Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής των BRICS στο Καζάν της Ρωσίας θα πρέπει να
σηματοδοτήσει το τέλος των ψευδαισθήσεων των Νεοσυνών που περικλείονται στον υπότιτλο του βιβλίου του Zbigniew Brzezinski το 1997, The Global Chessboard : American Primacy and its Geostrategic Imperatives . Από τη δεκαετία του 1990, ο στόχος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ήταν η «πρωταρχεία», γνωστή και ως παγκόσμια ηγεμονία. Οι μέθοδοι επιλογής των ΗΠΑ ήταν πόλεμοι, επιχειρήσεις αλλαγής καθεστώτος και μονομερή καταναγκαστικά μέτρα (οικονομικές κυρώσεις). Το Καζάν συγκέντρωσε 35 χώρες με περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού που απορρίπτουν τον εκφοβισμό των ΗΠΑ και που δεν πτοούνται από τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ για ηγεμονία.
Στη Διακήρυξη του Καζάν, οι χώρες υπογράμμισαν «την ανάδυση νέων κέντρων εξουσίας, λήψης αποφάσεων πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης, που μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για μια πιο δίκαιη, δίκαιη, δημοκρατική και ισορροπημένη πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων». Τόνισαν «την ανάγκη προσαρμογής της τρέχουσας αρχιτεκτονικής των διεθνών σχέσεων ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις σύγχρονες πραγματικότητες», ενώ δήλωσαν «τη δέσμευσή τους στην πολυμερή προσέγγιση και την τήρηση του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των σκοπών και των αρχών που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). ως τον απαραίτητο ακρογωνιαίο λίθο του». Έλαβαν ιδιαίτερο στόχο τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, υποστηρίζοντας ότι «Τέτοια μέτρα υπονομεύουν τον Χάρτη του ΟΗΕ, το πολυμερές εμπορικό σύστημα, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις περιβαλλοντικές συμφωνίες».
Η νεοσυντηρητική αναζήτηση της παγκόσμιας ηγεμονίας έχει βαθιές ιστορικές ρίζες στην πίστη της Αμερικής στην εξαιρετικότητά της. Το 1630, ο Τζον Γουίνθροπ επικαλέστηκε τα Ευαγγέλια περιγράφοντας την Αποικία του Κόλπου της Μασαχουσέτης ως «Πόλη στο Λόφο», δηλώνοντας μεγαλοπρεπώς ότι «Τα μάτια όλων των ανθρώπων είναι στραμμένα πάνω μας». Τον 19ο αιώνα, η Αμερική καθοδηγήθηκε από το Manifest Destiny, για να κατακτήσει τη Βόρεια Αμερική εκτοπίζοντας ή εξοντώνοντας τους αυτόχθονες λαούς. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι Αμερικανοί αγκάλιασαν την ιδέα του «Αμερικανικού Αιώνα», ότι μετά τον πόλεμο οι ΗΠΑ θα ηγούνταν του κόσμου.
Οι αμερικανικές αυταπάτες μεγαλείου επιβαρύνθηκαν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στα τέλη του 1991. Με την άρση της νέμεσης του Ψυχρού Πολέμου της Αμερικής, οι ανερχόμενοι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί συνέλαβαν μια νέα παγκόσμια τάξη στην οποία οι ΗΠΑ ήταν η μοναδική υπερδύναμη και ο αστυνομικός της κόσμος. Τα μέσα εξωτερικής πολιτικής της επιλογής τους ήταν οι πόλεμοι και οι επιχειρήσεις αλλαγής καθεστώτος για την ανατροπή κυβερνήσεων που αντιπαθούσαν.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, τα νεοσυντηρητικά σχεδίαζαν να ανατρέψουν επτά κυβερνήσεις στον ισλαμικό κόσμο, ξεκινώντας από το Ιράκ και στη συνέχεια προχωρώντας στη Συρία, τον Λίβανο, τη Λιβύη, τη Σομαλία, το Σουδάν και το Ιράν. Σύμφωνα με τον Wesley Clark, πρώην Ανώτατο Διοικητή του ΝΑΤΟ, οι νεοσυντηρητικοί περίμεναν ότι οι ΗΠΑ θα επικρατούσαν σε αυτούς τους πολέμους σε 5 χρόνια. Ωστόσο, τώρα, περισσότερα από 20 χρόνια μετά, οι πόλεμοι που υποκινήθηκαν από τους νεοσυντηρητικούς συνεχίζονται ενώ οι ΗΠΑ δεν έχουν επιτύχει κανέναν απολύτως από τους ηγεμονικούς στόχους τους.
Τα νεοσυντηρητικά σκέφτηκαν τη δεκαετία του 1990 ότι καμία χώρα ή ομάδα χωρών δεν θα τολμούσε ποτέ να αντισταθεί στην εξουσία των ΗΠΑ. Ο Brzezinski, για παράδειγμα, υποστήριξε στο The Grand Chessboard ότι η Ρωσία δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να υποταχθεί στην υπό τις ΗΠΑ επέκταση του ΝΑΤΟ και στις γεωπολιτικές επιταγές των ΗΠΑ και της Ευρώπης, καθώς δεν υπήρχε ρεαλιστική προοπτική η Ρωσία να σχηματίσει επιτυχώς μια αντι- ηγεμονικός συνασπισμός με την Κίνα, το Ιράν και άλλους. Όπως το έθεσε ο Μπρεζίνσκι:
«Η μόνη πραγματική γεωστρατηγική επιλογή της Ρωσίας -η επιλογή που θα μπορούσε να δώσει στη Ρωσία έναν ρεαλιστικό διεθνή ρόλο και επίσης να μεγιστοποιήσει την ευκαιρία να μεταμορφωθεί και να εκσυγχρονιστεί κοινωνικά- είναι η Ευρώπη. Και όχι οποιαδήποτε Ευρώπη, αλλά η υπερατλαντική Ευρώπη της διευρυνόμενης ΕΕ και του ΝΑΤΟ ». (η έμφαση προστέθηκε, έκδοση Kindle, σελ. 118)
Ο Brzezinski έκανε αποφασιστικά λάθος και η λανθασμένη εκτίμηση του βοήθησε να οδηγήσει στην καταστροφή του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ρωσία δεν υπέκυψε απλώς στο σχέδιο των ΗΠΑ για επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, όπως υπέθεσε ο Μπρεζίνσκι. Η Ρωσία είπε ένα κατηγορηματικό όχι και ήταν έτοιμη να κάνει πόλεμο για να σταματήσει τα σχέδια των ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα των λανθασμένων υπολογισμών των νεοσυντηρητικών έναντι της Ουκρανίας, η Ρωσία επικρατεί τώρα στο πεδίο της μάχης και εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανοί είναι νεκροί.
Ούτε —και αυτό είναι το σαφές μήνυμα από το Καζάν— οι αμερικανικές κυρώσεις και οι διπλωματικές πιέσεις απομόνωσαν στο ελάχιστο τους Ρώσους. Ως απάντηση στον διάχυτο εκφοβισμό των ΗΠΑ, έχει προκύψει ένα αντιηγεμονικό αντίβαρο. Με απλά λόγια, η πλειονότητα του κόσμου δεν θέλει ή δεν αποδέχεται την ηγεμονία των ΗΠΑ και είναι διατεθειμένη να την αντιμετωπίσει αντί να υποταχθεί στις επιταγές της. Ούτε οι ΗΠΑ διαθέτουν πλέον την οικονομική, οικονομική ή στρατιωτική ισχύ για να επιβάλουν τη θέλησή τους, αν το έκαναν ποτέ.
Οι χώρες που συγκεντρώθηκαν στο Καζάν αντιπροσωπεύουν μια σαφή πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα εννέα μέλη των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική ως τα αρχικά πέντε, συν την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), εκτός από τις αντιπροσωπείες των 27 επίδοξων μελών, αποτελούν το 57 τοις εκατό των τον παγκόσμιο πληθυσμό και το 47 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής (μετρούμενο σε τιμές προσαρμοσμένες στην αγοραστική δύναμη). Οι ΗΠΑ, αντίθετα, αποτελούν το 4,1 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού και το 15 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής. Προσθέστε τους συμμάχους των ΗΠΑ και το μερίδιο πληθυσμού της συμμαχίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ είναι περίπου το 15 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού.
Οι BRICS θα αποκτήσουν σχετική οικονομική βαρύτητα, τεχνολογική ικανότητα και στρατιωτική δύναμη τα επόμενα χρόνια. Το συνδυασμένο ΑΕΠ των χωρών BRICS αυξάνεται κατά περίπου 5 τοις εκατό ετησίως, ενώ το συνδυασμένο ΑΕΠ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην Ευρώπη και την Ασία-Ειρηνικό αυξάνεται κατά περίπου 2 τοις εκατό ετησίως.
Ακόμη και με την αυξανόμενη επιρροή τους, ωστόσο, οι BRICS δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις ΗΠΑ ως νέο παγκόσμιο ηγεμόνα. Απλώς τους λείπει η στρατιωτική, οικονομική και τεχνολογική δύναμη για να νικήσουν τις ΗΠΑ ή ακόμα και να απειλήσουν τα ζωτικά τους συμφέροντα. Οι BRICS στην πράξη ζητούν μια νέα και ρεαλιστική πολυπολικότητα, όχι μια εναλλακτική ηγεμονία στην οποία είναι επικεφαλής.
Οι Αμερικανοί στρατηγοί θα πρέπει να λάβουν υπόψη το θετικό μήνυμα που έρχεται από το Καζάν. Όχι μόνο απέτυχε η νεοσυντηρητική αναζήτηση για την παγκόσμια ηγεμονία, ήταν μια δαπανηρή καταστροφή για τις ΗΠΑ και τον κόσμο, που οδήγησε σε αιματηρούς και άσκοπους πολέμους, οικονομικούς κλυδωνισμούς, μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και αυξανόμενες απειλές πυρηνικής αντιπαράθεσης. Μια πιο περιεκτική και δίκαιη πολυπολική παγκόσμια τάξη προσφέρει ένα πολλά υποσχόμενο μονοπάτι για έξοδο από το σημερινό τέλμα, ένα μονοπάτι που μπορεί να ωφελήσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους καθώς και τα έθνη που συναντήθηκαν στο Καζάν.
Επομένως, η άνοδος των BRICS δεν είναι απλώς μια επίπληξη προς τις ΗΠΑ, αλλά και ένα πιθανό άνοιγμα για μια πολύ πιο ειρηνική και ασφαλή παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Η πολυπολική παγκόσμια τάξη που οραματίζονται οι BRICS μπορεί να είναι ευλογία για όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο χρόνος έχει τελειώσει για τις ψευδαισθήσεις των νεοσυντηρητικών και τους πολέμους της επιλογής των ΗΠΑ. Έφτασε η στιγμή για μια ανανεωμένη διπλωματία για τον τερματισμό των συγκρούσεων που μαίνονται σε όλο τον κόσμο.
ΑΠΟΔΟΣΗ : Corfiatiko.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου