο λόμπι του ξενοδοχείου Trump Ηοtel, έλαβα την απάντηση ότι "συνεχίζεται" η αναζήτηση διεξόδου στο θέμα της κρίσης των S-400.
Συνέχισα ρωτώντας αφού η συμφωνία έχει ολοκληρωθεί και δεν ακυρώνεται, τι ήταν αυτό που συνεχίζεται; Ο Ακάρ, χωρίς να αναφέρει κάποια λεπτομέρεια, αρκέστηκε να πει "εργαζόμαστε να βρούμε λύση".
Στη συνέχεια, ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ερντογάν στην Άγκυρα τις 6 Μαΐου, ακριβώς την ημέρα που η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή ακύρωνε την εκλογή του Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη. Μετά τη συνάντηση ο Stoltenberg δήλωσε ότι η κρίση των S-400/F-35 δεν ζημιώνει μόνο την Τουρκία, αλλά την άμυνα του ΝΑΤΟ.
Η δήλωση αυτή δεν ευχαρίστησε τους Αμερικανούς. Η Ουάσιγκτον περίμενε μια πιο σκληρή δήλωση από το ΝΑΤΟ, η οποία όμως δεν ερχόταν. Κι αυτό γιατί τα κράτη μέλη της Ε.Ε. που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, με κέντρο το τρίγωνο Γερμανία-Γαλλία-Ιταλία, δεν βλέπουν με καλό μάτι τον ασφυκτικό έλεγχο του ΝΑΤΟ από την διοίκηση Τραμπ.
Για παράδειγμα, ο Ακάρ δήλωσε ότι κατά τη σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Μακρόν πρότεινε να στείλει στην Τουρκία άμεσα μια πυροβολαρχία αντιαεροπορικών πυραύλων Samp-T, για τις άμεσες ανάγκες της.
Η Τουρκία διεξάγει συνομιλίες με τη Γαλλία και την Ιταλία, για την συμπαραγωγή ενός νέου μοντέλου Samp-T, που είναι συμβατό με το ΝΑΤΟ.
Η διοίκηση Τραμπ γνωρίζει ότι αν η Τουρκία δεν σκύψει το κεφάλι στις πιέσεις των ΗΠΑ, στο θέμα των S-400, αυτό μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες χώρες του ΝΑΤΟ. Για το λόγο αυτό η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ δεν έχουν ακριβώς την ίδια στάση με τις ΗΠΑ στο θέμα της Τουρκίας και των S-400.
Υπό αυτήν την έννοια, υπάρχει πιθανότητα ο Τραμπ, ενώ θέλει να δώσει ένα μάθημα στον Ερντογάν, να πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται ο ίδιος. Άλλωστε, το να αποβάλλει την Τουρκία από την παραγωγή των F-35 και να της επιβάλει κυρώσεις λόγω των S-400, δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Εξετάζεται η επιβολή κυρώσεων;
Ο Τ/ΥΠΑΜ, Χουλουσί Ακάρ, τις 22 Μαΐου, την ημέρα δηλαδή που η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, υπέβαλε στον πρόεδρο Τραμπ πρόταση "σε περίπτωση που η Τουρκία ολοκληρώσει τη συμφωνία των S-400", να μην της δοθούν τα F-35 και να της επιβληθούν κυρώσεις, δήλωσε ότι "Αυτοί μας λένε να αναβάλουμε την παραλαβή κι εμείς λέμε εντάξει", που σημαίνει ότι οι συνομιλίες για το θέμα συνεχίζονται.
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης όμως είναι ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ μιλάει για ακύρωση της συμφωνίας και όχι για αναβολή παράδοσης, πράγμα που σημαίνει ότι πίσω από τις κλειστές πόρτες πάνω στο τραπέζι ήταν το αίτημα για "αναβολή".
Ο Ακάρ στην ίδια συνάντηση με τους δημοσιογράφους δήλωσε ότι η Τουρκία λαμβάνει μέτρα για να αντιμετωπίσει τις κυρώσεις. Κι αυτό γιατί οι κυρώσεις δεν θα χτυπήσουν μόνο την αξία της τουρκικής λίρας, τις εξαγωγές και τις εισαγωγές. Την ίδια στιγμή θα επηρεάσουν και την προμήθεια ανταλλακτικών για τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ). Μάλιστα, η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει προχωρήσει πολύ, παράγει αρκετά οπλικά συστήματα και πυρομαχικά για τις ανάγκες των ΤΕΔ, όμως δεν τα παράγει όλα. Ειδικά στον τομέα των οπλικών συστημάτων και εξαρτημάτων υψηλής τεχνολογίας, υπάρχει σοβαρή εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Ο Ακάρ μας το επισήμανε αυτό.
Ο Αντιπρόεδρος του Τραμπ, Mike Pence, υπολογίζει ότι όπως έγινε και με την υπόθεση Μπράνσον, θα ασκηθεί οικονομική πίεση στην Τουρκία για να οδηγήσει την τουκρική οικονομία σε σημείο θραύσης. Όμως ο Ερντογάν φαίνεται να μην φοβάται τις οικονομικές και στρατιωτικές κυρώσεις. Η Άγκυρα υπολογίζει ότι με την προμήθεια των S-400, θα μειώσει την πυραυλική απειλή που μπορεί να προέλθει από τον εχθρό του ΝΑΤΟ, Ρωσία και τη σύμμαχό της Συρία. Όμως δεν είναι δυνατόν να πει κανείς το ίδιο για την οικονομία.
Η δήλωση του Τσαβούσογλου, που έγινε ακριβώς πριν την προαναφερθείσα δήλωση Ακάρ, ότι “μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους S-400 χωρίς να τους διασυνδέσουμε με το σύστημα του NATO”, είναι άλλη μια ένδειξη ότι η Τουρκία αναζητεί μια διέξοδο από το πρόβλημα. Ο Τσαβούσογλου είπε επίσης ότι “Αν οι S-400 μπορούν να υποκλέψουν τα μυσιτκά των F-35, αυτό έχει γίνει ήδη στη Συρία, όπου συνυπάρχουν τα δυο οπλικά συστήματα, αλλά και στη Βαλτική, όπου η Νορβηγία διαθέτει F-35, τα οποία τα παρακολουθούν τα ρωσικά συστήματα των S-400”, δείχνοντας τη γραμμή άμυνας της Άγκυρας.
Συνοψίζοντας, η Άγκυρα προσπαθεί να βρει διέξοδο, μεταφέροντας το θέμα από τον άξονα ΗΠΑ-Τουρκίας, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Και αυτό είναι το ενδεχόμενο στο οποίο αναφερθήκαμε εξ αρχής.
Σε μια τέτοια περίπτωση, θα συγκροτηθεί μαι τεχνική επιτροπή από το ΝΑΤΟ, και όσο διαρκεί η λειτουργία και οι εργασίες της, οι πύραυλοι του συστήματος S-400 θα έλθουν στην Τουρκία, όμως θα παραμείνουν "στα κουτιά τους" και δεν θα τεθούν σε λειτουργία.
Σε περίπτωση που η επιτροπή αυτή εντοπίσει σημεία που είναι δυνατόν να "τρυπήσουν" την άμυνα του ΝΑΤΟ, τότε η κυβέρνηση Ερντογάν, θα ενημερώσει την κοινή γνώμη και χωρίς να φανεί ότι "υποχωρεί", θα μπορέσει να αναζητήσει μια άλλη λύση στο πρόβλημα.
Ίσως έτσι μπορέσει να βρει μια λύση, να κρατήσει τους S-400, χωρίς να πλήξει την άμυνα του ΝΑΤΟ, και να αποφύγει τις κυρώσεις σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο.
Δηλαδή, το ενδεχόμενο που αναφέραμε στην αρχή, είναι η αναζήτηση λύσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Σε μια τέτοια περίπτωση τίθεται το ερώτημα: Ποια θα είναι η αντίδραση του Πούτιν, ειδικά στο θέμα της Συρίας;
Είναι πιθανή μια τέτοια αντίδραση, όμως αυτή η λύση έχει ένα ρίσκο που μπορεί να αναλάβει η κυβέρνηση Ερντογάν, αφού δεν θα επηρεάσει κυρίως την οικονομία της.
Άλλωστε, όπως είπε και ο Ακάρ, παρά τις αιχμηρές εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ορισμένες φορές, η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έχει στο τραπέζι της το ενδεχόμενο της εξόδου από το ΝΑΤΟ.
Ανάλυση του Murat Yetkin για την DW
Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου