Η νεοφιλελεύθερη επανάσταση.

Οποιοσδήποτε πολιτικός ισχυρίζεται πως ενδιαφέρεται μόνο για το καλό της κοινωνίας, θεωρείται υποκριτής και ψεύτης από τους Πολίτες – οι οποίοι πιστεύουν ακράδαντα ότι, η ενασχόληση του με την πολιτική έχει ως στόχο το μελλοντικό πλουτισμό του και τίποτα άλλο. Εάν είναι δε ήδη πλούσιος, τότε όλοι πιστεύουν πως ο σκοπός του είναι η διασφάλιση του πλούτου του – μέσω του επηρεασμού των αποφάσεων και των νόμων, προς όφελος του.  

«Με την ονομασία «νεοφιλελεύθερος, οικονομικός ιμπεριαλισμός» περιγράφεται η ιδέα, σύμφωνα με την οποία κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινείται από την προσπάθεια για υλική επιτυχία – οπότε η κοινωνική μας αξία σήμερα εξαρτάται από την ικανότητα μας να κερδίζουμε χρήματα. Η «καπιταλιστική» αυτή λογική, το κυνήγι πλούτου, επικράτησε μετά την επανάσταση του ακραίου νεοφιλελευθερισμού τη δεκαετία του 1980 – ενώ αργότερα μεταφέρθηκε στην Πολιτική, με αποτέλεσμα να προκληθεί μία βαθιά δυσπιστία μεταξύ των κοινωνιών και της εξουσίας, των Εθνών καλύτερα και των κυβερνήσεων τους.

Η συγκεκριμένη απώλεια της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στα πολιτικά κόμματα, των Πολιτών προς την Πολιτεία, δεν είναι εύκολο να ανακτηθεί – αφού δεν υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις αποσύνδεσης της καπιταλιστικής λογικής από την Πολιτική. Επομένως, με βάση την επικρατούσα θεωρία, θα πρέπει να συνηθίσουμε τη δυσπιστία απέναντι στην Πολιτική, καθώς επίσης το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των ελίτ και του υπόλοιπου πληθυσμού – ενώ τα διάφορα σκάνδαλα πολιτικής διαφθοράς, από τη Γαλλία και τη Γερμανία, έως την Ελλάδα και τον πρόεδρο του Περού, τεκμηριώνουν πως έχει κυριαρχήσει πλέον ο «νεοφιλελεύθερος, οικονομικός ιμπεριαλισμός» στις περισσότερες χώρες του πλανήτη: το κυνήγι του πλούτου και από τους πολιτικούς» (B. Milanovic με πολλές παρεμβάσεις).

.

Ανάλυση

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία σχετικά με το ότι, ο δυτικός κόσμος έχει βυθιστεί σε μία βαθιά πολιτική κρίση – ενώ η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά μάλλον τον κανόνα. Η κρίση αυτή περιγράφεται ως μία κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στους πολιτικούς θεσμούς και στις κυβερνήσεις – αν και δεν είναι μόνο δυτικό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο, με μοναδική διαφορά το γεγονός πως τα  «τεκταινόμενα» στη Δύση αποσπούν περισσότερο το ενδιαφέρον, επειδή τα δυτικά ΜΜΕ κυριαρχούν σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Εκτός αυτού πιστεύαμε ανέκαθεν πως στις οικονομικά προηγμένες, δημοκρατικές και φιλελεύθερες δυτικές κοινωνίες δεν θα μπορούσε να υπάρξει αυτή η αποσύνδεση μεταξύ των κυβερνήσεων και των κυβερνωμένων – δεν θα το επέτρεπε δηλαδή η δημοκρατία.

Από την άλλη πλευρά τώρα, πρόκειται για μία κρίση που διαρκεί αρκετά χρόνια – πολύ πριν τη χρηματοπιστωτική του 2008 ή των αρνητικών συνεπειών της παγκοσμιοποίησης που μας είναι γνωστές σήμερα. Η προέλευση της ανάγεται στην, σε κάποιο βαθμό μη αναμενόμενη, ολοκληρωτική επιτυχία του καπιταλισμού, η λογική του οποίου κυριάρχησε σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας – συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού μας βίου, καθώς επίσης της Πολιτικής.

Ουσιαστικά ανάγεται και οφείλεται στην επιτυχία της νεοφιλελεύθερης επανάστασης των αρχών της δεκαετίας του 1980 των Reagan και Thatcher – χωρίς να ξεχνάμε τον απόλυτο ηγέτη της Κίνας, τον D. Xiaoping, ο οποίος αναμόρφωσε εντελώς τη χώρα του. Η επανάσταση δε αυτή προκλήθηκε από μία αντίστοιχη της οικονομικής επιστήμης – πολλές από τις θεωρίες της οποίας (Public Choice Theory κλπ.) αντιμετώπιζαν το χώρο της Πολιτικής ως μία προέκταση της Οικονομίας και άρα του καπιταλισμού.

Εν προκειμένω, οι πολιτικοί θεωρήθηκαν ως ένα άλλο είδος επιχειρηματιών – με την έννοια πως δεν χρησιμοποιούσαν τις δεξιότητες και την προθυμία τους για την ανάληψη ρίσκου στον τραπεζικό τομέα, στα χρηματιστήρια ή στην υψηλή τεχνολογία, αλλά στην Πολιτική. Υπό την συγκεκριμένη λογική λοιπόν, η ιδιοτελής, προσανατολισμένη σε έναν στόχο και ορθολογική συμπεριφορά, δεν περιοριζόταν πλέον στην οικονομική σφαίρα, αλλά συμπεριελάμβανε και την Πολιτική – ενώ, αν και δεν ήταν κάτι καινούργιο η ιδιοτελής τους δραστηριοποίηση, το νέο στοιχείο ήταν πως πλέον αναμενόταν και αναμένεται να συμπεριφερθούν με το συγκεκριμένο τρόπο.

Με απλά λόγια, παρά το ότι οι Πολίτες δεν ενέκριναν την ιδιοτελή τους συμπεριφορά, το ότι δηλαδή ενδιαφέρονταν κυρίως για τον εαυτό τους, έπαψε να τους κάνει εντύπωση το γεγονός ότι, οι πολιτικοί προέτασσαν τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα – όπως στις περιπτώσεις που, μετά το τέλος της «θητείας» τους, χρησιμοποιούσαν τις γνωριμίες και την ισχύ τους για να εργασθούν με πλουσιοπάροχες αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα (παράδειγμα ο κ. J.E. Barosso που προσλήφθηκε από την Goldmann Sachs).

Άλλοι, όπως ο B. Obama ή ο B. Clinton, διοργάνωναν ομιλίες σε μεγάλους ομίλους με τεράστιες αμοιβές, πουλούσαν τα απομνημονεύματα τους ή άλλα βιβλία, εργάζονταν σε διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων κοκ. – ενώ ορισμένοι, όπως Berlusconi, οδηγήθηκαν στην Πολιτική από τον ιδιωτικό τομέα, αντιμετωπίζοντας συχνά τα κόμματα τους ως μία πελατειακή οργάνωση, την οποία χρησιμοποιούσαν για την αύξηση της κερδοφορίας των ιδιωτικών τους εταιρειών. Απλούστερα, διαμήνυαν πως εάν κάποιος είχε ένα πρόβλημα και ήθελε να το λύσει, τότε θα έπρεπε να συμμετέχει στο κόμμα τους – ή/και να αγοράζει τα προϊόντα των επιχειρήσεων τους. Εν προκειμένω, το κόμμα χρηματοδοτούσε την επιχείρηση και η επιχείρηση το κόμμα – ένα εγχείρημα που θεωρήθηκε «win-win» για όλους!

Στα πλαίσια αυτά δεν μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι, όλοι οι πέντε πρώην πρόεδροι του Περού φυλακίσθηκαν για υποθέσεις διαφθοράς, διώκονται ποινικά ή έχουν αποδράσει για να αποφύγουν τα Δικαστήρια – ενώ η κόρη του αποθανόντος προέδρου του Ουζμπεκιστάν συνελήφθη με την κατηγορία της συστηματικής υπεξαίρεσης ποσών αρκετών δισεκατομμυρίων. Υπάρχουν πάντως πολλά παραδείγματα τόσο στην Αφρική, όπως της κόρης του προέδρου της Αγκόλα, όσο και στην Ευρώπη – με τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας N. Sarkozy να κατηγορείται για μία σειρά σκανδάλων, όπως η κρυφή χρηματική στήριξη του από τον Καντάφι, με τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας H. Kohl που διατηρούσε μυστικούς κομματικούς λογαριασμούς κλπ.

Κάτι ανάλογο θεωρείται πως ισχύει για τον πρόεδρο Putin, ο οποίος κατάφερε να δημιουργήσει μεγάλη περιουσία μέσω της πολιτικής του ισχύος, για τον πρόεδρο της Τουρκίας κοκ. – ενώ για την Ελλάδα δεν χρειάζεται να αναφέρουμε τίποτα, αφού είναι γνωστά τα σκάνδαλα πλουτισμού των πολιτικών, χωρίς να εξαιρούνται πολλά στελέχη της σημερινής κυβέρνησης.

Έτσι η Πολιτική μετατράπηκε σε έναν ακόμη οικονομικό κλάδο. Σε μία επιχείρηση που έχει ως στόχο τα κέρδη, αφού αυτή είναι η βασική λογική του καπιταλισμού – για τον οποίο η κοινωνική μας αξία σήμερα εξαρτάται από την ικανότητα μας να κερδίζουμε χρήματα και από τίποτα άλλο.

Επειδή τώρα όλα αυτά είναι πολύ εύκολο σήμερα να ανιχνευτούν και να αποκαλυφθούν, οποιοσδήποτε πολιτικός ισχυρίζεται πως ενδιαφέρεται μόνο για το καλό του συνόλου, της κοινωνίας και του Έθνους, θεωρείται υποκριτής και ψεύτης από τους Πολίτες – οι οποίοι πιστεύουν ακράδαντα ότι, η ενασχόληση του με την πολιτική έχει ως στόχο το μελλοντικό πλουτισμό του και τίποτα άλλο. Εάν είναι δε ήδη πλούσιος, τότε όλοι πιστεύουν πως ο σκοπός του είναι η διασφάλιση του πλούτου του – μέσω του επηρεασμού των αποφάσεων και των νόμων, προς όφελος του.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος δεν υπάρχουν απλές λύσεις – αφού για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των Πολιτών στην Πολιτεία, θα έπρεπε οι πολιτικοί και η Πολιτική να αποσυνδεθούν από την καπιταλιστική λογική. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει έντιμους και ανιδιοτελείς πολιτικούς που δεν θα ενδιαφέρονται και θα απορρίπτουν το βασικό κανόνα του καπιταλιστικού συστήματος: τη μεγιστοποίηση των οικονομικών συμφερόντων.

Τέτοιοι πολιτικοί όμως δεν υπάρχουν, ενώ δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε πως θα βρεθούν κάποτε, εντός του συστήματος που έχει κυριαρχήσει στον πλανήτη – οπότε το χάσμα της δυσπιστίας μεταξύ των ανθρώπων και των πολιτικών ελίτ που υπηρετούν πλέον πιστά τις οικονομικές ελίτ ή/και το χρήμα θα συνεχίσει να αυξάνεται, (έως εκείνο το χρονικό σημείο που είτε θα υποδουλωθεί εντελώς το 99% στο 1%, είτε θα καταρρεύσει το σύστημα που έχει δημιουργηθεί).

analyst.gr