Μια κινεζική πλατφόρμα;
Γεννημένος κυρίως με την πρωτοβουλία της Ρωσίας και της Κίνας και εξελισσόμενος ώστε να συμπεριλάβει το Καζακστάν , το Κιργιστάν , το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν , ο Οργανισμός Συνεργασίας του Σαγκάης (SCO) έχει προωθήσει μια ταχεία επέκταση από το 2017, φτάνοντας σε 26 χώρες εντός της σφαίρας επιρροής του , συμπεριλαμβανομένων κρατών μελών, κρατών παρατηρητών και κρατών διαλόγου. Σήμερα, ισχυρίζεται ότι αντιπροσωπεύει το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ενώ ο αρχικός στόχος του ήταν να επιδιώξει διάλογο και συντονισμό για να αποτρέψει την απελευθέρωση των δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας από το να οδηγήσει σε προβλήματα ασφαλείας, ο SCO προβάλλεται τώρα προς μια παγκόσμια διάσταση που περιλαμβάνει επίσης το εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη . Μετά την εισβολή στην Ουκρανία και με την αύξηση των εντάσεων μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, γράφει η αναλύτρια Giulia Sciorati , ο SCO έχει γίνει ένας τρόπος για τη Μόσχα και το Πεκίνο να «δείξουν στη Δύση ότι καμία από αυτές τις δύο δυνάμεις δεν θα απομονωθεί ποτέ πραγματικά διεθνώς». Σήμερα, ο οργανισμός προσφέρει έτσι μια ευκαιρία για την ανάπτυξη διμερών δεσμών με άλλες χώρες, την προτιμώμενη διπλωματική μέθοδο του Πεκίνου. Παρά τον αντιπροσωπευτικό του χαρακτήρα, πρέπει να σημειωθεί ότι ο SCO φέρνει επίσης σε επαφή παράγοντες με ιστορικά περίπλοκες διπλωματικές σχέσεις, όπως η Ινδία και το Πακιστάν. Και ακριβώς γύρω από τη συμμετοχή του ινδικού γίγαντα επικεντρώνεται η μεγαλύτερη προσοχή. Όπως επισημαίνουν οι Financial Times , στην εξωτερική πολιτική, τα σύμβολα έχουν σημασία και το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι πετάει στην Κίνα για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια, την ίδια εβδομάδα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς 50% σε πολλά ινδικά προϊόντα είναι σίγουρα σημαντικό.
Κίνα και Ινδία υπό ειδική παρακολούθηση;
Παρόλο που η ινδική κυβέρνηση έχει ήδη αρνηθεί οποιαδήποτε σύνδεση μεταξύ των δύο γεγονότων, είναι δύσκολο να μην θεωρήσει κανείς την ένταξη στον SCO ως ένα σοβαρό πλήγμα στο σχέδιο των ΗΠΑ να μετατρέψουν την Ινδία σε προπύργιο ενάντια στην κινεζική κυριαρχία στον Ινδο-Ειρηνικό. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο ασιατικών γιγάντων βελτιώνονται, αφού έφτασαν στο ναδίρ τους το 2020 λόγω μιας συνοριακής διαμάχης των Ιμαλαΐων, η οποία οδήγησε σε θανατηφόρες συγκρούσεις μεταξύ των στρατών τους. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, το Πεκίνο και το Νέο Δελχί άνοιξαν ξανά τις απευθείας πτήσεις και συμφώνησαν να απλοποιήσουν την έκδοση ταξιδιωτικών θεωρήσεων. Και πριν από λίγες ημέρες, ο Κινέζος πρέσβης στο Νέο Δελχί δήλωσε ότι η Κίνα αντιτάχθηκε στους δασμούς που επέβαλε η Ουάσινγκτον , «υποστηρίζοντας σθεναρά την Ινδία». Ωστόσο, η ένταξη της Ινδίας στον SCO έχει μέχρι στιγμής οδηγήσει σε ανάμεικτα αποτελέσματα. Αφενός, η είσοδος της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο έχει δώσει στον οργανισμό μεγαλύτερη επιρροή. Αφετέρου, οι αποκλίσεις μεταξύ Ινδίας και Κίνας κινδυνεύουν να μειώσουν την ικανότητα της Κίνας να προωθήσει τις πρωτοβουλίες της μέσω του οργανισμού. Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι μέχρι το 2017, ο SCO είχε υιοθετήσει αρκετές δηλώσεις που υποστήριζαν την Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) της Κίνας, ενώ το 2018, το τελικό έγγραφο απαριθμούσε μόνο έναν συγκεκριμένο κατάλογο κρατών μελών που την υποστήριζαν. Η χώρα του Μόντι δεν περιλαμβανόταν σε αυτόν τον κατάλογο. Για αυτόν τον λόγο, το έγγραφο που θα προκύψει από τη φετινή συνάντηση θα είναι κρίσιμο για την κατανόηση των μελλοντικών κατευθύνσεων. Σύμφωνα με τον Τζέρεμι Τσαν, αναλυτή του Eurasia Group, «οποιαδήποτε άμεση επικριτική αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτελεί ισχυρό μήνυμα της σημαντικής προσέγγισης του Νέου Δελχί με το Πεκίνο και τη Μόσχα».
Μια πραγματική αντίπαλη δύναμη;
Η σύνοδος κορυφής θα προσφέρει επίσης στον Πούτιν την ευκαιρία να συνομιλήσει απευθείας με τον Σι και τον Μόντι μετά τα συμπεράσματα της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στην Αλάσκα με τον Τραμπ σχετικά με το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία. Για το Κρεμλίνο, η Κίνα και η Ινδία είναι οι δύο κύριοι ενεργειακοί εταίροι . Το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα εκτιμά ότι οι δύο χώρες έχουν αγοράσει πάνω από το ήμισυ των εξαγωγών ορυκτών καυσίμων της Ρωσίας από το 2023. Σύμφωνα με το Bloomberg , ο Πούτιν θα προσπαθήσει έτσι να πείσει το Πεκίνο να αναπτύξει περαιτέρω τον αγωγό φυσικού αερίου Siberia 2 , ο οποίος υποτίθεται ότι θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την περιοχή Αλτάι στη βορειοανατολική Κίνα. Αλλά ο Σι δεν συμφώνησε ποτέ να τον υποστηρίξει . Επιπλέον, ανώνυμες πηγές δήλωσαν στο Reuters ότι ο Πούτιν θα επιδιώξει να αναζωογονήσει το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών. Το εμπόριο είχε φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ αφότου η Μόσχα βρέθηκε απομονωμένη λόγω της επίθεσης στην Ουκρανία, αλλά τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους μειώθηκε κατά 8%. Για την Κίνα, η πρόκληση θα είναι να πείσει όλους ότι ο Οργανισμός Συνεργασίας του Οργανισμού Συνεργασίας (SCO) είναι πλέον ικανός να ενεργήσει στα ζητήματα που θεωρεί σχετικά. Μέχρι στιγμής, ο οργανισμός δεν έχει καταφέρει –σύμφωνα με το Bloomberg– να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των μελών του , όπως συνέβη πρόσφατα με τις επιθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ εναντίον του Ιράν. Επιπλέον, δεν έχει καν λόγο στην επίλυση εσωτερικών συγκρούσεων, όπως συνέβη στην περίπτωση των πρόσφατων συγκρούσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν , ούτε μεταξύ Τατζικιστάν και Κιργιζίας . «Όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, η Κίνα απουσιάζει ακόμη και για τους φίλους της , τόσο διμερώς όσο και πολυμερώς», υπογράμμισε ο Jeremy Chan. Αυτή την άποψη συμμερίζονται και διάφοροι άλλοι διεθνείς αναλυτές. «Αντί να προσφέρει μια συγκεκριμένη νέα παγκόσμια τάξη, ο SCO έχει καταδείξει τις επίμονες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αντιφιλελεύθερες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία στην επίτευξη συμφωνίας και στην ανάπτυξη μιας αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης», γράφει ο Stefan Wolff. Η πρόκληση για το Πεκίνο, ωστόσο, φαίνεται σαφής, σε τέτοιο βαθμό που ο Liu Bin δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ο SCO πρέπει να προετοιμαστεί για την επίτευξη «απτών αποτελεσμάτων» υιοθετώντας « μια νέα εμφάνιση, έναν νέο ρυθμό και ένα νέο επίπεδο ». Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν εάν θα είναι πραγματικά σε θέση να ενισχύσει ένα μπλοκ ικανό να παρουσιαστεί ως εναλλακτική λύση στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το σχόλιο.
Από την Paola Morselli , ISPI Asia Observatory
Όπως συμβαίνει συχνά σε αυτά τα πολυμερή φόρουμ, αυτό που έχει σημασία δεν θα είναι η ίδια η σύνοδος κορυφής του SCO, αλλά οι διμερείς συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν στο περιθώριο. Όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στον Xi Jinping και τον Vladimir Putin: ο πρώτος, ειδικότερα, θα τεθεί επίσης υπό έλεγχο για τον χειρισμό των σχέσεων με την Ινδία. Το Πεκίνο και το Νέο Δελχί έχουν μετριάσει εν μέρει τις εντάσεις τους τελευταίους μήνες, αλλά η σχέση τους παραμένει σημαδεμένη από ανεπίλυτα ζητήματα, από την κινεζική υποστήριξη προς το Πακιστάν έως τις συνοριακές διαφορές. Επιπλέον, το γεωπολιτικό και οικονομικό τοπίο γίνεται πιο περίπλοκο για την Ινδία. Ενώ μέχρι πρόσφατα μπορούσε με υπερηφάνεια να διεκδικεί μια μέση οδό μεταξύ της Δύσης και του Παγκόσμιου Νότου - κάτι που της εξασφάλιζε έναν προνομιακό ρόλο και με τις δύο πλευρές και την τοποθετούσε μεταξύ των πιθανών νικητών στον ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας - τώρα κινδυνεύει να μείνει εκτός των πιο αποφασιστικών παιχνιδιών. Οι νέοι δασμοί που επέβαλε ο Donald Trump έχουν επιδεινώσει τη σχέση του με την Ουάσινγκτον, ωθώντας το Νέο Δελχί να εξετάσει μια πιο συμφιλιωτική στάση με το Πεκίνο. Αλλά από την άλλη πλευρά, η ίδια η Κίνα είναι αυτή που προχωρά ως ηγέτης μιας πιθανής εναλλακτικής τάξης στην ηγεμονία των ΗΠΑ, περιορίζοντας την επιρροή της Ινδίας σε ένα πιθανό νέο διεθνές σύστημα. Σε αυτό το σενάριο, το ερώτημα παραμένει αν η Ινδία θα επιλέξει να πλησιάσει την Κίνα ή αν θα συνεχίσει να προσπαθεί να διαδραματίσει έναν εξισορροπητικό ρόλο μεταξύ των δύο «μπλοκ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου