Γράφει ο Γιάννης Μανιός
Τι να είναι αυτό που μπορεί να συνδέει μια σειρά ιστορικών κρίκων όπως η Δημοκρατία του αρχαίου ελληνικού κόσμου, η ‘’Ανεξάρτητη Δημοκρατία της Θεσσαλονίκης’’ (1340), οι Κοινότητες της τουρκοκρατίας, η Επανάσταση του 1821, η Εθνική αντίσταση ενάντια στο φασισμό (1941-44), σε μια ενιαία ιστορική αλυσίδα στην πορεία εξέλιξης του ελληνικού πολιτισμού;
Τι σχέση μπορεί να έχει με διεθνή ιστορικά γεγονότα όπως η Γαλλική επανάσταση (1789), η Παρισινή Κομμούνα (1871), η Ρώσικη επανάσταση (1917), ακόμα και με σύγχρονα, όπως η Κουρδική Ροτζάβα και οι κοινότητες των Ζαπατίστας;
Τα θαυμαστά και τραγικά ταυτόχρονα «Γιατί» – Για την πολιτική ελευθερία και το δίκαιο
ΓΙΑΤΙ να αποφασίζει ο ΕΝΑΣ και όχι περισσότεροι; ΓΙΑΤΙ να αποφασίζουν ΟΙ ΛΙΓΟΙ και όχι οι ΠΟΛΛΟΙ; Και ΓΙΑΤΙ όχι ΟΛΟΙ;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, ‘’διαβατήριο’’ για να περάσει η κοινωνία το κατώφλι προς τον ανθρωποκεντρισμό, κοινό στοιχείο και συνδετικός κρίκος των γεγονότων που προαναφέρονται.
Και κάτι ακόμα
Γιατί αυτά τα μεγάλα “γιατί” να τεθούν για πρώτη φορά στην ιστορία από τον ελληνικό πολιτισμό, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο τέθηκαν πολύ αργότερα; Πολλές οι απαντήσεις, αρκετές μεταφυσικού χαρακτήρα. Άλλες αποτέλεσμα βαθιάς μελέτης.
Ανάμεσά τους έγραφε (σε ελεύθερη απόδοση) το 1936 ο Κ. Καραβίδας: «Oι γεωοικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα είναι σκληρές. Ο τόπος προσφέρει πολλά σε μικρές ποσότητες. Για να έχεις καλό βιοτικό επίπεδο πρέπει να έχεις γνώσεις για διάφορα πράγματα και εργασίες. Ο Έλληνας πρέπει να είναι πολυπράγμων (πολυμήχανος Οδυσσέας) για να επιβιώσει. Γι’ αυτό έχει αναπτύξει αναλυτική, κριτική ικανότητα και το αίσθημα ελευθερίας. Αλλά και υπέρμετρο εγωϊσμό. Ξέρει αρκετά αλλά νομίζει ότι τα ξέρει όλα ‘’γινόμενος θύμα του αχαλίνωτου συνθετικού όσον και ανένδοτου κριτικού πνεύματός του’’. Όσο λειτουργεί με βάση τον ατομισμό του είναι ικανός για το χειρότερο. Εάν συμμετάσχει σε μια συλλογική προσπάθεια μπορεί να κάνει θαύματα… Ο ελληνικός πολιτισμός έκανε βήματα εμπρός όποτε η κοινωνία λειτουργούσε συλλογικά στα πλαίσια της δημοκρατίας και του κοινοτισμού… Όσοι δεν μπορούν θετικά και δημιουργικά να προσαρμοστούν στο είδος ζωής που υποδεικνύει ο τόπος φθείρονται σιγά-σιγά και καταστρέφονται. Όσοι μπουν στον ίσιο δρόμο ξαναφτιάνουν κάθε φορά τον Ελληνικό πολιτισμό».
Του καιρού τα γυρίσματα.
Έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια από μία συνέντευξη του Ανδρέα Ανδριανόπουλου στην ‘’Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία’’ (έχω κρατήσει το απόκομμα), ένθερμου υποστηρικτή τότε της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Με ενθουσιασμό υποστήριζε ότι ‘’η απελευθέρωση των αγορών θα κάνει καλό στη δημοκρατία και θα μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες στον κόσμο’’[!]. Σε ερώτηση του δημοσιογράφου ‘’είναι δυνατόν να ανέβει τόσο πολύ το βιοτικό επίπεδο στις χώρες του τρίτου κόσμου;’, η απάντησή του ήταν ‘’όχι βέβαια, αλλά θα μειωθεί το βιοτικό επίπεδο στις αναπτυγμένες κοινωνίες’’[!].
Σήμερα ο Α.Α. δηλώνει έκπληκτος και πολύ ανήσυχος για όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Σε πρόσφατη ραδιοφωνική του συνέντευξη αναρωτιόταν συνεχώς ‘’δεν μπορώ να καταλάβω τι συμβαίνει στον κόσμο’’. Από την άλλη πλευρά οι πολιτικοί χώροι που πρωτοστάτησαν στο κίνημα ‘’ενάντια στην παγκοσμιοποίηση’’ πριν 25-30 χρόνια, παρά το ότι η πραγματικότητα ήρθε να επιβεβαιώσει τους τότε φόβους μας, στην πλειοψηφία τους σήμερα δεν λένε ούτε κουβέντα γι’ αυτό. Μάλιστα όσους εξακολουθούν να το κάνουν τους χαρακτηρίζουν ‘’ακροδεξιούς’’ και ‘’συνωμοσιολόγους’’.
Άτυχοι αλλά και τυχεροί.
Άτυχοι αλλά και τυχεροί που ζούμε σε εποχές μεγάλων αλλαγών στον κόσμο. Η κοινωνία και η ανάγκη θα αποφασίσουν για τα μελλούμενα όπως λέει ο Γ. Κοντογιώργης. Αλλά και εμείς [και ο καθένας μας] θα επιλέξουμε τι θα κάνουμε. Θα σταθούμε μπροστά στα ‘’σταυροδρόμια του λαβύρινθου’’ και θα αρχίσουμε να σκάβουμε τις στοές για να βγούμε στο ξέφωτο ή ‘’θα μείνουμε αραχτοί στη λιακάδα;’’ όπως έγραφε ο Κ. Καστοριάδης.
Και θα κριθούμε για την επιλογή μας. Πρώτα από τη συνείδησή μας και μετά από αυτούς που έρχονται…
Ζητείται επειγόντως χώρος για να αναπνεύσουμε – η πόλη.
Πρόσφατη συνάντηση και καφές με φίλο και συμπολίτη. Μου έχει πει ήδη ότι θα είναι υποψήφιος σύμβουλος στις δημοτικές εκλογές και θέλει να εκλεγεί. Η συζήτηση σύντομα έφτασε στη δυστοπική πραγματικότητα που βιώνουμε. Για τις λίγες μεγάλες εταιρίες που ελέγχουν σχεδόν όλο τον παγκόσμιο πλούτο και τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Για το πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε καθώς το πολιτικό σύστημα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αντιμετωπίζει την κοινωνία σαν αντίπαλο, και φως δεν φαίνεται από πουθενά. Και η κουβέντα έφτασε στο γνωστό σημείο: τι κάνουμε και πώς.
Η πόλη είναι χώρος για να αρχίσουμε να αναπνέουμε. Στην πόλη, στη γειτονιά μπορούμε να γίνουμε «κοινωνία» και όχι ένα απλό άθροισμα ατόμων. Θα μπορέσουμε να γνωριστούμε, να είμαστε δίπλα ο ένας στον άλλο, να περνάμε καλά και να αρχίσουμε να έχουμε λόγο σε όσα οι άλλοι θέλουν να αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς. Τον είδα σκεπτικό. ‘’Εάν αρχίσει η τοπική κοινωνία να συμμετέχει στις αποφάσεις τότε οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν θα έχουν ρόλο’’, μου είπε. ‘’Θα έχουν να κάνουν δύο πολύ σημαντικά πράγματα’’ απάντησα. ‘’Το πρώτο, ότι καθώς θα έχουν τις πληροφορίες από πρώτο χέρι θα βοηθούν τους πολίτες να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις και το δεύτερο ότι θα έχουν την ευθύνη της επικύρωσης των αποφάσεων στο δημοτικό συμβούλιο. Έτσι και αλλιώς στο σύγχρονο κοινοβουλευτικό σύστημα κανένα θεσμικό όργανο δεν αποφασίζει, αλλά επικυρώνει απλά αποφάσεις που πάρθηκαν αλλού. Στο δημοτικό συμβούλιο επικυρώνονται οι αποφάσεις που παίρνονται στα προσυμβούλια που κάνει η παράταξη του δημάρχου. Εκεί γίνονται οι συμφωνίες. Μακρυά από την κοινωνία, πίσω από κλειστές πόρτες, πάνω ή και κάτω από το τραπέζι. Άρα γιατί το ρόλο του ‘’προσυμβούλιου’’ να μην τον έχει η ανοιχτή διαδικασία μιας συνέλευσης της γειτονιάς ή της πόλης ή ένα τοπικό δημοψήφισμα;’’.
Τον είδα φανερά ενοχλημένο. ‘’Με ξέρεις τόσα χρόνια και δεν θα έπρεπε να έχεις επιφυλάξεις για τις προθέσεις μου. Εγώ δεν θα ζητήσω τίποτα για τον εαυτό μου αλλά μόνο για το κοινό καλό’,’ είπε. Πράγματι γνωρίζω ότι έχει καλές προθέσεις ο άνθρωπος και του το είπα. ‘’Ξέρω τι άνθρωπος είσαι και για τον εαυτό σου δεν θα ζητήσεις τίποτα. Όμως και πάλι θα είσαι ένας ‘’καλός’’ χαλίφης που πήρε τη θέση ενός ‘’κακού ‘’ χαλίφη. Αλλά χαλίφης σε κάθε περίπτωση. Αφού δεν έχεις λόγους προσωπικού συμφέροντος γιατί να αποφασίζεις εσύ ‘’εν λευκώ’’ για πράγματα που αφορούν όλη την πόλη. Για 4-5 χρόνια θα αποφασίζεις εσύ για το ‘’κοινό καλό’’. Μόνο εσύ θα το ξέρεις; Οι πολίτες, αυτοί που σε ψήφισαν δεν θα πρέπει να έχουν γνώμη γι’ αυτό; Δεν θα πρέπει να ελέγχεσαι από αυτούς;’’
Κάπου εκεί τελείωσε η συνάντησή μας με θετικά προβληματισμένους και τους δύο. Σίγουρα θα συνεχιστεί σύντομα…
Σημ.: Αυτά που αναφέρονται σαν τρόπος συμμετοχής της κοινωνίας στη διαδικασία των αποφάσεων και τη ζωή της πόλης δεν είναι ένα ‘’εγκεφαλικό σχέδιο’’, αλλά κάποια συμπεράσματα από το πώς λειτούργησαν οι λαϊκές συνελεύσεις στις γειτονιές των Γλυκών Νερών την περίοδο 1999-2003 και η Συνέλευση Πολιτών Γλυκών Νερών (2011-2018).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου