Μία χαμένη και σχεδόν ξεχασμένη πόλη της Βυζαντινής περιόδου, η οποία διασώθηκε μόνο σε μωσαϊκά πλακίδια και στον ακαδημαϊκό διάλογο, ήρθε στο φως έπειτα από ανασκαφές, που κράτησαν από το 2021 ως το 2024.
Η πόλη Θαραΐς, κάποτε απεικονιζόταν στον φημισμένο Ψηφιδωτό Χάρτη της Μήδαβας, (Μάνταμπα) ο οποίος είναι μέρος ενός μωσαϊκού δαπέδου στην πρώιμη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στη Μήδαβα της Ιορδανίας.
Σήμερα, ταυτοποιήθηκε ότι είναι κοντά στην πόλη Ελ-Ιράκ, στο κυβερνείο του Καράκ, παρέχοντας ένα νέο κεφάλαιο στην αρχαιολογική και πολιτιστική ιστορία της περιοχής.
Το πολυετές επιτόπιο πρόγραμμα, το οποίο διεξήχθη από το 2021 έως το 2024, από μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Musallam R. al-Rawahneh, αναπληρωτή καθηγητή αρχαιολογίας και σπουδών της Εγγύς Ανατολής στο τμήμα αρχαιολογίας και τουρισμού στο πανεπιστήμιο του Mutah, ολοκληρώθηκε με τον επιτυχή εντοπισμό της τοποθεσίας της Θαραΐδος, βάσει αρχαιολογικών ερευνών, ιστορικής ανάλυσης και επιτόπιας παρατήρησης.
Η τοποθεσία, θαμμένη για αιώνες, πλέον αποδεικνύεται ότι υπήρξε σημαντικός σύνδεσμος με τον βυζαντινό πολιτισμό που άνθισε κάποτε σ’ ολόκληρη την Ιορδανία και τις περιβάλλουσες περιοχές.
Ο Ψηφιδωτός Χάρτης της Μήδαβας, κλειδί για το παρελθόν.
Ο Ψηφιδωτός Χάρτης της Μήδαβας, είναι ένα δάπεδο του έκτου αιώνα, το οποίο ανακαλύφθηκε στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη σημερινή Μήδαβα της Ιορδανίας.
Γνωστός ως ο αρχαιότερος χάρτης των Αγίων Τόπων που έχει διασωθεί, καταδεικνύει πολλές βιβλικές και ιστορικές τοποθεσίες ολόκληρης της Ιορδανίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου.
Ανάμεσα στις πολλές αναφορές του, ο χάρτης απεικονίζει και την πόλη της Θαραΐδος, της οποίας μέχρι πρόσφατα, η τοποθεσία αποτελούσε μυστήριο.
Οι ακαδημαϊκοί διαφωνούσαν σχετικά με την τοποθεσία της για πάνω από έναν αιώνα, με τις πρώτες υποθέσεις να καταδεικνύουν περιοχές μακρινές, όπως το Dhat Ras, μια ιστορική περιοχή στη νότια Ιορδανία, κοντά στην πόλη Ταφίλα.
Χάρη στο ανανεωμένο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον και τις προηγμένες αρχαιολογικές μεθόδους, η ομάδα περιόρισε την περιοχή αναζήτησης βάσει της εγγύτητας σε άλλες γνωστές αναφορές στον χάρτη, ειδικότερα, στο χωριό Αϊ.
Εντοπίζοντας ίχνη από την κεραμική και τις επιγραφές.
Το κομβικό σημείο στην ταυτοποίηση ήρθε κατά τη διάρκεια μιας έρευνας πεδίου στο άγριο τοπίο του δυτικού Καράκ. Η σταδιακή αύξηση των θραυσμάτων κεραμικής της βυζαντινής εποχής και των αρχιτεκτονικών συντριμμιών κοντά στο Ελ-‘Ιράκ, ιδίως στο βορειοδυτικό άκρο, παρείχε αδιάσειστα στοιχεία για συνεχή οικισμό από τη ρωμαϊκή έως την ισλαμική περίοδο.
Οι ανακαλύψεις, έφεραν στο φως θραύσματα μωσαϊκών δαπέδων, γυαλικά και διάφορα εργαλεία αλλά κυρίως, αρχιτεκτονικά στοιχεία που παραπέμπουν σε μια Βυζαντινή βασιλική εκκλησία. Τα ευρήματα μια πύλης, κίονες, ένα ψηφιδωτό δάπεδο, αλλά και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως ένα πιεστήριο ελιάς, όλα, καταδεικνύουν μια δραστήρια κοινότητα με θρησκευτική και οικονομική σημασία.
Επιπλέον, ανακαλύφθηκαν ελληνικές και λατινικές ταφικές επιγραφές, σε συνεργασία των αρχαιολόγων με διεθνείς φορείς από την Ισπανία και τη Γαλλία. Οι επιγραφές – οι οποίες χρονολογούνται από τον πέμπτο έως τον έβδομο αιώνα μ.Χ., επαληθεύουν την ύπαρξη μιας χριστιανικής κοινότητας, γεγονός που συμπίπτει με την ταυτότητα του χώρου, όπως υπέθεταν οι ερευνητές.
Η γεωγραφική θέση της Θαραΐδος, στηρίζει τον διττό ρόλο της, ως εμπορικού κέντρου και σημείου διέλευσης ενός καθοριστικού εμπορικού διαδρόμου. Ανάμεσα στην πεδιάδα του Μωάβ και το νοτιοανατολικό άκρο της Νεκράς Θάλασσας, ήταν στρατηγικά τοποθετημένη κατά μήκος των αρχαίων ρωμαϊκών οδικών δικτύων που συνέδεαν την πόλη Ζοάρα (το σημερινό Ghor es-Safi) με την κεντρική Ιορδανία.
“Η εξέχουσα θέση της Θαραΐδος στο χάρτη της Μήδαβας και η ανακάλυψη μιας βασιλικής εκκλησιαστικής δομής υποδηλώνουν ότι δεν χρησίμευε μόνο ως γεωργικό χωριό αλλά και ως ιερός τόπος και εμπορική σταθμός ανάπαυσης”, λέει ο al-Rawahneh.
Η παρουσία εγκαταστάσεων, όπως πιεστήρια ελιάς, νερόμυλοι και εξοπλισμός σύνθλιψης σταφυλιών, ενισχύσει την υπόθεση που υποστηρίζει πως, η Θαραΐς ήταν οικονομικά αυτόνομη. Εν τω μεταξύ, τα διακοσμητικά στοιχεία των τρίγλυφων και των ψηφιδωτών πλακιδίων, υποδηλώνουν την συγχώνευση του τοπικού με τον κλασικό αρχιτεκτονικό ρυθμό.
Οπτικές και δομικές ομοιότητες με την αναπαράσταση στον χάρτη.
Αυτό που καθιστά τη συγκεκριμένη ανακάλυψη ιδιαίτερα εντυπωσιακή, είναι το πόσο πολύ μοιάζουν τα στοιχεία του με την αναπαράστασή τους στον Ψηφιδωτό Χάρτη της Μήδαβας. Η χωροταξική διάταξη των ερειπίων, οι δομές που μοιάζουν με πύλες, ακόμη και η παρουσία των πύργων κοντά στην είσοδο, εναρμονίζονται με την αναπαράσταση της Θαραΐδος στον χάρτη.
Οι ανασκαφείς βρήκαν ακόμη ένα διακριτό, ορθογώνιο κατώφλι, όπως και πέτρες από το κατώφλι, οι οποίες ταιριάζουν γεωμετρικά με εισόδους που έχουν βρεθεί σε άλλες Βυζαντινές εκκλησίες.
Θραύσματα από το ψηφιδωτό δάπεδο υποστηρίζουν επιπλέον τη θρησκευτική χρήση του χώρου, έστω και αν πολλά από αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από τα στρώματα του εδάφους.
Χώρος υποσχόμενος και ευαίσθητος.
Η ανακάλυψη της Θαραΐδος έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η περιοχή υφίσταται ραγδαία αστικοποίηση. Η Ελ-‘Ιράκ συνεχίζει να επεκτείνεται με νέους δρόμους και οικιστική ανάπτυξη. Οι αρχαιολόγοι προειδοποιούν ότι, εάν δεν εφαρμοστούν μέτρα διατήρησης, μπορεί να χαθούν σπουδαίας σημασίας στρώματα ιστορικών αποδεικτικών στοιχείων. “Στόχος μας, εκτός από την αποκάλυψη της Θαραΐδος, είναι η προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ιορδανίας”, σημείωσε ο Al-Rawahneh.
Η ένταξη του χώρου στις αδιάλειπτες επιγραφικές και αρχαιολογικές έρευνες στη νότια Ιορδανία, αναμένεται να φέρει περισσότερη διαύγεια σχετικά με τον ρόλο και την εξέλιξή της στο πέρασμα του χρόνου.
Περαιτέρω ανασκαφές θα αποκαλύψουν λεπτομερέστερα στοιχεία σχετικά με την καθημερινή ζωή, τα εμπορικά ήθη και τα θρησκευτικά τελετουργικά των αρχαίων κατοίκων της ιστορικής πόλης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου