ΗΠΑ και Ρωσία οδηγούν στην αρχή της λύσης του Κουρδικού;

Γράφει ο Πολυδεύκης.

Στις 24 Ιανουαρίου έληξαν οι συνομιλίες στην Αστάνα του Καζακστάν για το συριακό ζήτημα. Οι εν λόγω συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση της Ρωσίας ενώ έτυχαν εγκωμιαστικών σχολίων και από τον απεσταλμένο του ΟΗΕ για τη Συρία, S. DE MISTURA, o οποίος τις χαρακτήρισε ως ένα «απτό βήμα» προς την κατεύθυνση της εφαρμογής των Ψηφιομάτων του Σ.Α. των Η.Ε., που αφορούν τη Συρία.

O S. DE MISTURA επαίνεσε τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν για τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα εγγυάται τη συμμόρφωση όλων των µερών ως προς την κατάπαυση του πυρός που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα.

Τρεις ηµέρες μετά, στις 27 Ιανουαρίου, ο Ρώσος ΥΠΕΞ, S. LAVROV, κάλεσε στη Μόσχα τους εκπροσώπους των κομµάτων της συριακής Αντιπολίτευσης με σκοπό περαιτέρω διαβουλεύσεις επί ενός ρωσικού προσχεδίου για νέο Σύνταγμα της Συρίας, το οποίο είχε προτείνει η Ρωσία στην Αστάνα. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της «Επιτροπής Υψηλών Διαπραγματεύσεων της συριακής Αντιπολίτευσης» καθώς και τα μέλη του «Εθνικού Συνασπισμού των Επαναστατικών Δυνάμεων και των Δυνάμεων της Αντιπολίτευσης της Συρίας» αρνήθηκαν να παραστούν, με αποτέλεσμα μοναδική εκπροσώπηση να αποτελεί το κόμμα των Συρίων Κούρδων «PYD» -το οποίο η Τουρκία είχε αποκλείσει από τις συνοµιλίες στην Αστάνα- και μερικοί χαμηλόβαθμοι αξιωματούχοι της µετριοπαθούς αντιπολίτευσης.

Η εξέλιξη αυτή ήταν φυσιολογική, αφού οι υπόλοιποι εκπρόσωποι της πολιτικής και στρατιωτικής Αντιπολίτευσης της Συρίας προτίμησαν να συναντηθούν στο Riyadh για τον καθορισμό αντιπροσωπείας που θα συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της κρίσης στη Συρία, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στη Γενεύη στις 20/02/17. Το μέλος της συριακής Αντιπολίτευσης, NASR ALHARIRI, δήλωσε ότι ο νέος γύρος συνομιλιών στη Γενεύη είναι διαφορετικός από τον προηγούμενο και πρόσθεσε ότι η διαπραγµάτευση δεν θα είναι με το καθεστώς, το οποίο άλλωστε υποστηρίζει η Μόσχα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία αναπτύσσει διάλογο με τους Κούρδους της Συρίας. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ, S. LAVROV, σε συνέντευξή του στις 10-02-2017 ανέφερε ότι έγιναν 4 συναντήσεις µεταξύ των εκπροσώπων του καθεστώτος και των Κούρδων στην αεροπορική βάση «Hmeimim» στη Lattakia από τον Ιούνιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. O LAVROV προσέθεσε ότι η Μόσχα έχει καταβάλλει σηµαντικές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας, μεταξύ των δύο πλευρών και τη διατήρηση της ενότητας στη χώρα.

Αυτή η «ενότητα» την οποία επικαλούνται οι Ρώσοι αφορά κατά κύριο λόγο την συνεργασία Κούρδων και Σύρων για την επόμενη ημέρα, όπως φαίνεται και από το περιεχόμενο των συζητήσεων.

Το εν λόγω προσχέδιο Συντάγματος περιλαµβάνει περιορισμούς σχετικά με την ισχύ της συριακής Προεδρίας, με την πλειοψηφία των εξουσιών να μετατίθενται στο Κοινοβούλιο και σε μια νεοσύστατη «Συνέλευση των Περιφερειών». Σύµφωνα με το προσχέδιο, η θητεία του Προέδρου uα διαρκεί 7 έτη, χωρίς δυνατότητα για δεύτερη συνεχόμενη θητεία.

Τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία του προσχεδίου Συντάγματος, που πρότεινε η Ρωσία, ενδέχεται να είναι η αποκέντρωση των κυβερνητικών Αρχών και η ενδυνάμωση των τοπικών Συμβουλίων. Ένα θέμα που έχει προκαλέσει πολλή συζήτηση είναι η Διάταξη που επιτρέπει την αυτονομία των κουρδικών περιοχών, γεγονός που η Ρωσία θεωρεί κατάλληλη συμβιβαστική λύση, σε αντάλλαγμα για την οµοσπονδοποίηση της χώρας. Μια δεύτερη Διάταξη θεωρείται επίσης αξιοσημείωτη, σύμφωνα με την οποία ορίζονται ίσα δικαιώματα για τους Κούρδους και τους Άραβες στα κουρδικά εδάφη. Επιπλέον, βάσει του προτεινόμενου, από τη Ρωσία, προσχεδίου, θα πρέπει να δοθεί σε κάθε περιοχή της χώρας το δικαίωμα να νομιμοποιήσει τη γλώσσα που χρησιμοποιεί η πλειονότητα των κατοίκων της περιοχής, επιπρόσθετα προς την επίσημη γλώσσα του κράτους και βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.

Το προσχέδιο προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των συµβαλλόμενων µερών. Μέχρι στιγμής, το κουρδικό ζήτηµα είναι το πλέον αµφιλεγόμενο. Η Άγκυρα, η Δαμασκός και οι Δυνάµεις της αραβικής Αντιπολίτευσης έχουν να προτείνουν τους δικούς τους περιοριστικούς όρους σχετικά µε την προτεινόμενη αυτονομία, κάτι που δεν ευχαριστεί ούτε τους Κούρδους οι οποίοι ζητούν περισσότερα.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία εισηγήθηκε την ιδέα της αυτονομίας των κουρδικών περιοχών της Συρίας. Η ρωσική διαμεσολαβητική προσπάθεια, τον περασμένο Σεπτέμβριο, απορρίφθηκε από τη συριακή Κυβέρνηση επειδή έθιγε το θέμα της κουρδικής αυτονομίας.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μ. ZAKHAROVA, µπορεί να διέψευσε ότι η Ρωσία στηρίζει την αυτονομία για τους Κούρδους της Συρίας, υποστηρίζοντας πως μόνο οι Σύριοι μπορούν να διατηρήσουν τη Συρία ακέραιη, κυρίαρχη, πολυεθνική και πολυθρησκευτική χώρα, ωστόσο αυτό δε σημαίνει πάρα πολλά. Επί της ουσίας οι ρωσικοί σχεδιασμοί, λαμβάνοντας υπόψη τα λεγόμενα της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, απλά θα πρέπει να λάβουν την έγκριση της συριακής κυβέρνησης, η οποία είναι αιχµάλωτη της ρωσικής υποστήριξης.

Αυτό άλλωστε φαίνεται και από τις δηλώσεις LAVROV, o οποίος ανέφερε πως η Μόσχα απλώς προσέφερε τις προτάσεις της μόνο στις συριακές πλευρές, χωρίς καµία πρόθεση να εξαναγκαστούν να τις υιοθετήσουν. Μάλιστα αντιπαρέβαλε το ρωσικό προσχέδιο Συντάγματος με το ιρακινό Σύνταγµα, το οποίο, όπως ισχυρίστηκε, «επιβλήθηκε» στο Ιράκ από τις ΗΠΑ. Εν μέσω της προβολής του μεγέθους «δηµοκρατικότητας» μεταξύ των δύο δυνάµεων, η Ρωσία προειδοποιεί τα συμβαλλόμενα μέρη να συμμερισθούν την άποψη ότι οι ακραίες, αδιάλλακτες θέσεις δεν πρόκειται να σημάνουν το τέλος του εμφύλιου πολέμου στο εγγύς μέλλον, ενώ η προτεινόμενη, από τη Μόσχα, λύση μπορεί να είναι η καλύτερη υπό τις παρούσες συνθήκες.

Η Τουρκία σε τέλμα στην ΑΙ Bab

Την ίδια στιγμή ο τουρκικός Στρατός βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν «νέας γενιάς» ανταρτοπόλεμο πόλεων στον αγώνα του κατά της «IS» στο βόρειο τμήμα της Συρίας, μαζί με την ταυτόχρονη διεύρυνση των στρατιωτικών οπλοστασίων των δύο κουρδικών κομμάτων, του «ΡΚΚ» στην Τουρκία και του «YPG» στη Συρία. Οι ΤΕΔ, κατά τις ένοπλες συγκρούσεις στο έδαφος της πόλης ΑΙ Bab, στο βόρειο τμήµα της Συρίας, μαθαίνουν από πρώτο χέρι πόσο δύσκολος μπορεί να γίνει ο νέας γενιάς ανταρτοπόλεμος των πόλεων με την “IS”.

Τα τουρκικά στρατεύματα βιώνουν μεγάλες δοκιµασίες με το νέο, εξαιρετικά αποτελεσματικό, αμυντικό μοντέλο που έχει υιοθετήσει η παραστρατιωτική οργάνωση στο αντάρτικο των πόλεων, ένα μοντέλο το οποίο βασίζεται στον “πόλεμο των σηράγγων”, σε αντιαρματικούς πυραύλους και παγιδευμένα µε αυτοσχέδιους εκρηκτικούς µηχανισμούς οχήματα. Η Άγκυρα ανησυχεί πολύ για το πιθανό ενδεχόμενο το “PKK” να αποκτήσει και αυτό στρατιωτική τεχνολογία και σύγχρονες στρατιωτικές ικανότητες στο επίπεδο των αντίστοιχων της “IS”, µέσω της εμπειρίας του από την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών στη Συρία.

Εξαιτίας των πολέµων σε Ιράκ και Συρία, στους οποίους χρησιμοποιούνται ευρέως όπλα προηγμένης τεχνολογίας, το “ΡΚΚ”, το οποίο έχει εξελίξει τον εξοπλισμό του, έχει μετατραπεί σε σημαντική δύναμη. Σύμφωνα με αναφορές του τουρκικού Στρατού, το “ΡΚΚ” και το παρακλάδι του στο βόρειο τμήμα της Συρίας, “YPG”, σταδιακά μεταμορφώνονται σε τακτικό Στρατό, με τη συνεχή βελτίωση των συμβατικών δυνατοτήτων τους, όπως είναι η τακτική των Μονάδων θωρακισμένων οχημάτων, η στήριξη με Μονάδες Πυροβολικού και πυραυλικών συστηµάτων, χωρίς τη δυνατότητα οπτικής επαφής με το στόχο, οι μεγάλης κλίμακας μετακινήσεις των Κέντρων Διοικητικής Μέριμνας, ο συντονισμός στενής εναέριας υποστήριξης, η παροχή προκεχωρημένων Μονάδων Παρατήρησης Πυροβολικού, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις επιτήρησης και αναγνώρισης με μη επανδρωμένα α/φη (UAV) και ο ανταρτοπόλεμος.

Το «ΡΚΚ» και το «YPG» αναδεικνύουν μία ευρέως γνωστή και σκληρή πραγματικότητα. Στις μαύρες αγορές όπλων που ανθούν στη Συρία και το Ιράκ, μπορεί οποιοσδήποτε να αγοράσει ή να μισθώσει οποιοδήποτε οπλικό σύστηµα, συμπεριλαμβάνοµένων των αρμάτων μάχης και των πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών. Ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Συρία είναι η πώληση, σε υπαίθριες αγορές, όπλων και πυρομαχικών που αποστέλλονται σε ένοπλες οργανώσεις της Αντιπολίτευσης ή οι ανταλλαγές όπλων και πυρομαχικών με άλλες ένοπλες οργανώσεις.

Όπλα και πυρομαχικά από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και το Ιράν, τα οποία προμηθεύονται ένοπλες οµάδες, όπως είναι οι κουρδικές Δυνάμεις “Peshmerga”, o ιρακινός Στρατός και Σιίτες πολιτοφύλακες, μερικές φορές καταλήγουν στην κατοχή του “PKK” ή πωλούνται στις αγορές. Επιπλέον, φρόνιµο είναι να μην αγνοήσει κανείς τα λάφυρα πολέµου των “ΡΚΚ” και “YRG” -όπλα και εξοπλισμό- ειδικά αυτά που απέκτησαν από τις ένοπλες αντιπαραθέσεις τους με την “ΙS”.

H καταπολέμηση της «IS» στην ΑΙ ΒΑΒ είναι δύσκολη. Οι μαχητές της εν λόγω οργάνωσης είναι καλά κρυμμένοι, ενώ η τουρκική προσπάθεια περιπλέκεται εξαιτίας του ρόλου των κουρδικών Δυνάμεων της Συρίας. Οι Δυνάμεις που ηγούνται της στρατιωτικής επιχείρησης “Ασπίδα του Ευφράτη”, στις οποίες περιλαμβάνονται φατρίες του “FSA” και τουρκικές Ειδικές Δυνάµεις, αντιτίθενται στις Δυνάμεις “SDF” (Syrian Democratic Forces), τη ραχοκοκαλιά των οποίων αποτελούν οι Δυνάμεις “YPG”.

Τούρκοι αξιωµατούχοι θεωρούν τις “SDF” απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας, καθώς η οργάνωση αποτελεί προέκταση του “PKK”, το οποίο η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση. Τα συµφέροντα της Τουρκίας και του “FSA” είναι κοινά, καθώς και οι δύο φοβούνται τους αυτονομιστικούς στόχους των Δυνάμεων “SDF”. Την ίδια στιγμή η Τουρκία φροντίζει να θυμίζει προς όλες τις πλευρές ότι δεν προτίθεται να ανεχτεί στήριξη των Κούρδων, κάτι που φάνηκε και από τις ένοπλες συγκρούσεις λίγα χιλιόμετρα από την ΑΙ ΒΑΒ μεταξύ του συριακού στρατού που υποστηρίζεται από τη Μόσχα και του “FSA”. To αποτέλεσμα ήταν ο βομβαρδισμός θέσεων των Τούρκων από ρωσικά αεροσκάφη σε απάντηση της Μόσχας για τις δικές της ανοχές ως προς τα συμφωνηθέντα µεταξύ των δύο χωρών που επιτρέπουν στις ΤΕΔ να επιχειρούν στη συριακή επικράτεια.

Το θέμα των Κούρδων της Συρίας

Η περιφερειακή δυναµική των Κούρδων στη Συρία και το Ιράκ είναι αντιδιαμετρική µε αυτή των Κούρδων στην Τουρκία. Η εν λόγω δυναμική επιφέρει μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στο συριακό, η οποία εκπροσωπείται από αυτό που οι ηγέτες των Κούρδων της Συρίας αποκαλούν «Δημοκρατικό Ομοσπονδιακό Σύστημα της Β. Συρίας».

Αυτή η κουρδική πρόταση αποτελεί τέχνασμα για τη συγκάλυψη της κουρδικής κυριαρχίας στην περιοχή. Οι ηγέτες της Rojava ισχυρίζονται ότι η ομοσπονδία είναι ένα προσχέδιο για το κοσµικό, ισότιμο, πολυεθνικό και ομοσπονδιακό σχέδιο που οραματίζονται για το υπόλοιπο της Συρίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι εξακολουθούν να αποκαλούν την εν λόγω περιοχή, Rojava, ενώ η Δκση στην περιοχή δεν κρύβει την επιθυμία της να βάλει τέλος στην, επί δεκαετίες, επιβληθείσα από την Κυβέρνηση, αραβοποίηση, που στόχο είχε την εξάλειψη των Κούρδων.

Επί παραδείγματι, η εκπαίδευση είναι ένας βασικός πυλώνας αυτής της νέας τάξης πραγμάτων και σταδιακά καταργείται η υποχρεωτική εκπαίδευση στην αραβική γλώσσα. Οι Κούρδοι, οι οποίοι αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στη Rojava, λαµβάνουν πλέον εκπαίδευση στην, για πολλά χρόνια απαγορευµένη, κουρδική διάλεκτο “Kurmanji” που ομιλείται στην περιοχή. Οι Άραβες εξακολουθούν να στέλνουν τα παιδιά τους στα αραβικά σχολεία, την ώρα που οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Συρίας, επίσης γνωστοί με την ονομασία “Syriacs”, διδάσκουν τα παιδιά τους στη δική τους γλώσσα. Αυτό αποτελεί ένα δείγµα για το πλαίσιο μέσα στο οποίο σχηματίστηκε το ρωσικό προσχέδιο προτάσεων επίλυσης του συριακού.

Αυτό που με τη σειρά του εκνευρίζει την τουρκική και συριακή πλευρά είναι πως οι υπό κουρδική Διοίκηση περιοχές της Συρίας έχουν γίνει εκκολαπτήρια των επαναστατικών ιδεών περί ισοτιμίας, τις οποίες πρέσβευε ο φυλακισμένος ηγέτης του «ΡΚΚ», ABDULLAH OCALAN.

Όταν ο A. OCALAN και οι σύντροφοί του ίδρυσαν το “ΡΚΚ” το 1978, ισχυρίστηκαν ότι uα αγωνισθούν για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν, που θα ενώσει τους Κούρδους του Ιράν, του Ιράκ, της Συρίας και της Τουρκίας. Με την πάροδο του χρόνου το “ΡΚΚ” μείωσε τις φιλοδοξίες του και ο Α. ΟΟΑΙ.ΑΝ αποτελεί φερέφωνο του Τούρκου Προέδρου απορρίπτοντας τον εθνικισμό και τα εθνικά σύνορα.

Ωστόσο, η Rojava είναι µία “προκλητικά” κουρδική περιοχή, η ηγεσία της οποίας έχει ιεραρχική δομή και το “ΡΚΚ” βρίσκεται ξεκάθαρα στην κορυφή. Επιπλέον οι Κούρδοι της Συρίας διατηρούν µια περίπλοκη σχέση με την ηγεσία των αυτόνοµων κουρδικών περιοχών του Β. Ιράκ.

O MASOUD BARZANI, Πρόεδρος των αυτόνομων κουρδικών περιοχών του Β. Ιράκ και ηγέτης του “Δηµοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν” (“KDP”), είναι εξαιρετικά δημοφιλής σε ολόκληρη την περιοχή της Rojava και ιδιαίτερα στην περιοχή Derik και τα περίχωρα αυτής. Ο MASOUD BARZANI οφείλει τη δημοτικότητά του πάνω απ’ όλα στον πατέρα του, τον θρυλικό Κούρδο πολεμιστή και Μουλά, MOUSTAFA BARZANI. Ωστόσο, η φιλία του MASOUD BARZANI με την Τουρκία και η εχθρότητα που τρέφει προς το “ΡΥD” έχουν αρχίσει να πλήττουν την καλή του εικόνα στην περιοχή.

Ο κουρδικός παράγοντας παραμένει ένα περίπλοκο ζήτημα για τη Συρία και για την ευρύτερη περιοχή, αφού σε μεγάλο βαθµό οι εξελίξεις στο κουρδικό σε μία περιοχή επηρεάζουν το κουρδικό και σε όλες τις υπόλοιπες. Η αντιπαράθεση “PYD” και “KDP” αποτελεί το ένα κλειδί του προβλήματος και η Τουρκία φροντίζει να το επαναφέρει συχνά πυκνά στο προσκήνιο. Η αμερικανική ανάγκη όμως για τη χρήση του “PYD” στη Συρία και η στήριξη από τη Ρωσία δείχνουν πως εν τέλει οι Κούρδοι σε Συρία και Ιράκ θα αποκτήσουν ισχυρές αυτόνομες κοινοτικές οντότητες με δικαίωμα αυτοδιαχείρισης. Σε αυτή την περίπτωση το κουρδικό μοντέλο θα εξαναγκάσει και την Τουρκία να καταφύγει σε µία λύση, την οποία φοβάται πως θα αποτελέσει την αρχή για την ίδρυση ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, κατά τον ίδιο τρόπο που η Κροατία κατάφερε να αποκτήσει την ανεξαρτησία της από το βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας: με υπομονή και εκμετάλλευση των συγκυριών.

πηγη