Του ανταποκριτή μας στις Βρυξέλλες, Γιάννη Αντύπα.
Λονδίνο και Βρυξέλλες ανησυχούν για όσα… συμφώνησαν! Μετά από εξουθενωτικές διαπραγματεύσεις 20 μηνών, στις 25 Νοεμβρίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες επικύρωσαν το σχέδιο της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και μια πολιτική δήλωση για τη μετέπειτα σχέση τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε να περάσει τις γραμμές της στη συμφωνία για το Brexit και η Πρωθυπουργός Τερέζα Μέι να πάρει στη Βουλή της ένα πλαίσιο συμφωνίας που να της επιτρέπει να επιχειρηματολογήσει πως η επιλογή αποχώρησης της χώρας της από την ΕΕ δημιουργεί νέες ευκαιρίες και πλεονεκτήματα!
Η επικύρωση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του σχεδίου συμφωνίας αποχώρησης αποτελεί ένα μόνο βήμα στη διαδικασία εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από το ενωσιακό περιβάλλον. Επόμενο και κρίσιμο βήμα συνιστά η επικύρωση της συμφωνίας και από τη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου στις 11 Δεκεμβρίου.
Στο εσωτερικό της χώρας της η Τερέζα Μέι αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες. Από τη μια η κριτική των Εργατικών και από την άλλη το εσωτερικό αντάρτικο στους Συντηρητικούς που προέρχεται από βουλευτές που θεωρούν πως η συμφωνία αδικεί τη χώρα τους. Σε αυτό το μείγμα προστίθεται και ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, που με τη δήλωσή του πως η συμφωνία είναι εξαιρετική μόνο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ρίχνει νερό στο μύλο των αντιφρονούντων της συμφωνίας στη Βρετανία.
Σε περίπτωση που η Βρετανία απορρίψει τελικά τη συμφωνία, η ευρωπαϊκή πλευρά θα χρησιμοποιήσει τη Σύνοδο Κορυφής στις 13 και 14 Δεκεμβρίου ώστε να προετοιμάσει την αντίδρασή της. Όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα εκφράσει τη θέση πως δεν υπάρχει καμία διάθεση από μέρους τους για αναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας των 585 σελίδων. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, αν η Τερέζα Μέι έρθει στις Βρυξέλλες με μια συντριπτική ήττα στο εσωτερικό της, οι ηγέτες θα δεχτούν να αναδιαμορφώσουν την πολιτική τους δήλωση για τη μετά-Brexit εποχή.
Αν η Τερέζα Μέι καταφέρει να πείσει Βρετανούς για την αναγκαιότητα της συμφωνίας, τότε ο δρόμος ανοίγει για την τελική επικύρωση της συμφωνίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου, επισήμως στις 29 Μαρτίου 2019. Έπειτα θα ξεκινήσει η δεύτερη φάση του Brexit, δηλαδή μακρές διαπραγματεύσεις για όλα τα θέματα που άπτονται της νέας σχέσης των δύο πλευρών.
Η μεταβατική περίοδος ενδέχεται να διαρκέσει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 και έπειτα το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι επισήμως εκτός ΕΕ. Ενδέχεται όμως να υπάρξει χρονική επέκταση στις διαπραγματεύσεις έτσι ώστε να μην υπάρχουν κενά σημεία στη συμφωνία των δύο πλευρών.
Τι θα σήμαινε ένα σκληρό Brexit
Σε περίπτωση που η συμφωνία δεν επικυρωθεί από οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προετοιμάσει ένα σχέδιο ετοιμότητας αντιμετώπισης κρίσεων και έκτακτης ανάγκης το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή.
Πέραν της πρακτικής υπόστασης ενός τέτοιου σχεδίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελπίζει η δημοσιοποίησή του να δράσει ως αντίβαρο στις εκκλήσεις Βρετανών βουλευτών που δεν δέχονται τη συμφωνία, δίνοντάς τους να καταλάβουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη για παν ενδεχόμενο.
Το κύριο σημείο του σχεδίου προβλέπει πως οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει για άλλη μια φορά να κάνουν αίτηση για θεώρηση βίζας, αν θέλουν να παραμείνουν στις χώρες της ζώνης του Σένγκεν. Βεβαίως παρόμοιες δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Πέρα από τις προετοιμασίες των ευρωπαϊκών θεσμών, τα κράτη-μέλη από τη μεριά τους σχεδιάζουν και αυτά κινήσεις για να μειώσουν τις επιπτώσεις ενός “σκληρού Brexit”. Η Ιρλανδία για παράδειγμα έχει υποσχεθεί να ενισχύσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της με ενισχύσεις έως και 5.000 ευρώ, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν κόστη, όπως την εύρεση νέων προμηθευτών και νέων αγορών.
Οι επιπτώσεις, ιδιαίτερα στο εμπόριο, ενδέχεται να είναι τεράστιες. Καθώς η Βρετανία θα θεωρείται πάλι τρίτη χώρα, οι εμπορικές της σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα καθορίζονται από τη νομοθεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και δεν θα μπορούν να λάβουν καμία χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του κυβερνήτη της Αγγλίας Μάρκ Κάρνεϊ πως “η μείωση των επιτοκίων δεν θα ανοίξει κανένα λιμάνι, ούτε θα επιτρέψει στις τράπεζες στο Λονδίνο να συνεχίσουν να λειτουργούν στην ηπειρωτική Ευρώπη”. Στη συνέχεια ο κυβερνήτης σημείωσε πως “λιγότερες από τις μισές επιχειρήσεις στη χώρα έχουν ξεκινήσει τα σχέδια έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση μη συμφωνίας”.
Στερλίνα, ο μεγάλος χαμένος
Μεγάλος χαμένος από ένα άτακτο Brexit θα είναι βεβαίως η στερλίνα. Μερικές μόνο στιγμές μετά από τη γνωστοποίηση πως μια από τις δύο πλευρές δεν δέχεται τη συμφωνία και πλέον ένα ενδεχόμενο άτακτο Brexit είναι γεγονός, οι αγορές θα αντιδράσουν άμεσα, προκαλώντας μεγάλες πιέσεις στην αξία του βρετανικού νομίσματος. Έξι μήνες μετά το δημοψήφισμα, η βρετανική λίρα έχασε 17% της αξίας της, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στην οικονομία μέχρι να ανακάμψει. Σε αυτή την περίπτωση όμως, η παρατεταμένη αβεβαιότητα σημαίνει μεγαλύτερη οικονομική φθορά για τη βρετανική οικονομία.
Οι επιπτώσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προβλέπεται να είναι το ίδιο σκληρές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οικονομική απόδοση των κρατών-μελών της ΕΕ θα μειωνόταν μακροπρόθεσμα κατά περίπου 1,5% του ΑΕΠ. Χειρότερο πλήγμα θα υποστεί η Ιρλανδία η οποία έχει τεράστιους δεσμούς με την ΕΕ και η οικονομία της αναμένεται να συρρικνωθεί μέχρι και 4%.
Πώς αλλάζει την ΕΕ η έξοδος της Βρετανίας;
Το Brexit, ακόμη και με συμφωνία, θα φέρει μεγάλες αλλαγές στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στη δομή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι 73 ευρωβουλευτές της Βρετανίας θα πρέπει να αποχωρήσουν στις 29 Μαρτίου 2019 και δεν θα συμμετέχουν στις Ευρωεκλογές του Μαΐου. Από τις 73 έδρες τους, οι 23 θα διαμοιραστούν σε άλλα κράτη-μέλη, ενώ 46 έδρες θα χρησιμοποιηθούν για διανομή σε νέα μέλη αν υπάρξει νέα διεύρυνση. Κύπρος και Ελλάδα δεν θα λάβουν επιπλέον έδρες.
Η κατανομή γίνεται αναλογικά με την αύξηση του πληθυσμού των κρατών-μελών. Σημαντικοί κερδισμένοι είναι οι Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία που θα λάβουν από 5 έδρες, η Ολλανδία 3, η Ιρλανδία 2. Από μια έδρα θα λάβουν Κροατία, Πολωνία, Δανία, Ρουμανία, Εσθονία, Σλοβενία, Φινλανδία και Σουηδία.
Το κλίμα στις Βρυξέλλες
Με τα βλέμματα στραμμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την επικείμενη ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων, οι Βρυξέλλες τηρούν στάση αναμονής. Έχοντας επιδείξει πρωτοφανή ενότητα και ενέργεια στις διαπραγματεύσεις, οι κοινοτικοί αξιωματούχοι αναμένουν τα αποτελέσματα στο Λονδίνο, γνωρίζοντας πως τυχόν δηλώσεις τους θα μπορούσαν να δράσουν απρόβλεπτα στις κρίσιμες ψηφοφορίες.
Αν και η συμφωνία θεωρείται πως βρίσκεται πολύ κοντά στους στόχους της ΕΕ, κανείς δεν θέλει να διαχειριστεί ένα άτακτο Brexit. Δεν είναι τυχαίο πως ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, χαρακτήρισε τη συμφωνία ως μια “αμοιβαία ήττα”.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν καλείται να διαχειριστεί μόνο την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπάρχουν σημαντικά παράλληλα ανοικτά μέτωπα στο εξωτερικό της, με κύριο αυτό της Ρωσίας, που διχάζει τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών ως προς την αντιμετώπισή του, συνεπώς η θετική έκβαση των διαδικασιών στο Λονδίνο είναι υψίστης σημασίας ώστε να μην υπάρξουν νέοι πονοκέφαλοι από το ζήτημα αυτό.
Εξίσου κρίσιμο είναι πως οι ευρωεκλογές πλησιάζουν και οι Βρυξέλλες φοβούνται νέα άνοδο του λαϊκισμού στην Ευρώπη, σε περίπτωση ενός άτακτου Brexit, με αρνητικές συνέπειες για τη συνοχή της και θέτοντας την ίδια της την ύπαρξη εν αμφιβόλω.
dialogos.com.cy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου