Οι πρώτες ουρές έξω από υποκαταστήματα της Silicon Valley Bank σε Καλιφόρνια και Μανχάταν- Φόβοι για τραπεζικό ντόμινο./H κατάρρευση της SVB και το «καναρίνι στο ορυχείο»

 

Η Silicon Valley Bank κατέρρευσε το πρωί της Παρασκευής μετά από ένα εφιαλτικό 48ωρο κατά το οποίο η μαζική απόσυρση καταθέσεων (bank run) και η έλλειψη κεφαλαίων οδήγησαν στη δεύτερη μεγαλύτερη πτώση ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στην ιστορία των ΗΠΑ.

Από τους Allison Morrow και Matt Egan/CNN

Την ίδια στιγμή, δεκάδες πελάτες της τράπεζας εμφανίστηκαν σε ουρές για ανάληψη μετρητών την Παρασκευή. Σε πλάνα που δημοσιεύτηκαν στο Twitter, οι πελάτες φαίνονται να παρατάσσονται στην είσοδο ενός υποκαταστήματος στο Μπέι Αρίνα του Μένλο Παρκ της Καλιφόρνια, κάτω από την καταρρακτώδη βροχή. Παρόμοιες σκηνές υπήρξαν και σε άλλα υποκαταστήματα της τράπεζας, συμπεριλαμβανομένου του Μανχάταν, όπου ο πανικός έφτασε σε τέτοιο βαθμό που οι διευθυντές κτιρίων στα γραφεία της SVB κάλεσαν την αστυνομία αφού μια ομάδα δυσαρεστημένων πελατών σχετιζόμενων με τον χώρο της τεχνολογίας εμφανίστηκε στο κατώφλι σε μια προσπάθεια να αποσύρει τα χρήματά της.

Οι ρυθμιστικές αρχές της Καλιφόρνια έκλεισαν το χρηματοπίστοτωτικό ίδρυμα με έμφαση στις εταιρείες τεχνολογίας και το έθεσαν υπό τον έλεγχο της Federal Deposit Insurance Corporation (Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων) των ΗΠΑ. H FDIC ενεργεί πλέον ως διαχειρίστρια, κάτι που σημαίνει συνήθως ότι θα ρευστοποιήσει τα περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας προκειμένου να αποπληρώσει τους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένων των καταθετών και των πιστωτών.

Η FDIC, μια ανεξάρτητη κυβερνητική υπηρεσία που ασφαλίζει τις τραπεζικές καταθέσεις και εποπτεύει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δήλωσε ότι όλοι οι ασφαλισμένοι καταθέτες θα έχουν πλήρη πρόσβαση στις ασφαλισμένες καταθέσεις τους το αργότερο μέχρι τη Δευτέρα το πρωί. Ανέφερε επίσης ότι θα καταβάλει στους ανασφάλιστους καταθέτες ένα «προκαταρκτικό μέρισμα εντός της επόμενης εβδομάδας».

Η τράπεζα, που προηγουμένως ανήκε στην SVB Financial Group, δεν απάντησε στο αίτημα του CNN για σχολιασμό.

Τα προβλήματα ξεκίνησαν την Τετάρτη, όταν η Silicon Valley Bank ανακοίνωσε ότι είχε πουλήσει ένα σωρό τίτλους με ζημία και ότι θα πουλούσε 2,25 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες μετοχές προκειμένου να στηρίξει τον ισολογισμό της. Αυτό προκάλεσε πανικό μεταξύ των βασικών εταιρειών επιχειρηματικών κεφαλαίων, οι οποίες σύμφωνα με πληροφορίες συμβούλευσαν τις εταιρείες να αποσύρουν τα χρήματά τους από την τράπεζα.

Η μετοχή της Silicon Valley Bank κατρακύλησε την Πέμπτη, παρασύροντας και άλλες τράπεζες μαζί της. Μέχρι το πρωί της Παρασκευής, οι κινήσεις των μετοχών της είχαν παυθεί και είχε εγκαταλείψει τις προσπάθειες για γρήγορη άντληση κεφαλαίων ή εύρεσης αγοραστών. Αρκετές άλλες τραπεζικές μετοχές σταμάτησαν προσωρινά να διαπραγματεύονται την Παρασκευή, συμπεριλαμβανομένων των First Republic, PacWest Bancorp και Signature Bank.

Η επέμβαση της FDIC στα μέσα του πρωινού της Παρασκευής είναι αξιοσημείωτη, καθώς η υπηρεσία συνήθως περιμένει μέχρι να κλείσει η αγορά προκειμένου να παρέμβει.

«Η κατάσταση της SVB επιδεινώθηκε τόσο γρήγορα που δεν μπορούσαν να περιμένουν πέντε ώρες ακόμη», έγραψε ο CEO της Better Markets, Dennis M. Kelleher. «Αυτό οφείλεται στο ότι οι καταθέτες της απέσυραν τα χρήματά τους τόσο γρήγορα που η τράπεζα έγινε αμέσως αφερέγγυα και ένα ενδοημερήσιο κλείσιμο ήταν αναπόφευκτο λόγω ενός κλασικού bank run (μαζική απόσυρση καταθέσεων)».

Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank προέρχεται εν μέρει από τις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας (Federal Reserve) τον περασμένο χρόνο. Όταν τα επιτόκια ήταν κοντά στο μηδέν, οι τράπεζες γέμιζαν με μακροχρόνια, φαινομενικά χαμηλού κινδύνου ομόλογα. Όμως, καθώς η Fed αάξανε τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, η αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων μειώθηκε, αφήνοντας τις τράπεζες να κάθονται πάνω σε μη πραγματοποιηθέντες ζημίες («χάρτινες»).

Τα υψηλότερα επιτόκια πλήττουν ιδιαίτερα τον τομέα της τεχνολογίας, υποτιμώντας την αξία των μετοχών και καθιστώντας δύσκολη την άντληση κεφαλαίων, δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s, Mark Zandi. Αυτό ώθησε πολλές εταιρείες τεχνολογίας να αποσύρουν τις καταθέσεις που διατηρούσαν στην SVB για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητές τους.

«Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν επίσης μειώσει την αξία του δημοσίου και άλλων τίτλων που χρειαζόταν η SVB για να πληρώσει τους καταθέτες», ανέφερε ο Zandi. «Όλα αυτά οδήγησαν στη μείωση των καταθέσεων τους που ανάγκασαν την FDIC να αναλάβει τον έλεγχο της SVB».

Ο Αμερικανός αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Wally Adeyemo προσπάθησε την Παρασκευή να καθησυχάσει το κοινό σχετικά με την υγεία του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ μετά την ξαφνική κατάρρευση της SVB. «Οι ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές δίνουν προσοχή σε αυτό το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και όταν σκεφτόμαστε το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα, είμαστε πολύ σίγουροι για την ικανότητα και την ανθεκτικότητα του», δήλωσε ο Adeyemo στο CNN σε αποκλειστική συνέντευξη.

Οι δηλώσεις αυτές έγιναν αφού η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Janet Yellen συγκάλεσε σε συνάντηση τις χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές για να συζητήσουν την κατάρρευση της Silicon Valley Bank, ενός σημαντικού δανειστή στον ταλαιπωρημένο τεχνολογικό τομέα. «Έχουμε τα εργαλεία που είναι απαραίτητα για να [αντιμετωπίσουμε] περιστατικά όπως αυτό που συνέβη στη Silicon Valley Bank», τόνισε ο Adeyemo.

Ο ίδιος είπε ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι «μαθαίνουν περισσότερες πληροφορίες» σχετικά με την κατάρρευση της Silicon Valley Bank. Υποστήριξε ότι η αναθεώρηση της χρηματοοικονομικής μεταρρύθμισης Dodd-Frank, που υπογράφηκε σε νόμο το 2010, έδωσε στις ρυθμιστικές αρχές τα εργαλεία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τέτοια ζητήματα και βελτίωσε την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ωστόσο, ο Adeyemo αρνήθηκε να προβλέψει ποιες, εάν υπάρχουν, επιπτώσεις θα υπάρξουν στην ευρύτερη οικονομία ή στον κλάδο της τεχνολογίας μετά την κατάρρευση.

Απόηχοι του 2008

Παρά τον αρχικό πανικό στη Wall Street σχετικά με την κατάρρευση της SVB, οι αναλυτές είπαν ότι το κλείσιμο της τράπεζας είναι απίθανο να πυροδοτήσει το είδος του ντόμινο που έπληξε τον τραπεζικό κλάδο κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. «Το σύστημα είναι τόσο καλά κεφαλαιοποιημένο και ρευστό όσο ήταν ποτέ», τόνισε ο Zandi. «Οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα είναι πολύ μικρές για να αποτελέσουν σημαντική απειλή για το ευρύτερο σύστημα».

Ωστόσο, οι μικρότερες τράπεζες που είναι δυσανάλογα συνδεδεμένες με βιομηχανίες με περιορισμένα μετρητά, όπως η τεχνολογία και η κρυπτογράφηση, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα, σύμφωνα με τον Ed Moya, ανώτερο αναλυτή αγοράς στην Oanda. «Όλοι στη Wall Street γνώριζαν ότι η εκστρατεία αύξησης των επιτοκίων της Fed θα έσπαζε τελικά κάτι και αυτή τη στιγμή καταστρέφει τις μικρές τράπεζες», πρόσθεσε ο Moya.

«Ιδιοσυγκρασιακές καταστάσεις»

Αν και ήταν σχετικά άγνωστη εκτός της Σίλικον Βάλεϊ, η SVB ήταν μεταξύ των κορυφαίων 20 αμερικανικών εμπορικών τραπεζών, με 209 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνολικό ενεργητικό στο τέλος του περασμένου έτους, σύμφωνα με την FDIC. Ουσιαστικά πρόκειται για τον μεγαλύτερο δανειστή που πτωχεύει από την εποχή της κατάρρευσης της Washington Mutual το 2008.

Η τράπεζα συνεργάστηκε με σχεδόν τις μισές από όλες τις εταιρείες τεχνολογίας και υγειονομικής περίθαλψης που υποστηρίζονται από επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλές από τις οποίες απέσυραν τις καταθέσεις τους από την τράπεζα.

Ο Mike Mayo, ανώτερος τραπεζικός αναλυτής της Wells Fargo, ανέφερε ότι η κρίση στην SVB μπορεί να είναι «μια ιδιοσυγκρασιακή κατάσταση».

«Είναι νύχτα και μέρα σε σχέση με την παγκόσμια οικονομική κρίση πριν από 15 χρόνια», είπε στην Julia Chatterly του CNN την Παρασκευή. Τότε, είπε, «οι τράπεζες έπαιρναν υπερβολικά ρίσκα και οι άνθρωποι πίστευαν ότι όλα ήταν καλά. Τώρα όλοι ανησυχούν, αλλά στο κάτω μέρος της επιφάνειας οι τράπεζες είναι πιο ανθεκτικές από ό,τι ήταν μία γενιά πριν».

Η ξαφνική κατάρρευση της SVB αποτελεί καθρέπτη και άλλων επικίνδυνων καταστάσεων που δημιουργήθηκαν στην αγορά το περασμένο έτος. Η Silvergate, με επίκεντρο τα κρυπτονομίσματα, δήλωσε την Τετάρτη ότι τερματίζει τις εργασίες της και ότι θα ρευστοποιήσει την τράπεζα μετά την οικονομική καταστροφή από την αναταραχή στα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Η Signature Bank, ένας άλλος δανειστής, επλήγη σκληρά από το selloff της τράπεζας, με τις μετοχές να βυθίζονται κατά 30% πριν σταματήσουν λόγω αστάθειας την Παρασκευή.

«Οι θεσμικές προκλήσεις της SVB αντικατοπτρίζουν ένα μεγαλύτερο και πιο διαδεδομένο συστημικό ζήτημα: Ο τραπεζικός κλάδος βρίσκεται σε ένα επίπεδο περιουσιακών στοιχείων χαμηλής απόδοσης που, χάρη στην τελευταία χρονιά των αυξήσεων των επιτοκίων, είναι πλέον πολύ υποβρύχια — και βυθίζονται», έγραψε ο Konrad Alt. συνιδρυτής του Ομίλου Klaros. Ο Alt εκτίμησε ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν «αφανίσει ουσιαστικά περίπου το 28% του συνόλου του κεφαλαίου στον τραπεζικό κλάδο από τα τέλη του 2022».

kourdistoportocali.com

H κατάρρευση της SVB και το «καναρίνι στο ορυχείο»

H Silicon Valley Bank (SVB) δεν είναι το καναρίνι στο ορυχείο (σ.σ. χρησιμοποιήθηκαν για να εντοπίζονται επικίνδυνα αέρια στις στοές των ορυχείων), εκτιμά ο Robert Armstrong των Financial Times. Στηρίζει την  άποψή του στο ότι τα προβλήματα της SVB προέκυψαν από ιδιαιτερότητες του ισολογισμού της που δεν εντοπίζονται σε ανάλογο βαθμό σε άλλες τράπεζες.

Επισημαίνει βέβαια ένα σημαντικό στοιχείο: στον τραπεζικό τομέα, η απώλεια εμπιστοσύνης μπορεί να εξελιχθεί απρόβλεπτα. Εάν αρκετοί πιστεύουν ότι τα προβλήματα τύπου SVB είναι ευρέως διαδεδομένα, μπορεί να συμβούν άσχημα πράγματα.

Οι τράπεζες θα περάσουν τις επόμενες μέρες λέγοντας «δεν θα χρειαστεί να κάνουμε απομειώσεις ή να αυξήσουμε τα ίδια κεφάλαια». Αυτό δεν θα ηρεμήσει τα νεύρα κανενός. Αντίθετα, θα ακούγεται σαν απόηχος του 2007-8, σημειώνει.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τα γεγονότα. Τα προβλήματα της SVB μπορούν να συνοψιστούν με ένα διάγραμμα:

Η SVB εξυπηρετούσε τις εταιρείες τεχνολογίας της Καλιφόρνια και έχει αναπτυχθεί γρήγορα παράλληλα με αυτές εδώ και χρόνια. Στη συνέχεια, όμως, με την έκρηξη της κερδοσκοπίας που ακολούθησε την πανδημία του κορωνοϊού, οι καταθέσεις (σκούρα μπλε γραμμή) αυξήθηκαν πολύ γρήγορα. Οι βασικοί πελάτες της SVB, οι νεοσύστατες εταιρείες τεχνολογίας, χρειάστηκε να βάλουν κάπου τα χρήματα που άφθονα τους παρείχαν τα venture capitals. Ωστόσο, η SVB δεν είχε την ικανότητα, ή πιθανώς την ροπή, να χορηγήσει δάνεια (γαλάζια γραμμή) με το ρυθμό που αυξάνονταν οι καταθέσεις. Επομένως, επένδυσε τα κεφάλαια (ροζ γραμμή) — επιλέγοντας σε συντριπτικό ποσοστό μακροπρόθεσμα, σταθερού επιτοκίου χρεόγραφα που καλύπτονται από το κράτος.

Αυτή δεν ήταν καλή ιδέα, γιατί προκάλεσε στη SVB διπλή «ευαισθησία» στα υψηλότερα επιτόκια. Στην πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού, τα υψηλότερα επιτόκια μειώνουν την αξία αυτών των μακροπρόθεσμων χρεογράφων. Από την πλευρά του παθητικού, τα υψηλότερα επιτόκια σημαίνουν λιγότερα κεφάλαια για την τεχνολογία, και ως εκ τούτου, μικρότερη προσφορά φθηνών καταθέσεων.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η SVB αντιμετώπιζε αρχικά κρίση ρευστότητας κατά την οποία δεν μπορούσε να ανταποκριθεί σε αναλήψεις (αν και, και πάλι, κάθε τράπεζα που κάνει σοβαρά σφάλματα με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί να αντιμετωπίσει ένα ξαφνικό bank run και αυτό φάνηκε χθες).

Το κύριο πρόβλημα ήταν στην κερδοφορία. Οι επιχειρήσεις, σε αντίθεση με τους καταθέτες λιανικής, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες με τις καταθέσεις τους. Όταν τα επιτόκια αυξάνονται, αναμένουν ότι οι καταθέσεις τους θα αποδώσουν περισσότερο και θα μετακινήσουν τα χρήματά τους εάν αυτό δεν συμβεί. Οι περισσότεροι καταθέτες λιανικής δεν ασχολούνται τόσο. Και οι καταθέτες της SVB είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα επιχειρήσεις.

Η απόδοση των περιουσιακών στοιχείων της SVB συνδέεται με το επίπεδο των μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων που αγοράστηκαν όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά. Εν τω μεταξύ, το κόστος χρηματοδότησής της αυξάνεται γρήγορα. Το τέταρτο τρίμηνο, το κόστος των καταθέσεων της αυξήθηκε 2,33%, από 0,14% το τελευταίο τρίμηνο του 2021. Αυτό ήταν κακό, αλλά όχι θανατηφόρο: τα έντοκα περιουσιακά στοιχεία της απέδωσαν 3,36% το τέταρτο τρίμηνο, από 1,99%, κάτι που δείχνει σύσφιξη, αλλά θετική ακόμα διαφορά.

Αλλά το κόστος των καταθέσεων θα συνεχίσει να αυξάνεται καθώς περισσότερες καταθέσεις θα ρολάρονται, ακόμη και αν δεν υπάρχουν περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων. Γι' αυτό η SVB πούλησε ομόλογα 21 δισ. δολαρίων. Χρειαζόταν να επανεπενδύσει αυτά τα κεφάλαια σε τίτλους μικρότερης διάρκειας, να αυξήσει τις αποδόσεις και να κάνει τον ισολογισμό της πιο ευέλικτο ενόψει τυχόν περαιτέρω αυξήσεων επιτοκίων. Και μετά χρειάστηκε να αντλήσει κεφάλαια για να αντικαταστήσει τις απώλειες που υπήρξαν από αυτές τις πωλήσεις (αν αγοράσεις ένα ομόλογο όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά και το πουλάς όταν τα επιτόκια είναι υψηλά, γράφεις ζημιά).

Γιατί οι περισσότερες άλλες τράπεζες δεν θα αντιμετωπίσουν παρόμοια κρίση; Πρώτον, λίγες άλλες τράπεζες έχουν τόσο υψηλό ποσοστό επιχειρηματικών καταθέσεων όσο η SVB, επομένως το κόστος χρηματοδότησής τους δεν θα αυξηθεί τόσο γρήγορα. Στην Fifth Third, μια τυπική περιφερειακή τράπεζα, το κόστος των καταθέσεων έφτασε μόλις το 1,05% το τέταρτο τρίμηνο. Στη γιγάντια Bank of America, το ποσοστό ήταν 0,96%.

Δεύτερον, λίγες άλλες τράπεζες έχουν τόσο μεγάλο μέρος του ενεργητικού τους κλειδωμένο σε τίτλους σταθερού επιτοκίου όσο η SVB. Οι τίτλοι αποτελούν το 56% του ενεργητικού της SVB. Στο Fifth Third, το ποσοστό είναι 25%, στην Bank of America 28%.

Οι χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων θα επιβαρύνουν τα κέρδη. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη ή μυστικό και οι τράπεζες με πιο ισορροπημένες δραστηριότητες από την SVB θα πρέπει να μπορούν να το αντιμετωπίσουν.

Τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια των περισσότερων τραπεζών (απόδοση περιουσιακών στοιχείων μείον το κόστος χρηματοδότησης) θα αρχίσουν σύντομα να συμπιέζονται. Αυτό είναι μέρος ενός κανονικού κύκλου: όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων αυξάνονται γρήγορα και το κόστος των καταθέσεων ακολουθεί. Ο Gerard Cassidy, τραπεζικός αναλυτής της RBC, αναμένει ότι τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια (NIM) θα κορυφωθούν το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο και θα υποχωρήσουν στη συνέχεια. Αλλά όλοι ήξεραν ότι αυτό ερχόταν πριν η SVB χτυπήσει στα βράχια.

Η RBC πραγματοποίησε το ετήσιο τραπεζικό της συνέδριο αυτή την εβδομάδα, στο οποίο μίλησαν όλες οι μεγάλες περιφερειακές τράπεζες. Μόνο μία (Key Corp) χαμήλωσε το guidance τα καθαρά έσοδα από τόκους. Για τις περισσότερες τράπεζες, τα υψηλότερα επιτόκια, από μόνα τους, είναι καλά νέα. Βοηθούν περισσότερο την πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού παρά βλάπτουν την πλευρά του παθητικού. Φυσικά, εάν τα επιτόκια είναι υψηλότερα επειδή η Fed σφίγγει την πολιτική και αυτή η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής ωθεί την οικονομία σε ύφεση, αυτό είναι κακό για τις τράπεζες. Οι τράπεζες μισούν την ύφεση. Αλλά και αυτός ο κίνδυνος ήταν πολύ γνωστός πριν από την πολύ κακή μέρα της SVB.

Η SVB είναι το αντίθετο: τα υψηλότερα επιτόκια τη χτύπησαν περισσότερο από την πλευρά του παθητικού παρά τη βοήθησαν από την πλευρά του ενεργητικού. Όπως συνοψίζει ο αναλυτής της τράπεζας Oppenheimer, Chris Kotowski, η SVB ήταν «μια τράπεζα ευαίσθητη στο παθητικό σε έναν κόσμο ευαίσθητο στα περιουσιακά στοιχεία».

euro2day.gr