Οι εξελίξεις θα είναι εκρηκτικές…

Του Κώστα Στούπα 

Το πιθανότερο είναι πως ακόμη δεν έχουμε αντιληφθεί και σίγουρα δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το μέγεθος των συνεπειών της πανδημίας Covid-19.  Δεν αναφέρομαι τόσο στις ποσοτικές απώλειες όσο τις άλλες...

Οι ποσοτικές απώλειες θα αφορούν το πολύ 2-3 χρόνια, μέχρι η πλειοψηφία του πληθυσμού να αποκτήσει ανοσία απέναντι στον ιό, οι συνέπειες να αφορούν όλο και μικρότερες ομάδες του πληθυσμού και η επάνοδος κάθε χρόνο να μην έχει συνέπειες μεγαλύτερες από αυτή της εποχιακής γρίπης...

Αν ως εκ θαύματος, κόντρα σε όλες τις εκτιμήσεις των ειδικών, δεν έχουμε φέτος δεύτερο κύμα της επιδημίας το Φθινόπωρο, οι απώλειες θα μπορούσαν να ποσοτικοποιηθούν σε μερικές ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Μια μείωση της τάξης του 10% στο ελληνικό ΑΕΠ σημαίνει π.χ. απώλεια περί τα 18 δισ. ευρώ.

Ακόμη δεν είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε τις απώλειες από το πρώτο κύμα της επιδημίας και το περίπου δίμηνο κλείδωμα της οικονομίας, αφού θα χρειαστεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες μέχρι να καταλάβουμε σε τι είδους κανονικότητα επιστρέφουμε. Αν επιστρέφουμε...

Αν δεν είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε τις συνέπειες του πρώτου κύματος, απέχουμε πολύ από το να προβλέψουμε τις συνέπειες ενός πιθανού δεύτερου κύματος με ή χωρίς κλείδωμα της οικονομίας...

Λογικά δεν μπορούμε να έχουμε μια εικόνα των ποσοτικών επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία πριν το τέλος του χρόνου και τις αρχές του 2020. Μέχρι τότε μάλλον ούτε οι αγορές θα έχουν και γι’ αυτό προσοχή γιατί φαίνεται πως ποντάρουν στα τυφλά...

Οι ανατροπές διαρκείας...

Οι μεγαλύτερες ανατροπές όμως που φέρνει η επιδημία δεν είναι το μέγεθος της πρόσκαιρης ανεργίας ή τα αρκετά  τρισ. ζημιάς που θα υποστεί η παγκόσμια οικονομία (ή τα δεκάδες δισ. αντίστοιχα της ελληνικής).

Οι μόνιμες και μεγάλες ανατροπές θα είναι εκτός από οικονομικές και πολιτισμικές, πολιτικές και κυρίως ψυχολογικές...

Η επιδημία προσγείωσε ανώμαλα την ανθρώπινη αλαζονεία πως έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που ελέγχουμε το περιβάλλον, τις κοινωνίες, το μέλλον μας απόλυτα...

Ο Covid-19 μας απέδειξε πως παρά την τεράστια ιατρική και τεχνολογική πρόοδο ένας ιός μπορεί μέσα σε μερικές εβδομάδες να ξεκληρίσει ένα σημαντικό τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού όπως ακριβώς συνέβαινε πριν 100, 1.000 ή 2.000 χρόνια.

Η ιατρική και η φαρμακολογία έχουν πραγματοποιήσει τεράστια πρόοδο και έχουν αυξήσει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής. Δεν έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο με τους ιούς, οι οποίοι εμφανίζονται, εξαπλώνονται και αποχωρούν (είτε από απόκτηση ανοσίας του πληθυσμού είτε αλλιώς...) μετά από 2-3 χρόνια.  Συνήθως μια νέα θεραπεία ή ένα νέο φάρμακο ή εμβόλιο χρειάζεται πάνω από 10 χρόνια για να αναπτυχθεί.

Η επιδημία ως είδος και ως πολιτισμός μας προσγείωσε στην πραγματικότητα λοιπόν...

Η  επιδημία είναι πολύ πιθανό να έχει και πολιτικές και γεωπολιτικές συνέπειες. Πριν την επιδημία η εκλογή του προέδρου Τραμπ ήταν σχεδόν βέβαιη ενώ τώρα οι δημοσκοπήσεις... αμφιβάλουν.

Μια πιθανή νίκη του Δημοκρατικού Κόμματος το οποίο διαθέτει πλέον πολύ ισχυρή "αριστερή" πτέρυγα θα σημάνει ανατροπή της επιθετικής πολιτικής της χαμηλής φορολογίας και θα δημιουργήσει μονιμότερες αναταράξεις στις αγορές και την παγκόσμια οικονομία.

Εξαιτίας της αποτυχίας στη διαχείριση της επιδημίας ο πρόεδρος Τραμπ έχει οξύνει την αντιπαράθεση με την Κίνα, κάτι που δημιουργεί επιπλέον ρευστότητα στο γεωπολιτικό  περιβάλλον.

Η επιδημία ανάγκασε δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενους να εργαστούν από το σπίτι. Πολλές επιχειρήσεις αφού το δοκίμασαν και είδαν πως είναι αποδοτικό,  θα συνεχίσουν να το εφαρμόζουν.

Τούτο θα φέρει τεράστιες ανατροπές στις καθημερινές μετακινήσεις, την κατανάλωση καυσίμων, την ατμοσφαιρική ρύπανση. Θα φέρει ανατροπές στις τιμές των επαγγελματικών ακινήτων. Τηλεργασία σημαίνει ανάγκη για μικρότερα γραφεία και ισχυρότερα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα.

Αν κάποιος μπορεί να εργάζεται σε μια επιχείρηση που έχει έδρα την Αθήνα από το σπίτι του, το σπίτι δεν χρειάζεται να είναι στην Αθήνα, αλλά π.χ.  στην Καλαμάτα. Όλα αυτά θα έχουν επιπτώσεις στις τιμές των ακινήτων, των αυτοκινήτων κλπ.

Αν κάποιος μπορεί να  κατοικεί μόνιμα π.χ. στη Σίφνο και να εργάζεται στην Αθήνα γιατί να μην εργάζεται με τον ίδιο τρόπο σε επιχείρηση στο Βερολίνο ή το Λος Ατζελες. Αντίστοιχα μια εταιρεία με έδρα την Αθήνα γιατί να μην απασχολεί κάποιον που ζει μόνιμα στην Καλκούτα, το Σεντζέν ή το Παρίσι;

Μετά το κύμα της μετανάστευσης θα έχουμε ένα κύμα "τηλεμετανάστευσης" στην εργασία.

Η επιδημία φαίνεται λοιπόν πως εξελίσσεται σε ένα κόμβο εκρηκτικών εξελίξεων... 

capital.gr