Η Ρωσία δεν είναι υστερική, προστατεύει τα συμφέροντά της, τον λαό της και την επιρροή της. Αλλά η έντονη διαμαρτυρία της καλύπτει επίσης τις δικές της φιλοδοξίες: να θεωρείται ως παγκόσμια δύναμη, ακόμη και ενώ διεξάγει πόλεμο στην Ευρώπη.
Μπιάνκα Τζόουνς.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση μετά από αναφορές για πιθανές νέες στρατιωτικές επιθέσεις στην πυρηνική υποδομή του Ιράν , υψώνοντας τον κώδωνα του κινδύνου πολύ πιο δυνατά από οποιαδήποτε άλλη παγκόσμια δύναμη. Η γλώσσα ήταν ασυνήθιστα αιχμηρή: Η Μόσχα εξέφρασε «βαθιά ανησυχία», προειδοποίησε κατά της «ομαλοποίησης» των επιθέσεων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και άφησε να εννοηθεί ότι τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη μελλοντική πυρηνική συνεργασία με την Τεχεράνη .
Δεν πρόκειται για απλή ρητορική. Η ανησυχία της Ρωσίας έχει τις ρίζες της σε μια σύγκλιση στρατηγικών, διπλωματικών και γεωπολιτικών συμφερόντων και αντανακλά τον εξελισσόμενο ρόλο της Μόσχας στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Τι είπε η Ρωσία και γιατί έχει σημασία.
Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα χαρακτήρισε τις πρόσφατες απειλές για βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν «απολύτως απαράδεκτες». Σε δηλώσεις που ανέφεραν το Reuters και το Anadolu Ajansı, υποστήριξε ότι τέτοιες επιθέσεις υπονομεύουν τους παγκόσμιους κανόνες μη διάδοσης και ενέχουν τον κίνδυνο «καταστροφικών συνεπειών» εάν ομαλοποιηθούν. Προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε συνέχιση των επιθέσεων θα μπορούσε να εκτροχιάσει τη συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ του Ιράν και του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).
Τα σχόλια της Ζαχάροβα έρχονται μετά από μια σειρά ισραηλινών και αμερικανικών επιχειρήσεων τον Ιούνιο που φέρεται να στόχευαν ύποπτες ιρανικές στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ενώ αυτές οι επιθέσεις έτυχαν συγκρατημένης αντίδρασης από τις δυτικές πρωτεύουσες, η Ρωσία τις καταδίκασε ως παράνομες και αποσταθεροποιητικές.
Γιατί η Ρωσία είναι τόσο θορυβώδης;
Ο συναγερμός της Ρωσίας δεν αφορά μόνο τις νομικές αρχές, αλλά και τα πραγματικά διακυβεύματα:
1. Ρωσικό προσωπικό επί του εδάφους.
Είναι γνωστό ότι Ρώσοι μηχανικοί και τεχνικοί εργάζονται σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως ο αντιδραστήρας Μπουσέρ. Οποιαδήποτε επίθεση διακινδυνεύει να προκαλέσει ρωσικές απώλειες, αυξάνοντας την πιθανότητα διπλωματικών επιπτώσεων ή ακόμη και ευρύτερης αντιπαράθεσης.
2. Στρατηγική Συμμαχία με το Ιράν.
Η Τεχεράνη έχει γίνει βασικός εταίρος της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Το Ιράν προμηθεύει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και όπλα στη Μόσχα, ενώ η Ρωσία ανταποδίδει με αμυντική τεχνολογία και πληροφορίες. Ένα πλήγμα στην πυρηνική υποδομή του Ιράν θα θεωρηθεί από τη Μόσχα ως πλήγμα σε έναν κρίσιμο σύμμαχο και κατ' επέκταση, στην περιφερειακή προβολή ισχύος της Ρωσίας.
3. Ραδιενεργός Κίνδυνος: Πραγματικός και Συμβολικός.
Η Ρωσία έχει μια βαθιά εθνική μνήμη πυρηνικής καταστροφής. Η ιδέα ενός χτυπήματος, ακόμη και σε μια υποτιθέμενα ανενεργή εγκατάσταση, πυροδοτεί φόβους για περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Υπάρχει όμως και μια συμβολική διάσταση: η Μόσχα θέλει να αποτρέψει ένα προηγούμενο στο οποίο οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι ευάλωτες.
4. Διαχείριση Φήμης μετά την Ουκρανία.
Εν μέσω παγκόσμιας καταδίκης για τον πόλεμό της στην Ουκρανία, η Ρωσία προσπαθεί να επανατοποθετηθεί ως θεματοφύλακας του διεθνούς δικαίου, τουλάχιστον επιλεκτικά. Αντιτιθέμενη στις δυτικές στρατιωτικές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, το Κρεμλίνο μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως μια υπεύθυνη δύναμη που αντιτίθεται στην ανομία.
5. Παγκόσμια ανταλλαγή μηνυμάτων και πόλεμος πληροφοριών.
Η κριτική στις ΗΠΑ και το Ισραήλ για το Ιράν βοηθά τη Ρωσία να προωθήσει μια γνωστή αφήγηση: ότι η Δύση εφαρμόζει το διεθνές δίκαιο επιλεκτικά. Αυτό το μήνυμα βρίσκει ιδιαίτερη απήχηση στον Παγκόσμιο Νότο, όπου πολλές χώρες τρέφουν σκεπτικισμό απέναντι στις δυτικές παρεμβάσεις.
Ένα στρατηγικό παιχνίδι για διπλωματική μόχλευση.
Οι προειδοποιήσεις της Ρωσίας έρχονται καθώς η χώρα ενισχύει τον ρόλο της ως μεσολαβητή ισχύος στη Μέση Ανατολή. Συνδέοντας τη μελλοντική συνεργασία με τον ΔΟΑΕ με εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξουν άλλες επιθέσεις, η Μόσχα προσπαθεί να εισέλθει στο πυρηνικό ζήτημα του Ιράν ως βασικός διπλωματικός παράγοντας, ίσως ακόμη και να υποκαταστήσει τη δυτική επιρροή στη διαμόρφωση των συνομιλιών για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Είναι μια κίνηση που ταιριάζει σε ένα ευρύτερο μοτίβο: ενώ εμπλέκεται σε ανοιχτό πόλεμο στην Ευρώπη, η Ρωσία εργάζεται επίσης για να αναδειχθεί ως σταθεροποιητική δύναμη σε άλλα μέρη του κόσμου.
Γιατί η σιωπή αλλού;
* Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ έχουν στρατηγικούς λόγους για την ασάφεια. Και οι δύο μπορεί να διερευνούν στρατιωτικές επιλογές ή να σηματοδοτούν αποτροπή μέσω της σιωπής.
* Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συνήθως υποτάσσονται στην ηγεσία των ΗΠΑ στο θέμα του Ιράν και είναι απίθανο να αντιδράσουν στην Ουάσινγκτον.
* Η Κίνα** διατηρεί διπλωματική υποστήριξη προς το Ιράν, αλλά αποφεύγει την απροκάλυπτη ανάμειξη σε στρατιωτικά ζητήματα.
* Τα αραβικά κράτη του Κόλπου, αν και αντιτίθενται έντονα σε ένα πυρηνικό Ιράν, παραμένουν επιφυλακτικά ώστε να αποφύγουν την υποδαύλιση εντάσεων ή την εμφάνιση συνένοχων σε οποιαδήποτε ισραηλινή ή αμερικανική στρατιωτική δράση.
Ο συναγερμός της Ρωσίας δεν είναι υστερικός, αντικατοπτρίζει γνήσιες στρατηγικές ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των υπηκόων της, της ισχύος των συμμαχιών της και της επιθυμίας της να είναι μια παγκόσμια πυρηνική δύναμη με επιρροή στους κανόνες. Αλλά η διαμαρτυρία της εξυπηρετεί και έναν άλλο σκοπό: την ενίσχυση της αφήγησής της ως εναλλακτική λύση σε αυτό που θεωρεί ως δυτική επιθετικότητα και υποκρισία.
Καθώς οι εντάσεις κλιμακώνονται, οι πιο ηχηρές προειδοποιήσεις της Μόσχας μπορεί να μην είναι οι πιο ουδέτερες, αλλά είναι από τις πιο αποκαλυπτικές.
Πηγές: Reuters, Anadolu Ajansı, AL-Monitor, Ynet, TIME, Asharq Al-Awsat, Business Recorder, MarketScreener, The Economic Times
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου