Καθώς το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας πλησίαζε στο τέλος του, ο "υπέρτατος ηγέτης" της Κίνας, ο Σι Τζινπίνγκ, εμφανίστηκε ισχυρότερος από ποτέ. Χορηγώντας στον εαυτό του μια τρίτη πενταετή θητεία, ό,τι είχε απομείνει από οποιαδήποτε εσωτερική αντιπολίτευση απομακρύνθηκε τελετουργικά από την αίθουσα. Με τη βάση εξουσίας του Σι να είναι σταθερή, η Δύση παίρνει τον καναπέ της λιποθυμίας, προβλέποντας ότι η σκληρή προσέγγιση του Σι απέναντι στις εδαφικές φιλοδοξίες της Κίνας θα αποκρυσταλλωθεί γρήγορα σε μια στρατιωτική αντιπαράθεση για την Ταϊβάν, βασικό κρίκο της στρατηγικής "πρώτης νησιωτικής αλυσίδας" στον Ειρηνικό.
Η απειλή είναι υπερβολική. Παρόλο που οι κομματικοί αντιπρόσωποι έβαλαν νέα αντι-ταϊβανέζικη γλώσσα στο καταστατικό του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο πραγματικός εδαφικός πειρασμός για την Κίνα μπορεί να είναι προς τα βόρεια, στη ρωσική Άπω Ανατολή, όπου εκατοντάδες χιλιάδες εθνικά κινέζοι Ρώσοι πολίτες, παγιδευμένοι σε μια ουσιαστικά αποδυναμωμένη και κούφια δικτατορία, θα μπορούσαν ενδεχομένως να δελεαστούν να επανεξετάσουν τις επιλογές τους.
Η Ταϊβάν είναι ένας προφανής στόχος για την κινεζική εδαφική επέκταση, αλλά είναι ένα σκληρό καρύδι. Αυτοδιοικούμενη από το 1949, η Κίνα αντιμετωπίζει την Ταϊβάν ως επαναστατική επαρχία, ενώ η Ταϊβάν θεωρεί τον εαυτό της ανεξάρτητη χώρα. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Σι αναμένει ότι η επανένωση θα συμβεί το αργότερο το 2049, χρησιμοποιώντας αυτή την ημερομηνία-στόχο για να δώσει ώθηση σε μια μαζική στρατιωτική μεταρρύθμιση και έναν ταχύ εκσυγχρονισμό. Ορισμένοι δειλοί δυτικοί παρατηρητές φοβούνται ότι η Κίνα, αντιμετωπίζοντας δημογραφικές και οικονομικές αντιξοότητες, έχει επιταχύνει το "χρονοδιάγραμμα" για την επανένωση και μπορεί να αναλάβει συγκεκριμένη στρατιωτική δράση τα επόμενα χρόνια για να αρπάξει την επαναστατημένη περιοχή.
Η συμβατική σοφία -ακόμη και η ενημερωμένη συμβατική σοφία- υποθέτει ότι ένα κινεζικό στρατιωτικό χτύπημα στην Ταϊβάν είναι πιθανό. Και όμως, η στάση της Κίνας έχει προκαλέσει περισσότερο λάμψη παρά έκρηξη. Μετά από δεκαετίες επιθετικής σηματοδότησης, η Κίνα δεν έχει επιτεθεί ανοιχτά σε έδαφος ή στρατιωτικές μονάδες της Ταϊβάν από τα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Από την άλλη πλευρά, τόσο στα σύνορα με την Ινδία όσο και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Κίνα κινήθηκε σε κυρίαρχα εδάφη με ελάχιστη προειδοποίηση. Και στις δύο περιπτώσεις, ο επεκτατισμός της Κίνας ήταν καιροσκοπικός, εκμεταλλευόμενη ένα διοικητικό ή στρατιωτικό κενό για να "αλλάξει ξαφνικά τα δεδομένα στο έδαφος". Αν και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε τι σκέφτεται ο Xi, το μακροχρόνιο μοτίβο συμπεριφοράς της Κίνας υποδηλώνει ότι, καθώς η Ρωσία ανακατευθύνει τις συνοριακές μονάδες σε μια εξοντωτική σύγκρουση στην Ουκρανία, αξίζει να εξετάσουμε αν η Κίνα μπορεί να σκέφτεται επεκτατικά ενδεχόμενα προς τα βόρεια, κατά μήκος των εκτεταμένων και αραιοκατοικημένων ρωσικών συνόρων μήκους 2.615 μιλίων. Το ιστορικό των συγκρούσεών τους στην περιοχή και η μεγάλη δημογραφική ανισορροπία μεταξύ της Κίνας και του φθίνοντος πληθυσμού της ρωσικής Άπω Ανατολής έχουν τροφοδοτήσει εδώ και χρόνια τις εικασίες ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να πιέσει προς τα βόρεια. Όλες οι προϋποθέσεις υπάρχουν για μια αιφνιδιαστική αύξηση των συνοριακών εντάσεων Κίνας-Ρωσίας.
Μια απεριόριστη φιλία που έχει ζητήματα ορίων
Στην πορεία προς την πανωλεθρία της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Κίνα και η Ρωσία διακήρυξαν μια φιλία "χωρίς όρια". Αλλά και οι δύο χώρες γνωρίζουν ότι οι συμφωνίες φιλίας είναι εύθραυστα πράγματα. Λιγότερο από δύο δεκαετίες αφότου η Κίνα και η Σοβιετική Ένωση υπέγραψαν την τελευταία τους συνθήκη φιλίας, οι δύο χώρες ενεπλάκησαν σε μια οξεία σειρά συνοριακών συγκρούσεων. Οι κινέζοι εθνικιστές με επεκτατικές διαθέσεις, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη και μόλις και μετά βίας κρυμμένη περιφρόνηση της Κίνας για τη ρωσική αδυναμία, έχουν τη δύναμη να διαβρώσουν την τρέχουσα προσέγγιση της Ρωσίας και της Κίνας μέσα σε λίγα λεπτά.
Τα θεμέλια για μια "επαναδιαπραγμάτευση" των συνόρων Κίνας-Ρωσίας είναι βαθιά. Η Κίνα και η Ρωσία διαπληκτίζονται και μάχονται για τα κοινά τους σύνορα εδώ και αιώνες, ενώ η "επίσημη" επίλυση, όπως και να έχει, ήρθε μόλις το 2008. Για μια αιώνια συνοριακή διαμάχη που προϋπήρχε της επίσημης ύπαρξης και των δύο εθνών, η Κίνα θα μπορούσε εύκολα να διεκδικήσει ένα πρόσχημα για να ανατρέψει τις τρέχουσες συμφωνίες, απαιτώντας από τη Ρωσία να επιστρέψει το Βλαδιβοστόκ, καθώς και περίπου 23.000 τετραγωνικά μίλια πρώην κινεζικού εδάφους που κατέχει η Ρωσία από το 1860.
Παρά τις συμφωνίες που δηλώνουν ότι όλα τα εκκρεμή ζητήματα έχουν διευθετηθεί, η Κίνα εξακολουθεί να διατηρεί όλες τις επεκτατικές επιλογές της ανοιχτές. Ενώ η Κίνα διαχειρίζεται ενεργά τη δημόσια συζήτηση, τα υποβόσκοντα παράπονα αφήνονται να φουσκώνουν. Το Βλαδιβοστόκ, η στρατιωτική και εμπορική πύλη της Ρωσίας προς τον Ειρηνικό, εξακολουθεί να περιγράφεται στην Κίνα με το παλιό κινεζικό όνομα της πόλης, Haishenwai, ή "κόλπος του αγγουριού της θάλασσας". Η δυσαρέσκεια των Κινέζων για τις συμφωνίες αιώνων που καθιέρωσαν τα βόρεια σύνορα της Κίνας εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στοιχείο της κοινωνίας.
Τα θεμέλια για μια βόρεια εδαφική διεκδίκηση -έστω και σαθρή- σε μια ακόμη ευρύτερη έκταση των εδαφών της Άπω Ανατολής της Ρωσίας υπάρχουν. Τα κινεζικά ιστορικά αρχεία δείχνουν ότι οι Κινέζοι εξερευνητές έφτασαν στην Αρκτική κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τανγκ -αν όχι και νωρίτερα- επιτρέποντας στην Κίνα να μειώσει την εδαφική νομιμότητα της Ρωσίας. Ακόμη και αν οι αξιώσεις μπορεί να είναι υπερβολικές, η νοητική γυμναστική θα άξιζε τον κόπο. Το να αποκτήσει ένα πόδι -οποιοδήποτε πόδι- βόρεια του Αρκτικού κύκλου επιτρέπει στην Κίνα να διεκδικήσει επίσημα την ιδιότητα της Αρκτικής -αν όχι της πολικής- δύναμης.
Κινέζοι στη ρωσική Άπω Ανατολή
378527 18: Η κινεζική αγορά στη ρωσική Άπω Ανατολή.GETTY IMAGES
Ο χρόνος είναι κατάλληλος
Η Κίνα, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει τις όποιες διαφορές μεταξύ της κινεζικής εθνικότητας και της κινεζικής εθνικότητας. Καθώς η Άπω Ανατολή της Ρωσίας κυλιέται σε οικονομική στασιμότητα, αγνοούμενη από τις ελίτ της Μόσχας, οι πολλοί πολίτες της Ρωσίας με κινεζική εθνικότητα θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να επανεξετάσουν την εθνική τους πίστη. Η αναγκαστική επανεγκατάσταση Ουκρανών στην περιοχή θα υποβαθμίσει περαιτέρω την κοινωνική ομοιογένεια της ασιατικής Ρωσίας.
Δημογραφικά, με μόνο δύο ή τρεις ανθρώπους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, η τεράστια έκταση της Ασιατικής Ρωσίας είναι ουσιαστικά κενή, έτοιμη για προσάρτηση και εύκολη εγκατάσταση. Όσοι Ρώσοι πολίτες έχουν απομείνει ψηφίζουν σε μεγάλο βαθμό με τα πόδια, κατευθυνόμενοι δυτικά προς τις πιο γοητευτικές πόλεις της ευρωπαϊκής Ρωσίας. Σε λίγα χρόνια, απλά δεν θα έχουν απομείνει πολλοί εθνοτικοί Ρώσοι στα ανατολικά εδάφη της Ρωσίας.
Μαζί με τις τεράστιες ποσότητες ανοιχτού χώρου, η ασιατική Ρωσία είναι πλούσια σε πόρους, ικανή να τροφοδοτήσει την άνοδο της Κίνας για τις επόμενες δεκαετίες. Και με την κλιματική αλλαγή, τα ζοφερά ανατολικά εδάφη της Ασιατικής Ρωσίας μπορεί να ανθίσουν και να μετατραπούν σε ένα απαραίτητο ασιατικό καλάθι με ψωμί.
Με τη στρατιωτική φήμη της Ρωσίας να έχει διαλυθεί και τον ρωσικό στρατό να περιορίζεται στο να ζητιανεύει για προμήθειες από το Ιράν και μια ετερόκλητη ομάδα πρώην σοβιετικών κρατών, δεν έχουν απομείνει πολλά στο συμβατικό ρωσικό οπλοστάσιο για να αποτρέψει την κινεζική στρατιωτική επιθετικότητα. Σε απόγνωση, η Ρωσία επαναδραστηριοποιεί τους ίδιους τύπους αρμάτων μάχης T-62 που η Κίνα κατέσχεσε από τις ρωσικές συνοριακές δυνάμεις πριν από περίπου πενήντα χρόνια. Η περιφρόνηση του ρωσικού στρατού θα είναι όλο και πιο δύσκολο για την Κίνα να τον περιορίσει.
Αν οι πρόσφατες προσπάθειες της Κίνας για επέκταση των συνόρων αποτελούν οδηγό, η ασιατική Ρωσία θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει έναν δελεαστικό στόχο. Με την επιδέξια εφαρμογή των προκλήσεων της Γκρίζας Ζώνης, μαζί με την έξυπνη εκμετάλλευση του αρνητικού παγκόσμιου συναισθήματος απέναντι στο καθεστώς Πούτιν, η Κίνα θα μπορούσε να αυξήσει τις παλιές εντάσεις, να θέσει απαιτήσεις ή ακόμη και να αλλάξει γρήγορα τα "γεγονότα επί του εδάφους", ξεπερνώντας την πυρηνική αποτρεπτική δύναμη της Ρωσίας και αφήνοντας μια πεσμένη Ρωσία ουσιαστικά χωρίς επιλογές πέρα από την αποδοχή ενός εδαφικού ή διπλωματικού τετελεσμένου γεγονότος.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, με τη Ρωσία να λειτουργεί λίγο περισσότερο ως ένα άοπλο και ασταθές κράτος-παρίας, η Κίνα θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τις συνοριακές εντάσεις ή να αξιοποιήσει βαθιά παράπονα για να χαλαρώσει τον ρωσικό έλεγχο της ανατολικής περιοχής, και κανείς δεν θα έκανε μεγάλη φασαρία.
Η Ταϊβάν μπορεί να περιμένει.
Η σύγχρονη Κίνα έχει μάθει ότι συχνά μπορεί να κερδίσει χωρίς να πολεμήσει. Σήμερα, ο υπέρτατος ηγέτης Σι διαθέτει επαρκή δύναμη για να υποστηρίξει ακόμη και τις πιο προκλητικές εδαφικές διεκδικήσεις. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα ούτε χρειάζεται ούτε θέλει μια μάχη που, όπως η Ουκρανία, θα καταλύσει την παγκόσμια αντίσταση. Τα μαθηματικά απλά δεν λειτουργούν. Η απογύμνωση μιας ετοιμοθάνατης Ρωσίας μέχρι το κόκκαλο θα μπορούσε να προσφέρει πολύ μεγαλύτερη απόδοση της επένδυσης από μια μαχητική βραχυπρόθεσμη πίεση στην Ταϊβάν τώρα.
Η Ρωσία δεν θα είναι ποτέ πιο αδύναμη από ό,τι είναι σήμερα, ενώ η στάση της Ταϊβάν μπορεί κάλλιστα να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου.
Σίγουρα, μια απειλητική στάση απέναντι στην Ταϊβάν είναι ένα χρήσιμο εργαλείο. Η επιθετική στάση της κυβέρνησης ενώνει την Κίνα, ενώ οι συνεχείς στρατιωτικές κόντρες προσφέρουν καλή επιχειρησιακή εκπαίδευση για τις κινεζικές δυνάμεις. Μια αξιόπιστη κινεζική απειλή για την Ταϊβάν συγκεντρώνει επίσης δυσανάλογα μεγάλη προσοχή από τη Δύση, στρεβλώνοντας τις προτεραιότητες της δυτικής κρατικής πολιτικής και των στρατιωτικών επενδύσεων. Στον ανταγωνισμό με τη Δύση, η Ταϊβάν είναι ένας εξαιρετικά χρήσιμος αντιπερισπασμός, που τροφοδοτεί τις τακτικές εμμονές της Αμερικής, ενώ αποσπά την προσοχή της Αμερικής από τη στρατηγική της εστίαση σε άλλους κρίσιμους τομείς.
Εάν η Κίνα κινηθεί στην Ταϊβάν στο εγγύς μέλλον, η εκτεταμένη σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Αλλά αν η Κίνα αυξήσει τις συνοριακές εντάσεις, κάνοντας ένα επιτυχημένο παιχνίδι για τις ρωσικές εδαφικές παραχωρήσεις στον Βορρά, αποκτά πρόσβαση σε νέους πόρους, νέα αποθέματα πρωτεϊνών και μπορεί, με τη σειρά της, να θρέψει την αίσθηση του "μανιφέστου πεπρωμένου" της θιγόμενης χώρας για πολύ, πολύ λίγα χρήματα. Ο Xi μπορεί ακόμη και να κερδίσει κάποιο απρόθυμο διεθνή σεβασμό επειδή βοήθησε να απομακρυνθεί ένας απατεώνας Ρώσος ηγέτης από το ταμπλό.
Μια κινεζική ώθηση για την ανάκτηση της ασιατικής Ρωσίας έχει νόημα. Η Ταϊβάν προσφέρει στην Κίνα ελάχιστα περισσότερα από διαμάχες, ενώ μια πίεση -διπλωματική ή άλλη- για την απώθηση της Ρωσίας από την Ασία ανοίγει πολύ πιο κερδοφόρες επιλογές στο πεινασμένο και επεκτατικό κινεζικό κράτος.
ΑΠΟΔΟΣΗ : Corfiatiko.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου