«Ναὶ ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος· τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ· αὕτη ἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ·» (Άγιος Νεκτάριος)
Ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀποκρίνατο αὐτοῖς λέγων΄
Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.
«Σήμερα όμως που όλοι
γονατίσαμε και δεν υπάρχει ελπίς, θα επέμβει ο Θεός των πατέρων μας για
τα αίματα των Μαρτύρων μας και τα λείψανα των Αγίων μας» (Άγιος Παίσιος)
Έστω και ένα σύντομο
ταξίδι πίσω στο χρόνο, στην εκλαμπρότατη Ελληνική Αυτοκρατορία της
Ρωμανίας-Βυζαντίου, θα μας κάνει 2 φορές Έλληνες! ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
Είναι όντως αλήθεια ότι
οι τότε Ελληνο-Ρωμηοί της Ρωμανίας-Βυζαντίου δε φρόντισαν και όντως δεν
καινοτόμησαν όσο δυνητικά ίσως θα μπορούσαν τόσο σε κοσμικό όσο και σε
επιστημονικό επίπεδο. Αφού, εν γνώσει τους, εστίασαν με βαθιά πίστη, με
ευλάβεια και με εμφανή σιωπή τα προσωπικά ενδιαφέροντά τους στην
απολύτως αποδεκτή από αυτούς διδασκαλία και τα κηρύγματα του ίδιου του
Θεανθρώπου. Τους έφτανε και τους περίσσευε η απλή, η αθέατη, αλλά
πραγματική παρουσία του Κυρίου Ιησού Χριστού στην καρδιά τους.
Προς τούτο και
υπάρχει μια εξέχουσα και συμβολική αντίθεση ανάμεσα στους «Ρωμηούς» της
Αρχαίας Ελλάδας και στους «Ρωμηούς» της Νέας Ρώμης. Οι Ρωμηοί της Νέας
Ρώμης θέλουν, μπορούν και δικαίως να αυτο-συμβολίζονται ανά τους αιώνες
με την Αγία Σοφία, τον περικαλλή Ναό της του Θεού Σοφίας. Εκεί, όπου οι
αρχαίοι πρόγονοί τους, αντιστοίχως, αυτο-συμβολίζονταν πριν από αιώνες
με τον περίλαμπρο από κάθε άποψη Παρθενώνα τους. Το ανθρωποκεντρικό
πρόσωπο του Ελληνισμού της αρχαίας Ελλάδας έχει ήδη αντικατασταθεί με το
Θεοκεντρικό πρόσωπο του Χριστιανισμού της Νέας Ρώμης-Βυζαντίου, με
κέντρο του τον Κύριο Ιησού Χριστό.
Απόρρεια τούτου
ήταν και το γεγονός ότι «ο τίτλος τῶν Αὐτοκρατόρων ἦταν «πιστός ἐν
Χριστῷ βασιλεύς καί αὐτοκράτωρ Ρωμαίων». Ὁ τίτλος αὐτός δέν εἶχε ἐθνική
ἀλλά πολιτειακή σημασία. Θεωροῦσαν ὅτι κρατικά, πολιτειακά συνέχιζαν τό
Ρωμαϊκό κράτος καί ἔτσι εἶχαν δικαίωμα νά κυβερνοῦν διαφόρους λαούς. Τό
δικαίωμα αὐτό βλέπουμε νά τονίζει στόν ἐπίσημο τίτλο του ὁ Μανουήλ
Κομνηνός, ὁ ὁποῖος ἀναγράφεται ὡς ἑξῆς: «Μανουήλ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστός
βασιλεύς ὁ πορφυρογέννητος, Ρωμαίων αὐτοκράτωρ
εὐσεβέστατος,ἀεισεβαστός, αὔγουστος, ἰσαυρικός, κελτικός, ἀρμενικός,
δαλματικός, οὑγγρικός…. θεοκυβέρνητος κληρονόμος τοῦστέμματος τοῦ
Μεγάλου Κωνσταντίνου καί ψυχῇ νεμόμενος τά τούτου δίκαια». Με μια φράση,
ο Ρωμανικός πολιτισμός ήταν θεοκυβέρνητος και Ελληνορθόδοξος.
Ελληνο-ορθόδοξος
πολιτισμός με Χριστιανικό πρόσωπο όπου, μεταξύ των άλλων, υπήρχε και η
ισότητα των αρρένων και θήλεων, αφού «οι γυναίκες της Ρωμανίας δε
θεωρήθηκαν ανάξιες να κατέχουν το ύψιστο αξίωμα απλά επειδή ήταν
γυναίκες. Τέσσερις Ρωμηές αυτοκράτειρες κυβέρνησαν μόνες τους – δίχως να
έχουν σύζυγο – χωρίς να φέρει κανείς αντίρρηση λόγω του φύλου τους. Η
Ζωή (914 – 919), η Ειρήνη (797 – 802), Θεοδώρα και Ζωή (1042), Θεοδώρα
(1054 – 1056). Συνταγματικός φραγμός δεν υπήρχε. Και στο τέλος αιτία της
πτώσης της [Ειρήνης] ήταν περισσότερο η κακή της υγεία παρά το φύλο
της. Ποτέ οι βασιλείες αυτές των γυναικών δε θεωρήθηκαν παράνομες».
Προσέτι δε για
τους Ελληνο-Ρωμηούς, Νέα Ρώμη σημαίνει βίωμα, αγιοπνευματική ζωή,
αγιασμός και αγιότητα. Σημαίνει υπέρβαση των γήινων ματαιοτήτων και της
μάταιης βιωτής των άθεων ανθρώπων. Σημαίνει, δηλαδή, πολύ απλά και αγνά,
θεογνωσία, σοφία, αποκάλυψη, αληθινή προσωπική εμπειρική γνώση και
θεολογία. Γι’ αυτό και όλοι θεολογούσαν στη Νέα Ρώμη από τον τελευταίο
δόκιμο μοναχό μέχρι τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Οι Ελληνο-Ρωμηοί πρόγονοί
μας, το Ελληνο-Ρωμαίϊκο, δε μιλούσε «για» τους Αγίους, για τους οποίους
μιλούσαν οι δήθεν θρήσκοι Παπο-Δυτικοί, αλλά συν-μιλούσε! «με!» τους
ίδιους τους Αγίους!
Παραταύτα όμως,
άλλο πράγμα και άλλος νοητός κόσμος είναι το να αναφερόμαστε γενικώς
«για» τους Αγίους, και άλλο πράγμα και άλλος κόσμος ή κατάσταση είναι το
να συν-ομιλούμε «με!» τους ίδιους τους Αγίους. Για παράδειγμα, μέχρι
και οι ίδιοι οι Ρωμηοί αυτοκράτορες «συνομιλούσαν» καρδιακώς με το Άγιο
Πνεύμα και με τους δικούς τους προστάτες Αγίους. Αυτός ήταν και ο
βασικός λόγος που τους έκανε να θέλουν και οι ίδιοι να δοξάσουν με τα
δικά τους λόγια και με τους δικούς τους ύμνους τον Άγιο Τριαδικό Θεό,
την Παναγία και όλους τους άλλους Αγίους.
Για παράδειγμα, το
«Εωθινά» (δοξαστικά των Κυριακών) τα έγραψε ο Λέων ο Σοφός. Ο γιός του
βασιλέως Κωνσταντίνου έγραψε τα «εξαποστειλάρια» (ακολουθία όρθρου
Κυριακών). Ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός μας παρέδωσε τον περίφημο
ύμνο-ποίημα: «Ο Μονογενής και Λόγος του Θεού». Η «Μεγάλη Παράκληση» στην
Υπεραγία Θεοτόκο είναι ποίημα του βασιλέα Θεοδώρου Δούκα του Λάσκαρη. Η
τελευταία ομιλία του τελευταίου αυτοκράτορα της Ρωμανίας, Κωνσταντίνου
Παλαιολόγου, ήταν σαν ένα νεκρώσιμο τροπάριο. Επίσης, πολλοί άλλοι
βασιλείς της Ρωμανίας υμνογραφούσαν και έψελναν. Οι λόγοι τους πάντοτε
περιείχαν μεγάλη πίστη, θεοσέβεια και ευλάβεια. Δεν είναι συνεπώς λάθος
να γραφεί ότι η Ρωμανία ήταν μια προεικόνιση της Ουράνιας Βασιλείας επί
της γης.
Κατά μια έννοια, η
Ρωμανία ήταν ένας παραδεισένιος και παραμυθένιος κόσμος, όπου
εγκαταβιούσε μια εξωτική, μοναδική και απαράμιλλη μεγαλοπρέπεια.
Πανηγυρική μεγαλοπρέπεια. Πανηγυρική ουράνια αρμονία. Ένα βασίλειο όπου η
αρμονία και η ευλογία της Θείας Χάρης εδέσποζε καταλυτικά. Οι πρόγονοί
μας Ρωμανο-Βυζαντινοί είχαν τα μάτια τους στα εγκόσμια και την καρδιά
τους στην άλλη ζωή, την αιώνια. Η προσευχή ήταν, αυτή καθ’ αυτή, η ίδια η
ζωή τους. Όλοι οι κάτοικοι της Ρωμανίας υποτάσσονταν με αγάπη Θεού
στους πνευματικούς νόμους. Παραδόξως, ακόμη και αυτή η τυπική ευσέβεια
κάποιων μεταβάλλονταν συν τω χρόνω σε πνευματική και πολλοί από τους μη
και τόσο πιστούς, σιγά-σιγά, μετατρέπονταν σε ευσεβείς και ευλαβείς
πολίτες.
Ο ευλαβής
αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς προσευχόταν καθημερινά. Μάλιστα, για την
προστασία του, όταν εκστράτευε σε πολεμικές επιχειρήσεις, φορούσε μέσα
και κάτω από το θώρακά του ένα παλαιό ράσο του αγιασμένου ασκητή-θείου
του Γεωργίου. Ο Αλέξιος Κομνηνός, όταν προετοιμαζόταν για πόλεμο,
τοποθετούσε τα πολεμικά του σχέδια κάτω από την Αγία Τράπεζα ενώ
ταυτόχρονα προσευχόταν γονατιστός μέχρι το πρωί για να έχει τη βοήθεια
και τη Χάρη του Τριαδικού Θεού. Ο Ιωάννης Τσιμισκής, στα γόνατά του και
εμπρός στην Αγία Τράπεζα, παρακαλούσε με πόνο και δάκρυα να τον
ενισχύσει η Αγία Τριάδα με έναν άγγελο-φύλακα που θα τον προστάτευε και
θα το φώτιζε κατά τις πολεμικές εκστρατείες.
Οι Βασιλείς και οι
Λαοί της Ρωμανικής αυτοκρατορίας έθεταν σε κατώτερη μοίρα τόσο την
ιδιαίτερη καταγωγή τους όσο και τα φυλετικά τους χαρακτηριστικά. Όλα τα
οικοδομούσαν επάνω σε μία άλλη ανώτερη ενότητα: στο ένα εκκλησιαστικό
σώμα. Ζούσαν την ενότητα τους μέσα στο σώμα του Ιησού Χριστού. Ο Στήβεν
Ράνσιμαν γράφει με δεικτικό τρόπο τα εξής: «Ο πολίτης της αυτοκρατορίας
έμεινε συνειδητά ο πιο πολιτισμένος εκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους,
συνειδητά Ρωμαίος (Ρωμηός), συνειδητά Ορθόδοξος, συνειδητά κληρονόμος
της ελληνικής εκλεπτύνσεως… Οι «Βυζαντινοί» είχαν εξαιρετικά λίγες
φυλετικές προκαταλήψεις (το αίμα τους ήταν πάρα πολύ ανακατεμένο).
Δεχόταν οποιονδήποτε για συμπολίτη τους, φτάνει να ήταν Ορθόδοξος και να
μιλούσε ελληνικά». [Πηγή: Στ. Ράνσιμαν, «Βυζαντινός πολιτισμός»,
μετάφρ. Δ. Δετζώρτζη, Αθήνα 1969, σ. 2001].
Κατά συνέπεια, δεν
αποτελεί έκπληξη επίσης και το γεγονός ότι στην Ορθόδοξη Ρωμανική
Αυτοκρατορία υπήρχαν επισήμως θεσμοθετημένες περίπου 160 ημέρες
εκκλησιαστικών αργιών! Και, παρά το γεγονός ότι οι Ελληνο-Ρωμανοί
πρόγονοί μας εργαζόταν μόνον τις υπόλοιπες περίπου 200 μέρες, εντούτοις,
τα θησαυροφυλάκιά τους ξεχείλιζαν από ευλογημένη υπεραφθονία και
πλούτο, άνωθεν δώρο και αποτέλεσμα του σεβασμού και της διαρκούς
λατρείας τους προς τον Άγιο Τριαδικό Θεό. Επίσης, με Αυτοκρατορικό
διάταγμα τα ιπποδρόμια, τα θέατρα, κλπ όλα παρέμειναν κλειστά ολόκληρη
την Μεγάλη Εβδομάδα. Η εκκλησία πενθούσε.
ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ: «ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ: ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ-ΑΝΑΒΙΩΣΗ»
Το βιβλίο διατίθεται στο:
Βιβλιοπωλείο «Ορθόδοξος Τύπος»
«Πανελληνίου Ορθοδόξου Ενώσεως» (Π.Ο.Ε.)
Kάνιγγος 10, 1ος Όροφος, 106 77, Aθήναι
Τηλέφωνο: +30.2103816206 Φάξ: +30.2108136981
email: books@orthodoxostypos.gr
Το βιβλίο διατίθεται στην Θεσσαλονίκη στο:
KAT’ EIKONA – Αγίου Δημητρίου 96
(Έναντι Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου)
Τηλ: 2310 257609
email: info@ixnk.gr
Διεύθυνση ηλεκτρονικού καταστήματος: http://www.ixnk.gr/ και http://www.eikonia.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου