Στην Αλβανία Έλληνας, στην Ελλάδα Αλβανός”.

«Οι Γκρέκοι είναι Γκρέκοι και δεν μπορεί κανείς να τους αλλάξει»… λένε οι Αλβανοί αστυνόμοι στην Αλβανία. Στην Ελλάδα όμως είναι οι Βορειοηπειρώτες που… ποιος ξέρει μπορεί να είναι κι Αλβανοί και το κρύβουν, όπως λένε οι πιο καχύποπτοι! 

Ο Βορειοηπειρωτικός ελληνισμός στη μακρόχρονη ιστορική διαδρομή του συνεχώς έχει βρεθεί σε τροχιά αδιεξόδου, συνεχώς σ΄ ένα σταυροδρόμι χωρίς φως. Αυτή είναι η ιστορική καταδίκη από τους ισχυρούς του κόσμου. Σαν αποτέλεσμα αυτής της καταδίκης σε όλη την περίοδο του ψυχρού πολέμου, ολόκληρο μισό αιώνα, βίωσε τα δεινά της πιο στυγνής αλβανικής δικτατορίας. Μέχρι που άνοιξε το… σύνορο, και δεν είχανε άλλη επιλογή από το να βρούνε αποκούμπι στη μητέρα πατρίδα. 

Ο Σπύρος Αναγνώστης, είναι πασίγνωστος στη Ρόδο, είναι πανέξυπνος, έξω καρδιά και όσο τον ξέρουμε άλλο τόσο δεν ξέρουμε τίποτα για κείνον. Μέχρι σήμερα που μίλησε…...

Πήγες και φέτος στο χωριό σου;

Πάντα πάω στις γιορτές των Χριστουγέννων, εδώ και 18 χρόνια από τότε που ήρθα, είναι οι γονείς μου εκεί, είναι το μέρος που γεννήθηκα. Καρόκι των Αγίων Σαράντα, στο σύνορο. 

Πόσο κοντά είναι με την Ελλάδα; 

Είναι στο σύνορο με τη Θεσπρωτία, από την Ηγουμενίτσα 31 χιλιόμετρα, με τους Αγίους Σαράντα είναι 52 τα χιλιόμετρα. Φαίνονται τα φώτα τα ελληνικά, προς την Ελλάδα φαίνονται όλα από την Ελλάδα προς τα κει δεν φαίνονται είναι πιο χαμηλά. Όταν αναγκάστηκαν να φύγουν οι Τούρκοι από την Αλβανία μετά από 500 χρόνια Οθωμανική κατοχή και ιδρύθηκε το αλβανικό κράτος, το χωριό μου καταχωρήθηκε στην Αλβανία. 

Είσαι Βορειοηπειρώτης δηλαδή! 

Είμαι Έλληνας της Αλβανίας. Είμαι 34 χρονών και την γλώσσα την αλβανική δεν την ξέρω, απλά την καταλαβαίνω. Όταν πήγα πριν τρία χρόνια να βγάλω την ταυτότητα την αλβανική, γιατί έχω δικαίωμα να έχω διπλή ταυτότητα όπως κάθε Έλληνας του εξωτερικού, δεν ήξερα να συνεννοηθώ με το αλβανικό κράτος. Κι αυτό θεωρώ ότι είναι κακό γιατί τη γλώσσα τους έπρεπε να τη μάθω. Για να μάθω αλβανικά έπρεπε να τελειώσω το Λύκειο. Είναι τέσσερις και τέσσερις οι τάξεις στα ελληνικά. Μετά άνοιξε το σύνορο και δεν έμαθα αλβανικά. Αλλά εκεί δίνεις κάτι και κάνεις τη δουλειά σου, το κράτος, ο αστυνόμος ο ίδιος στο ζητάει. 

Στην Ελλάδα πότε ήρθες; 

Ήρθα το 1994, πήγα στα Γιάννενα να γιατρευτώ. Στην Αλβανία λόγω ιατρικού λάθους των γιατρών στα Τίρανα η λεκάνη και το δεξί μου πόδι είχαν μεγάλο πρόβλημα. Το 1980, ήμουν μωρό όταν με πήγαν στα Τίρανα για το πόδι. Στην Αλβανία του Χότζα ήταν πολύ πίσω το σύστημα υγείας. Εγχειρίστηκα στα Γιάννενα, έκανα πέντε χειρουργεία συνολικά, στο ένα έμεινα οκτώ μήνες σε ακινησία, κι είχα λίγες πιθανότητες να ξαναπερπατήσω. Με τη βοήθεια του Θεού όχι μόνο περπάτησα ικανοποιητικά, αλλά δεν έχω και πόνους. 

Οι γονείς σου ζουν στο χωριό; 

Είναι εκεί. Η μητέρα μου είναι μαία, η Κατερίνα, ο πατέρας μου ο Λευτέρης είναι δάσκαλος. Βγήκε στη σύνταξη τώρα, δίδασκε ελληνικά στο ελληνόφωνο σχολείο του χωριού επί Χότζα, επί Αλία, επί Μπερίσα. Λιγοστά παιδιά μείνανε τώρα. Επί Χότζα ήταν 120 στο σχολείο του χωριού μου και το 1990 που άνοιξε το σύνορο άρχισαν να φεύγουν οι οικογένειες και μείνανε 20 παιδιά. Όταν επί Μπερίσα χάθηκαν τα λεφτά στις παρατράπεζες έφυγαν όλοι για την Ελλάδα. Έκλεισε το σχολείο. Εγώ έκατσα μέχρι τα 14 μου. Είχε 1.000 άτομα και τώρα έχει 60 γερόντια. Είχε ρεύμα, αλλά ακόμα και σήμερα δεν έχει δρόμους. Θέλει τζιπ 5Χ5 για να τους περάσεις, κι όχι 4Χ4 που έχει η αγορά. Αυτή είναι η κατάσταση στα περισσότερα ελληνόφωνα ορεινά χωριά. 

Οι γονείς σου γιατί δεν ήρθαν στην Ελλάδα; 

Ήταν δημόσιοι υπάλληλοι, είχαν δουλειά, η μητέρα μου ακόμα δουλεύει. Ήρθαμε εμείς τα παιδιά, πέντε αδέλφια. Στην ʼΑρτα έκανα τα πρώτα πέντε χρόνια. Και τα πέντε αδέλφια είμαστε δημότες Ρόδου. 

Πόσους Βορειοηπειρώτες δημότες Ρόδου έχουμε; 

Γύρω στους 800 που ψηφίζουν. Το 97% έχει πάρει ελληνικές ταυτότητες. 

Δεν σου αρέσει να σε λένε Βορειοηπειρώτη! Γιατί; 

Προσωπικά όχι γιατί στη Βόρειο Ήπειρο υπάρχουν κι αλβανόφωνα χωριά. Αυτός που ζει σ΄ αυτά σαν έκταση ανήκει στη Βόρειο Ήπειρο, αλλά είναι Αλβανός, δεν είναι Έλληνας, υπάρχει διαφορά, εμείς είμαστε μειονότητα ελληνική. Στην αλβανική ταυτότητα του πατέρα μου επί κομουνιστικού καθεστώτος έγραφε «υπηκοότητα αλβανική, εθνικότητα ελληνική»! Σχεδόν σε όλους τους χωριανούς το ίδιο έγραφε. Ένας αδελφός του παππού μου ζούσε πάντα στη Λιβαδειά. Οι Αλβανοί οι αστυνόμοι ακόμα και τώρα μας λένε «Γκρέκους»! «Οι Γκρέκοι είναι Γκρέκοι» λένε… Πήγα στο Αργυρόκαστρο να πάρω βίζα, εκεί που είναι τα πολλά ελληνικά χωριά που ανήκουν στη Χειμάρρα, κι ο Έλληνας αστυνόμος της πρεσβείας που με άκουσε να μην μπορώ να συνεννοηθώ με τον Αλβανό αστυνόμο ο οποίος ήταν στην πόρτα και δεν μ΄ άφηνε να μπω, του είπε να μ΄ αφήσει να περάσω. Κι όταν πέρασα την πόρτα μου λέει «καλώς ήρθες στην πατρίδα σου»… 

Σας δυσκολεύουν εκεί οι Αλβανοί; 

Επειδή και το ελληνικό κράτος ταλαιπωρεί τους Αλβανούς, οι Αλβανοί στη χώρα τους, το μίσος το βγάζουν στους Έλληνες της Αλβανίας. Αλλά ο λαός έχει τα ίδια προβλήματα, οι άνθρωποι έχουν τα ίδια προβλήματα, τα κράτη είναι που δεν συνεννοούνται. 

Οι Αλβανοί που γυρίζουν πίσω τα τελευταία χρόνια είναι καλύτερα εκεί που πάνε; Τι κατάσταση βρίσκουν; 

Το κάνουν με την ελπίδα ότι θα είναι καλύτερα, έχουν μαζέψει και κάποια χρήματα εδώ, άλλοι πολλά άλλοι λίγα, αλλά όταν γυρίζουν βλέπουν πόσο χάλια είναι. Τώρα που ήμουνα στο χωριό μου πήγα για καφέ στους Αγίους Σαράντα και βρήκα μία που ήμασταν στη Ρόδο φίλοι και μου είπε «κάτσε εκεί…». Αυτή έφυγε, πήγε έφτιαξε καφετέρια στους Αγίους Σαράντα, αλλά είναι μετανιωμένη. Δεν έχει δουλειά, δεν κινείται τίποτα. Εκεί το κράτος παρακαλάει να πάει το ΔΝΤ γιατί δεν έχει από πού να δανειστεί λεφτά. Ο Μπερίσα τα έχει καταστρέψει όλα. Το κράτος έχει να δώσει τα επιδόματα στους ανάπηρους έξι μήνες και δεν πληρώνει και τις συντάξεις. Πηγαίνω 18 χρόνια στο χωριό μου και πρώτη φορά είναι τόσο χάλια η κατάσταση. Αυτή τη φορά δεν είχαν λεφτά να πάνε ούτε οι Βορειοηπειρώτες που ζουν στην υπόλοιπη Ελλάδα, κι ας ήταν πιο εύκολα και πιο φθηνά από ότι για εμάς στη Ρόδο. 

Βορειοηπειρώτες γύρισαν πίσω;

Έλληνες όχι δεν γύρισαν, Αλβανοί γύρισαν. Τι να πας να κάνεις εκεί; Ένα ευρώ είναι 1.400 λεκ. Ένας σερβιτόρος στο οκτάωρό του εκεί παίρνει 8.000 λεκ που είναι 5 ευρώ και 70 λεπτά. Πόσα παίρνει εδώ ο σερβιτόρος στο οκτάωρο του; Τριάντα ευρώ, σαράντα ευρώ, είναι και τα τυχερά... Τι να πάει να κάνει εκεί; 

Δηλαδή μία καθαρίστρια σε σπίτια στην Ελλάδα που παίρνει έξι ευρώ την ώρα, για μία ώρα δουλειά στην Ελλάδα παίρνει το μεροκάματο που θα έπαιρνε αν δούλευε οκτώ ώρες στη χώρα της! Και μαύρα! 

Δεν ξέρω εγώ απ΄ αυτά, εσύ το είπες. 

Στη Ρόδο πως αισθάνεσαι πώς σου φέρθηκαν; 

Εγώ δεν έχω πάρει ποτέ ούτε αυτοκίνητο, ούτε μηχανάκι, με τα ποδάρια είμαι, χαίρομαι όμως που με χαιρετάνε όλοι οι Ροδίτες. Κι ο Γιώργος ο Γιαννόπουλος μ΄ έκανε κι ένιωσα άνθρωπος. Με πήρε από το δρόμο και μ΄ έμαθε να μην είμαι τεμπέλης με την αναπηρία που έχω. Μ΄ έβαλε στο κυλικείο του Βενετοκλείου, οκτώ χρόνια με τον Κολοσσό. Έγινα αθλητής του μπάσκετ με αμαξίδιο για 10 χρόνια και τα ίδια χρόνια ήμουν και στην κολύμβηση. Κι ο Κουσουρνάς κατέβασε έναν δικό μας άνθρωπο με την παράταξή του στις προηγούμενες εκλογές για να έχουμε αντιπρόσωπο, τον Χρήστο Κότσα, κι εμένα μ΄ έβαλε στο Συμβούλιο Μεταναστών του δήμου Ρόδου. Χρωστώ ένα ευχαριστώ. Ήμουνα άτυχος στη ζωή που γεννήθηκα, αλλά ήρθα στη Ρόδο που είναι το πιο όμορφο μέρος στον κόσμο. Μόνο το δικό μου σινάφι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες ήταν σκληρά μαζί μου γιατί με είδαν σαν Αλβανό, κι όχι σαν άτομο με ειδικές ανάγκες, κι αυτό με πλήγωσε. 

Πού ανήκεις όμως, ανήκεις κι εκεί, ανήκεις κι εδώ;

Έχω δυό πόλεις. Η ερώτηση «από πού είσαι», για μένα είναι ρατσιστική από μόνη της. Είμαστε όλοι κάτοικοι αυτής της γης. Με σέβεσαι, σε σέβομαι, έχω όνομα, αυτό μετράει. Τι θα πει από πού είμαι, από τους Αγίους Σαράντα ή από τη Ρόδο; Πρόβλημα υγείας να μην έχουμε, και στο λέω εγώ που μια ζωή έχω πρόβλημα υγείας. Δουλειές βρήκα πέντε πέρυσι το καλοκαίρι, αλλά δεν ήταν για μένα με το πρόβλημα που έχω. Και φέτος θα βρω μια στα μέτρα μου. Όποιος δεν θέλει να δουλέψει δεν δουλεύει στη Ρόδο.

http://aftonomi.gr/apopseis/item/3427-stin-albania-ellinas-stin-ellada-albanos%C2%94.html   Γράφει η Pοδούλα Λουλουδάκη για την ΡΟΔΙΑΚΗ