Τουρκικό non paper VS κυρώσεων και «αρωγή» από Βρετανία.

Μέσα από συμπληγάδες πέρασε η Λευκωσία το πρώτο τεστ της προσπάθειας επιβολής κόστους κατά της Τουρκίας, αναφορικά με τις έκνομες ενέργειές της, στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το πρώτο αποφασιστικό βήμα έγινε στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, με μια σημαντική απόφαση που ανοίγει τον δρόμο στη λήψη ευρωπαϊκών μέτρων, κάτι που ενισχύθηκε ουσιαστικά από τους ηγέτες της Ε.Ε., στη Σύνοδο Κορυφής, η οποία ζητά «στοχευμένα μέτρα» και παραπέμπει ευθέως, πλέον, σε κυρώσεις. Δυνητικά, οι κυρώσεις θα μπορούσαν να είναι τομεακές και να στρέφονται κατά της ίδιας της Τουρκίας, σε οικονομικό επίπεδο, ή/και να αφορούν εταιρείες ή/και πρόσωπα που ενέχονται στην υλοποίηση των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. 
 

Ωστόσο, οι αποφάσεις αναφέρουν ρητώς ότι η Κομισιόν και η ΕΥΕΔ θα υποβάλουν «επιλογές» μέτρων, κάτι που επιτρέπει στα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν, να απορρίψουν ή να συζητήσουν τις εισηγήσεις που θα υποβληθούν. Άρα, η διπλωματική μάχη όχι μόνο δεν έχει κριθεί, αλλά τώρα αρχίζει και η Λευκωσία οφείλει να συνεχίσει με αμείωτους ρυθμούς την προσπάθεια για επιβολή κόστους προς την Άγκυρα. Πόσο μάλλον, αν αναλογιστούμε ότι η ενεργοποίηση της διαδικασίας λήψης μέτρων, τόσο σε πολιτικό/διπλωματικό επίπεδο (Κομισιόν), όσο και σε νομικό επίπεδο (ΕΥΕΔ), δεν χαρακτηρίζεται από αυτοματισμούς. Απαιτούνται τρεις ακόμη συνολικά αποφάσεις (οι δύο εκ των τριών είναι αλληλένδετες-βλέπε άλλη στήλη) μέχρι την επιβολή κυρώσεων.  

Άρα, ο δρόμος έχει μεν ανοίξει, αλλά δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Αντίθετα, απαιτούνται επιπρόσθετες προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί ότι το πρώτο θετικότατο βήμα που έγινε από ΥΠΕΞ-Σύνοδο Κορυφής, δεν θα μείνει μετέωρο. Άλλωστε, η Τουρκία και η Βρετανία που εμπράκτως συμπαραστέκεται στην Άγκυρα, επιχειρούν ήδη να ανατρέψουν το σκηνικό επιβολής ευρωπαϊκών μέτρων. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», η Άγκυρα απέστειλε σε 27 κράτη-μέλη (με εξαίρεση την Κύπρο) «non paper», το οποίο εξασφαλίσαμε (βλέπε φωτοτυπία). Το τουρκικό non paper ζητά από την Ε.Ε. να παραμείνει αμέτοχη στο ζήτημα της ΑΟΖ, ενώ προειδοποιεί για επιδείνωση τόσο των προοπτικών λύσης του Κυπριακού, όσο και των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Την ίδια ώρα, η Βρετανία επιχειρεί να αποδομήσει τη δήλωση στήριξης της Φεντερίκα Μογκερίνι (!) προς τη Λευκωσία, διατυπώνοντας πίσω από κλειστές πόρτες τον ισχυρισμό ότι «έχει νομικά κενά», κάτι που όπως πληροφορούμαστε, έχει ως αποτέλεσμα η Ε.Ε. να αναφέρεται «σε έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο» και όχι στην κυπριακή ΑΟΖ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται...

 Είναι προφανές ότι Βρετανία και Τουρκία θα εντείνουν τις προσπάθειές τους τις επόμενες εβδομάδες προκειμένου να γειώσουν ή έστω να «ξεδοντιάσουν» το πακέτο μέτρων που επιχειρεί να εξασφαλίσει η Λευκωσία. Το non paper που απέστειλε η Άγκυρα, λίγες μόλις ώρες πριν την έναρξη του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων είναι αν μη τι άλλο ενδεικτικό των προθέσεων Ερντογάν-Τσαβούσογλου. Από τη μια αμφισβητεί την κυπριακή ΑΟΖ, εμμένει στις διεκδικήσεις της και από την άλλη προειδοποιεί την Ε.Ε. να μην πάρει «λάθος» αποφάσεις. Εξίσου ενδεικτική είναι προσπάθεια που ενορχήστρωσε η Βρετανία, για διάβρωση της δήλωσης της Φεντερίκα Μογκερίνι. Ειδικότερα:

 

Το non paper της Τουρκίας: Η Άγκυρα αναφέρει προς τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. ότι μια ενδεχόμενη ευρωπαϊκή απόφαση κατά των τουρκικών δραστηριοτήτων στην ΑΟΖ, «θα ήταν λάθος» και προειδοποιεί ότι θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στην «αποδυναμωμένη εικόνα» που ήδη εκπέμπει η Ε.Ε. ως «προκατειλημμένος παράγοντας στην περιοχή». Το τουρκικό non paper αναφέρει ακόμη ότι «είμαστε της άποψης ότι θα ήταν συνετό εάν η Ε.Ε. δεν λάβει υπόψη τις αλληλοεπικαλυπτόμενες αξιώσεις σχετικά με την περιοχή της θαλάσσιας δικαιοδοσίας και δεν ενεργήσει ως δικαστήριο κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα». Δεν διστάζει μάλιστα να προειδοποιήσει ότι «αυτή η στάση εμπεριέχει τον κίνδυνο να αποθαρρύνει περαιτέρω τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση λύσης του κυπριακού προβλήματος, ως επίσης και να επιδεινώσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις». Επί της ουσίας, η Τουρκία επαναλαμβάνει τους ισχυρισμούς της, σύμφωνα με τους οποίους, οι δραστηριότητές της στην ανατολική Μεσόγειο βασίζονται δήθεν σε νόμιμα δικαιώματα που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Το τουρκικό έγγραφο αναφέρει ακόμη ότι «η περιοχή γεωτρήσεων βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα μας που καταχωρήθηκε στον ΟΗΕ, από το 2004», ενώ επαναλαμβάνει τους ισχυρισμούς ότι όλα τα νησιά, περιλαμβανομένης και της Κύπρου, δεν μπορούν να δημιουργήσουν πλήρη ΑΟΖ, και ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε στρεβλώσεις στη δίκαιη οριοθέτηση, βάσει του διεθνούς δικαίου. Αφού επικαλείται τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων, το «non paper» της Άγκυρας επαναφέρει ως λύση, την πρόταση «για την εγκαθίδρυση μιας κοινής επιτροπής ενέργειας, με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων», σημειώνοντας ότι «διαφορετικά, θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα να προστατεύσουμε τα δικά μας δικαιώματα στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Επιπλέον, εφόσον η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν σταματήσει τις μονομερείς δραστηριότητες υδρογονανθράκων ή αποτύχει να συνεργαστεί με τους Τουρκοκύπριους με σκοπό την καθιέρωση κοινού μηχανισμού λήψης αποφάσεων για τους υδρογονάνθρακες, είμαστε επίσης αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των τουρκοκυπριακών υπεράκτιων πόρων στην περιοχή», αναφέρει το τουρκικό non paper. Και καταλήγει εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «θα πρυτανεύει η κοινή λογική» στις αποφάσεις της Ε.Ε... 

 

Βρετανικές αλχημείες: Ανάλογες θέσεις με την Τουρκία, στο νομικό κομμάτι του ζητήματος, διατύπωσε όπως πληροφορείται ο «Φ», η Βρετανία. Το Φόρεϊν Όφις παρενέβη παρασκηνιακά, προς όφελος της Άγκυρας και εις βάρος της Λευκωσίας, εκφράζοντας την άποψη ότι η τοποθέτηση της Φεντερίκα Μογκερίνι για έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, έχει «νομικά κενά». Σύμφωνα με τους Βρετανούς, που επεχείρησαν να συμπαρασύρουν κι άλλα κράτη-μέλη, πάντα προς όφελος της Άγκυρας, η τοποθέτηση Μογκερίνι περί γεωτρήσεων της Τουρκίας στην «ΑΟΖ της Κύπρου» είναι νομικά λανθασμένη, καθώς το σημείο στο οποίο επιχειρεί η Άγκυρα, δεν έχει οριοθετηθεί με διεθνή συμφωνία. Άρα, σύμφωνα πάντα με το Λονδίνο, η κ. Μογκερίνι και η Ε.Ε. θα πρέπει να αναφέρονται σε τουρκικές δραστηριότητες στην «ανατολική Μεσόγειο» και όχι στην κυπριακή ΑΟΖ, τοποθέτηση διά της οποίας επιχειρείται το απόλυτο γκριζάρισμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο... 

 

Πιάνουν δουλειά ΕΥΕΔ - Κομισιόν

 

Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της 15ης Ιουλίου και το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί στις 23 Ιουλίου (δεν οριστοποιήθηκε), δημιουργούν εκ των πραγμάτων τη δυνατότητα διεκδίκησης επιβολής κυρώσεων κατά της Τουρκίας, ως αποτέλεσμα των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής. Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι πολύ σύντομα, οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΥΕΔ και της Κομισιόν θα πραγματοποιήσουν συντονιστικές συναντήσεις προκειμένου να καταλήξουν και να υποβάλουν «επιλογή» μέτρων προς το Συμβούλιο.  

 

Εν συνεχεία το θέμα θα παραπεμφθεί στην COREPER προς συζήτηση, ενώ για τη λήψη αποφάσεων απαιτείται μια διαδικασία σε τρία στάδια:
1. Συζήτηση και ομόφωνη απόφαση από τους «28» επί του πακέτου των μέτρων ή κάποιων εξ αυτών, που θα προτείνουν ΕΥΕΔ και Κομισιόν, καθώς τα κράτη-μέλη δύνανται να εγκρίνουν ή να απορρίψουν τις «επιλογές» που θα τεθούν ενώπιόν τους. Μετά την απόφαση αυτή, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι θα δώσουν εντολή προς τις αρμόδιες υπηρεσίες να ετοιμάσουν τα απαραίτητα νομικά κείμενα, προκειμένου η όποια ενδεχόμενη πολιτική απόφαση να προσλάβει νομικό περιεχόμενο.
2. Η ΕΥΕΔ θα υποβάλει πρόταση για απόφαση Συμβουλίου στη βάση των όρων εντολής της COREPER, η οποία επίσης θα πρέπει να ληφθεί με ομοφωνία των κρατών-μελών.
3. Ταυτόχρονα, η ΕΥΕΔ θα καλέσει την Κομισιόν να υποβάλει εφαρμοστικό Κανονισμό, προς υλοποίηση της απόφασης του Συμβουλίου (ως αναφέρεται πιο πάνω), κάτι που απαιτεί έγκριση με ειδική πλειοψηφία.  

 

Τα μέτρα που θα ληφθούν δεν θα αγγίζουν τη φιλοδοξία Ερντογάν για εξασφάλιση ελευθέρωσης των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για τους Τούρκους πολίτες, θέμα που είναι συνδεδεμένο με τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας στο προσφυγικό και όπως έχει δημοσιεύσει ο «Φ», αποτελεί κόκκινη γραμμή για πολλούς εκ των εταίρων της Κύπρου. Γίνεται κατανοητό ότι όλες οι «υποψήφιες κυρώσεις», θα περάσουν από κόσκινο, κάτι άλλωστε που διαφάνηκε και από τις τοποθετήσεις των ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής. Οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας ζήτησαν διευκρινίσεις επί των «στοχευμένων μέτρων» και συναίνεσαν στην απόφαση αφού συμβουλεύθηκαν τις διπλωματικές τους υπηρεσίες. 

 

Οργιώδες παρασκήνιο

 

Η στρατηγική της Λευκωσίας, προ της λήψης της απόφασης για υποβολή λίστας μέτρων από Κομισιόν-ΕΥΕΔ, επικεντρώθηκε σε τρεις κατευθύνσεις. Όπως πληροφορείται ο «Φ», ο Νίκος Χριστοδουλίδης βρισκόταν σε διαρκή επαφή με την Ύπατη Εκπρόσωπο Φεντερίκα Μογκερίνι, στις Βρυξέλλες, την οποία ενημέρωνε για τις εξελίξεις επί του εδάφους στην κυπριακή ΑΟΖ. Παράλληλα, με εντολές του Προέδρου Αναστασιάδη, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στην Ε.Ε., Νίκος Αιμιλίου και η αναπληρώτρια διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Προέδρου, Φιλίππα Καρσερά, πραγματοποίησαν επαφές στο Βερολίνο και στο Παρίσι, προσβλέποντας στην εξασφάλιση της συμφώνου γνώμης των δύο πρωτευουσών, για τη δρομολόγηση ευρωπαϊκών μέτρων κατά της Τουρκίας. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», οι συναντήσεις με τη Γερμανία και τη Γαλλία είχαν σημαντικό βαθμό δυσκολίας. Σε κάθε περίπτωση, καμιά από τις δύο χώρες δεν αποθάρρυνε τη Λευκωσία, χωρίς όμως να «βάζει πλάτες» στην προσπάθεια για επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας.

 

Σε όλο το διάστημα των τελευταίων εβδομάδων, οι σχέσεις Λευκωσίας-Λονδίνου είχαν τοποθετηθεί στο ψυγείο, εξαιτίας των δημόσιων τοποθετήσεων του Άλαν Ντάνκαν και της «διευκρινιστικής» δήλωσης του Φόρεϊν Όφις για την κυπριακή ΑΟΖ, που δικαίως προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην Κύπρο. Η πρώτη βρετανοκυπριακή επαφή έγινε σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων, κατόπιν πρωτοβουλίας του Λονδίνου, λίγες μόλις μέρες πριν τη σύνοδο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και εν μέσω πληροφορίων που έφεραν το Φόρεϊν Όφις να κινεί γη και ουρανό για να μην υποστεί κόστος η Τουρκία. 

 

Ένα ακόμη σημείο του παρασκηνίου, αφορά στην (σ.σ. ορθή) αλλαγή τακτικής της Λευκωσίας, την υστάτη, λίγες μόλις ώρες πριν την κρίσιμη σύνοδο των ΥΠΕΞ. Αν και αρχικά η κυπριακή Κυβέρνηση προσανατολιζόταν να παραπέμψει το θέμα των «μέτρων» απευθείας στους ηγέτες, στη Σύνοδο Κορυφής, τελικά ορθώς αξιοποίησε τα Συμπεράσματα διεύρυνσης για την Τουρκία και έδωσε μάχη, εξασφαλίζοντας τη διάνοιξη του δρόμου για την επιβολή κόστους κατά της υποψήφιας χώρας. Σημαντικό ρόλο στο θετικό αποτέλεσμα διαδραμάτισαν συλλογικά, η ΜΑΕΕ, η διεύθυνση Κυπριακού και η διεύθυνση Ενέργειας του ΥΠΕΞ.

 

Σημειώνουμε ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης ουδέποτε άσκησε βέτο, ούτε και απείλησε προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Ανέφερε όμως προς τη Ρουμανική Προεδρία (και όχι μόνον) ότι δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει το προτεινόμενο προσχέδιο Συμπερασμάτων, χωρίς την προσθήκη ρητής αναφοράς στην ενεργοποίηση της διαδικασίας επιβολής μέτρων. Όπως πληροφορούμαστε, εντός της αίθουσας μίλησε στα ελληνικά και εκ του προχείρου, διαμήνυσε προς όλους ότι «σας ευχαριστώ για την έκφραση αλληλεγγύης, αλλά οι δηλώσεις δεν αρκούν πλέον, επιθυμούμε πράξεις». Η όλη συζήτηση ήταν φορτισμένη υπό το φως και της παραδοχής του υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας ότι ξεκίνησαν γεωτρήσεις. Στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που έλαβαν χώρα, συμμετείχαν Γερμανία, Γαλλία, Ρουμανική Προεδρία, Ελλάδα. Στα αρνητικά καταγράφουμε την απαράδεκτη στάση που είχε τηρήσει η Ρουμανική Προεδρία, «ξεχνώντας» να περιλάβει στο κείμενο των Συμπερασμάτων τον ρόλο της ΕΥΕΔ για υποβολή λίστας μέτρων, κάτι που διορθώθηκε μετά από παρέμβαση της Λευκωσίας.

  Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες .                   

philenews.com