Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αναδειχθεί σε πολωτική φιγούρα στην παγκόσμια σκηνή, εξισορροπώντας την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ με ολοένα και πιο ισχυρές εξωτερικές πολιτικές που αμφισβητούν τα δυτικά συμφέροντα και την ασφάλεια του Ισραήλ.
Οι πρόσφατες ενέργειές του και η ρητορική του υποδηλώνουν μια επικίνδυνη τροχιά που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση, ιδίως καθώς επιδιώκει να αξιοποιήσει την ευθυγράμμιση με την κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Εάν ο Τραμπ ελπίζει να διατηρήσει τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, ο χαρακτηρισμός του Ερντογάν ως «φίλου» μπορεί να αποδειχθεί ανεπαρκής για να περιορίσει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας, ειδικά όσον αφορά το Ισραήλ.
Η εχθρότητα του Ερντογάν προς το Ισραήλ έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες, χαρακτηρίζεται από εμπρηστικές δηλώσεις που απηχούν τη ρητορική της Χαμάς.
Κατά τη διάρκεια της προσευχής του Eid al-Fitr στο τέμενος Çamlıca της Κωνσταντινούπολης στις 30 Μαρτίου 2025, ο Ερντογάν φέρεται να ζήτησε την «καταστροφή του Σιωνιστικού Ισραήλ», επικαλούμενος το όνομα του Αλλάχ «Al-Qahhar» (ο Κυρίαρχος) για να καταραστεί το εβραϊκό κράτος.
Αυτή η προκλητική γλώσσα, που καταδικάστηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ Gideon Sa'ar ως αντισημιτική, ευθυγραμμίζεται με τη μακροχρόνια υποστήριξη του Ερντογάν στη Χαμάς, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής και πολιτικής υποστήριξης από την έναρξη του πολέμου της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Ο Σαάρ προειδοποίησε ότι ο Ερντογάν αποτελεί απειλή όχι μόνο για το Ισραήλ αλλά και για την περιφερειακή σταθερότητα και τους πολίτες του, επικαλούμενος την καταστολή της εγχώριας διαφωνίας από την Τουρκία, όπως η σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Ekrem İmamoğlu.
Η αντι-ισραηλινή στάση του Ερντογάν δεν είναι απλώς ρητορική. Οι ενέργειες της Τουρκίας στη Συρία, όπου υποστηρίζει τη Hayat Tahrir al-Sham (HTS), την ομάδα που ανέτρεψε τον Μπασάρ αλ Άσαντ, έχουν σημάνει συναγερμό στην Ιερουσαλήμ.
Οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία συγκρούστηκαν με κουρδικές ομάδες που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, περιπλέκοντας την περιφερειακή ισορροπία και απειλώντας τα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.
Το όραμα του Ερντογάν φαίνεται να εκτείνεται πέρα από τη Συρία, με ορισμένους αναλυτές να προτείνουν ότι στοχεύει να αποκαταστήσει τη νεο-οθωμανική επιρροή στη Μέση Ανατολή, τοποθετώντας την Τουρκία ως κυρίαρχη σουνιτική δύναμη.
Ο Ερντογάν έχει κάνει μια λεπτή «πράξη εξισορρόπησης» για πάνω από δύο δεκαετίες, διατηρώντας την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ενώ ενισχύει τους δεσμούς με τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν.
Αυτή η «στρατηγική αυτονομία» επέτρεψε στην Τουρκία να επεκτείνει τη στρατιωτική της παρουσία στη Συρία, τη Λιβύη και τον Καύκασο, χτίζοντας παράλληλα μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία. Ωστόσο, η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2025 εισάγει νέες πολυπλοκότητες.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας ήταν τεταμένες, ιδίως όταν ο Τραμπ απείλησε να «καταστρέψει» την οικονομία της Τουρκίας λόγω των στρατιωτικών της ενεργειών κατά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Κούρδων στη Συρία.
Η αγορά από την Τουρκία του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 οδήγησε στην αποβολή της από το πρόγραμμα F-35 το 2019, μια απόφαση που παραμένει σημείο διαμάχης.
Παρά αυτές τις εντάσεις, ο Τραμπ επαίνεσε πρόσφατα τον Ερντογάν ως «καλό ηγέτη» και «πολύ έξυπνο», σηματοδοτώντας μια πιθανή θέρμανση των δεσμών.
Ο διορισμός του Τόμας Μπαράκ, στενού συνεργάτη του Τραμπ ως πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Τουρκία, και τα σχόλιά του για την επίλυση προηγούμενων διαφορών (όπως η απελευθέρωση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον το 2018), υποδηλώνουν πρόθεση να ευθυγραμμίσει την Τουρκία και το Ισραήλ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν το Ιράν.
Ωστόσο, οι φιλοδοξίες του Ερντογάν μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται με το όραμα του Τραμπ για μια ειρηνική Μέση Ανατολή. Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη Συρία μετά τον Άσαντ, συμπεριλαμβανομένου του αναφερόμενου ενδιαφέροντός της για συριακές αεροπορικές βάσεις που στοχοποιήθηκαν από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές τον Απρίλιο του 2025, έχει εντείνει τις εντάσεις με το Ισραήλ.
Οι ενέργειες του Ερντογάν εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους. Η υποστήριξή του προς το HTS και άλλες ισλαμιστικές ομάδες στη Συρία θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την περιοχή, ιδιαίτερα εάν αυτές οι ομάδες ευθυγραμμιστούν με την αντι-ισραηλινή ατζέντα της Τουρκίας.
Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές σε συριακούς στόχους, με στόχο να αποτρέψουν τις ιρανικές μεταφορές όπλων στη Χεζμπολάχ, έχουν ήδη προκαλέσει σπάνιες δημόσιες δηλώσεις από Τούρκους αξιωματούχους, υποδεικνύοντας την ευαισθησία της Άγκυρας στις ενέργειες του Ισραήλ.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν τόνισε την επιθυμία της Τουρκίας να αποφύγει «στρατιωτικές αντιπαραθέσεις» με το Ισραήλ, αλλά τα δύο έθνη συμμετέχουν σε συνομιλίες τεχνικού επιπέδου για να διαχειριστούν την κλιμάκωση της έντασης.
Η υποστήριξη του Τραμπ στον Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένης της έκκλησής του προς το Ισραήλ να υποβάλει «λογικές απαιτήσεις» στη Συρία, περιορίζει την ικανότητα του Ισραήλ να αντιμετωπίσει την επιρροή της Τουρκίας.
Αυτή η δυναμική θα μπορούσε να ενθαρρύνει τον Ερντογάν να πιέσει περαιτέρω, στοχεύοντας ενδεχομένως τα συμφέροντα του Ισραήλ στη Συρία ή πέρα από αυτήν.
Νομοθέτες του Κογκρέσου στις ΗΠΑ, όπως οι εκπρόσωποι Γκας Μπιλιράκης και Κρις Παππάς, έχουν εκφράσει σκεπτικισμό για την αξιοπιστία της Τουρκίας ως συμμάχου, αναφέροντας τις αυταρχικές της τάσεις, την επιθετικότητα προς το Ισραήλ και τη συνεχιζόμενη κατοχή του συστήματος S-400.
Αυτές οι ανησυχίες υπογραμμίζουν την πρόκληση της επανένταξης της Τουρκίας στα δυτικά αμυντικά πλαίσια όπως το πρόγραμμα F-35.
Για να αποφευχθεί μια περιφερειακή σύγκρουση, ο Τραμπ πρέπει να προχωρήσει πέρα από την προσωπική διπλωματία με τον Ερντογάν. Οι ενέργειες του Τούρκου προέδρου υποδηλώνουν μια προθυμία να εκμεταλλευτεί την επιθυμία του Τραμπ για απεμπλοκή στη Μέση Ανατολή, πιθανώς σε σύγκρουση με το Ισραήλ για τη Συρία ή τη Γάζα.
Οι εσωτερικές προκλήσεις του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένων των μαζικών διαδηλώσεων μετά τη σύλληψη του Ιμαμόγλου, μπορεί επίσης να τον ωθήσουν να εκτρέψει την προσοχή μέσω του ξένου τυχοδιωκτισμού. Μια ισχυρή πολιτική των ΗΠΑ που καθιστά υπεύθυνη την Τουρκία —ενδεχομένως μέσω κυρώσεων ή πίεσης του ΝΑΤΟ— θα μπορούσε να αποτρέψει τον Ερντογάν από αποσταθεροποιητικές ενέργειες.
Το Ισραήλ, εν τω μεταξύ, πρέπει να δώσει προτεραιότητα στις κόκκινες γραμμές ασφαλείας του, όπως η αποτροπή της ιρανικής περιχαράκωσης στη Συρία, ενώ παράλληλα θα αντιμετωπίσει την πίεση των ΗΠΑ για να εξυπηρετήσει την Τουρκία.
Η ευρύτερη διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα τα μέλη του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να αναγνωρίσουν τους κινδύνους που εγκυμονεί ο αυταρχισμός και οι περιφερειακές φιλοδοξίες του Ερντογάν, όπως τονίζουν Ισραηλινοί αξιωματούχοι και αμερικανοί νομοθέτες.
Χωρίς συντονισμένες προσπάθειες για τον περιορισμό της Τουρκίας, η επιδίωξη της νεο-οθωμανικής κυριαρχίας από τον Ερντογάν θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια σύγκρουση που κατακλύζει τη Μέση Ανατολή.
Ο Πόλεμος του Γωγ και του Μαγώγ, όπως περιγράφεται στα εδάφια Ιεζεκιήλ 38 και 39, είναι ένα προφητικό γεγονός στη Βίβλο που ερμηνεύεται ευρέως από τους χριστιανούς εσχατολόγους ως μελλοντική εισβολή στο Ισραήλ από έναν συνασπισμό εθνών υπό την ηγεσία μιας μορφής που ονομάζεται «Γωγ, από τη χώρα του Μαγώγ, ο αρχηγός του Μεσέχ και του Τουβάλ» (Ezekiel 38:2-3).
Αυτός ο συνασπισμός, ο οποίος επιτίθεται στο Ισραήλ αφού ο λαός του συγκεντρωθεί στη γη του, ηττάται με θεϊκή παρέμβαση. Πολλοί μελετητές και θεολόγοι προσδιορίζουν την Τουρκία ως βασικό συμμετέχοντα σε αυτόν τον συνασπισμό, συσχετίζοντας βιβλικά τοπωνύμια όπως το Meshech, το Tubal και το Gomer με περιοχές της σύγχρονης Τουρκίας.
Η γεωπολιτική δυναμική που περιγράφεται στο ξαναγραμμένο άρθρο παραπάνω παρέχει έναν σύγχρονο φακό μέσω του οποίου μπορεί να διερευνηθεί ο πιθανός ρόλος της Τουρκίας σε αυτή την προφητεία.
Ο Ιεζεκιήλ 38 απαριθμεί αρκετά έθνη που προσχωρούν στον συνασπισμό του Γωγ: Περσία (Ιράν), Κους (Σουδάν ή Αιθιοπία), Πουτ (Λιβύη), Γκομέρ και Μπεθ-Τογκάρμα, μεταξύ άλλων (Ιεζεκιήλ 38:5-6).
Παραδοσιακές ερμηνείες, ιδιαίτερα εντός της dispensationalist και της premillennialist χριστιανικής θεολογίας, συνδέουν τα ακόλουθα ονόματα με την Τουρκία:
Meshech και Tubal: Αυτές συχνά προσδιορίζονται ως αρχαίες περιοχές της Ανατολίας, που αντιστοιχούν σε περιοχές στη σύγχρονη Τουρκία.
Μερικοί μελετητές συνδέουν τον Meshech με τον λαό Mushki κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και το Tubal με την περιοχή Tabal στην κεντρική Τουρκία. Οι περιοχές αυτές ήταν μέρος των χεττιτικών και αργότερα των φρυγικών εδαφών, τώρα εντός των συνόρων της Τουρκίας.
Gomer: Ταυτίστηκε με τους Κιμμέριους, έναν νομαδικό λαό που κατοικούσε σε μέρη της Ανατολίας (σημερινή Τουρκία) γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ. Ορισμένες ερμηνείες συνδέουν το Gomer με την ευρύτερη περιοχή της Τουρκίας ή τους αρχαίους κατοίκους της.
Beth-Togarmah: Μεταφρασμένο ως «το σπίτι του Togarmah», συνδέεται με περιοχές στην ανατολική Ανατολία, πιθανώς κοντά στην Αρμενία ή την Καππαδοκία, επίσης στη σύγχρονη Τουρκία.
Αυτές οι ταυτίσεις δεν είναι καθολικά αποδεκτές, καθώς ορισμένοι μελετητές προτείνουν εναλλακτικές τοποθεσίες (π.χ. Meshech και Tubal ως περιοχές στη Ρωσία). Ωστόσο, η τουρκοκεντρική ερμηνεία είναι διαδεδομένη στην ευαγγελική εσχατολογία, που υποστηρίζεται από δημοσιεύσεις στο X που ονομάζουν ρητά την Τουρκία ως Gomer στον συνασπισμό Gog-Magog.
Το άρθρο υπογραμμίζει την αυξανόμενη διεκδίκηση της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν, η οποία ευθυγραμμίζεται με τα χαρακτηριστικά ενός έθνους που θα μπορούσε να συμμετάσχει στον συνασπισμό Gog-Magog.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου