Πόσο καλά ήμασταν, πόσο καλά και δεν το ξέραμε! Τώρα μετράμε τις πληγές μας, κι αν είναι κάτι που περνάει από το χέρι μας, το αποτυπώνουμε, το ξετρυπώνουμε από τα πολλά μήπως και γίνει δίδαγμα για το παρακάτω. Γιατί θα υπάρξει παρακάτω, μια άλλη εποχή που θα πρέπει να διαμορφωθεί με τα διδάγματα του παρελθόντος.

Ο Ηλίας Κωτιάδης, τουριστικός πράκτορας, πρώην πρόεδρος της Ένωσης Πρακτόρων και πρώην πρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, είναι βαθύς γνώστης των τεκταινόμενων για δεκαετίες. Σήμερα στην κουβέντα που ακολουθεί δίνει τα ακριβή νούμερα, που πάντα έχουν την αξία τους, αναφέρεται στο πριν και το τώρα των επιχειρήσεων αναδεικνύοντας το μέγεθος της ζημιάς και «δείχνει» τον μήνα Νοέμβριο ως αυτόν που αν τον προσέξουμε από τώρα, μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Η TUI και τα προβλήματά της, ο ανταγωνισμός που θα αυξηθεί ακόμα και μέσα στην ίδια μας τη χώρα, οι εκτιμήσεις νηφάλια και αντικειμενικά για το νησί που διατηρεί ένα δυνατό brand name και στην επόμενη εποχή θα παίξει εξίσου δυνατά.

Συγκεντρώνετε πολλά χρόνια με ακρίβεια τα στοιχεία από τα οποία μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι την τελευταία σεζόν είχαμε 582.000 αφίξεις τουριστών στη Ρόδο, ποια ήταν η μείωση που καταγράφηκε;
Η μείωση στις αφίξεις σε σχέση με το 2019 ήταν της τάξης του 75,31% και αφορά την περίοδο από 1η Απριλίου έως τέλη Νοεμβρίου. Εάν θελήσουμε, για στατιστικούς λόγους να συγκρίνουμε την περίοδο από 1η Ιουλίου 2019 με την ίδια περίοδο του 2020 που άρχισε  η σεζόν, τότε η μείωση είναι της τάξης του 62,66% για το νησί της Ρόδου.

Έχει ενδιαφέρον να δούμε και πώς τα πήγαν οι νησιωτικοί προορισμοί  οι οποίοι απευθύνονται στις ίδιες αγορές, μ’ εμάς! 
Η Κως, για παράδειγμα, το 8μηνο είχε μείωση σε σχέση με το 2019 της τάξης του 73,3% ενώ αν υπολογίσουμε το πεντάμηνο, δηλαδή  από 1η Ιουλίου είχε μείωση 59,6%. Το Ηράκλειο, το 8μηνο είχε μείωση 72,65% και από 1η Ιουλίου 58,65%. Η Κέρκυρα, το 8μηνο είχε μείωση 72,52% και το πεντάμηνο 58,8%. Η Ζάκυνθος, είχε μείωση 77,19% και το εξάμηνο 66,20%. Πρέπει να πούμε εδώ ότι τόσο τη Ρόδο όσο και το Ηράκλειο και τη Ζάκυνθο, ευρωπαϊκές χώρες, για ένα διάστημα μας είχαν βγάλει  εκτός της λίστας των χωρών που μπορούν να ταξιδεύουν οι πολίτες τους. Από την άλλη, τα Χανιά ένας επίσης σημαντικός προορισμός είχε ακόμα μεγαλύτερη μείωση που έφτασε το 82,73% και από 1η Ιουλίου 72,44%, κι αυτό λόγω του ότι έχει μεγάλη εξάρτηση από τη Σκανδιναβική αγορά οι τουρίστες από την οποία ταξίδεψαν μόνο για λίγες εβδομάδες. Οι προορισμοί που προαναφέραμε συγκεντρώνουν το 48% των διεθνών αεροπορικών αφίξεων του 2019 στη χώρα μας.  Αν δε αφαιρέσουμε την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, οι οποίες έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, τότε οι πέντε  αυτοί προορισμοί αντιπροσωπεύουν το 80% του συνολικού αριθμού των αφίξεων, με βάση το 2019. 

Τούτων δοθέντων πώς πήγε η Ρόδος, λοιπόν, τη σεζόν του 2020; Τι σχόλιο θα κάνατε;
Πήγε ικανοποιητικά σε σχέση με τους «ανταγωνιστές» που προαναφέραμε. Με μικρές διαφορές το Ηράκλειο πήγε καλύτερα, η Κως καλύτερα, η Κέρκυρα καλύτερα. Η Ρόδος πήγε καλύτερα μόνο από τα Χανιά κι από τη Ζάκυνθο η οποία Ζάκυνθος για ένα διάστημα ήταν κλειστή για τη Μεγάλη Βρετανία που είναι η κύρια τουριστική της αγορά. Απλώς αυτό που έγινε εδώ σ’ εμάς ώστε να θεωρούμε ότι πήγαμε «καλά» ήταν και μια καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική.  

Από την εικόνα που έχετε εσείς, το καλοκαίρι που πέρασε αποσιωπήθηκαν μεν αντιμετωπίστηκαν δε σοβαρά περιστατικά Covid-19 στο νησί και αυτό το «καλά» ήταν που κατάφερε να μην αφήσει στίγμα για τη Ρόδο;
Υπήρξαν κάποια συμβάντα τα οποία δεν ήταν ωστόσο πολλά. Μην ξεχνάμε ότι όλοι εδώ ζούμε από τον τουρισμό και οι χειρισμοί που έγιναν ήταν οι πλέον ενδεδειγμένοι..   

Η Ρόδος πήγε ικανοποιητικά σε σχέση με τους «ανταγωνιστές» που προαναφέραμε.   Με μικρές διαφορές το Ηράκλειο πήγε  καλύτερα, η Κως καλύτερα, η Κέρκυρα καλύτερα. Η Ρόδος πήγε καλύτερα μόνο από τα Χανιά κι από τη Ζάκυνθο 

Πώς πήγαν τα έσοδα, γνωρίζουμε;
Γενικότερα υπήρξε μεγάλη πτώση των εσόδων παρότι κάποιοι ξενοδόχοι που πήρανε το ρίσκο να ανοίξουν δούλεψαν και μάλιστα ο Οκτώβρης, για πολλά ξενοδοχεία ήταν ο καλύτερος Οκτώβρης πολλών ετών. Το πρόβλημα όμως δεν είναι  μόνο τα ξενοδοχεία και τα τουριστικά πρακτορεία, τα rent a car τα οποία έχουν την άμεση εξάρτηση. Θα σας πω το εξής: το 1991, από τότε δηλαδή που συγκεντρώνω στοιχεία για τη Ρόδο, οι αφίξεις ήταν 733.000. Άρα τα νούμερα για τα οποία μιλάμε το 2020, οι 582.000 αφίξεις δηλαδή πρέπει να είναι αριθμός που αντιστοιχεί σε τουριστική περίοδο στο τέλος της δεκαετίας του ‘80.

Και να σας δώσω κι ένα ακόμα στοιχείο: το 1993 ήταν η χρονιά που οι επιχειρήσεις έπρεπε υποχρεωτικά να εγγραφούν στο Επιμελητήριο. Το 1993 είχαμε λοιπόν 2.159 εγγεγραμμένες επιχειρήσεις. Το 2020 έχουμε 12.889. Και τα δύο αυτά νούμερα δεν αφορούν ξενοδοχεία, τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, περιλαμβάνουν ωστόσο καταλύματα.

Όπως καταλαβαίνετε, σε μία αγορά που οι επιχειρήσεις είναι πλέον τόσο πολλές, αλλά οι αφίξεις τόσο λίγες, για το 2020 το αποτέλεσμα είναι δραματικό παρά το ότι η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε βοηθώντας εργαζόμενους και επιχειρήσεις.  Ο τουρισμός έχει αλλάξει αυτά τα 30 χρόνια. Για παράδειγμα, στη Ρόδο η μεγαλύτερη αγορά ήταν η Σκανδιναβική, δεν υπήρχε το all inclusive, τα ξενοδοχεία ήταν λίγα, πολλά δεν είχαν ακόμα και ημιδιατροφή και οι τουρ οπερέιτορ  συνέβαλλαν με εστιατόρια με τα λεγόμενα κουπόνια για να πουλήσουν καλύτερες υπηρεσίες στους πελάτες τους.
 
Αναφερθήκατε στους τουρ οπερέιτορ. Αυτοί οι κολοσσοί, είναι ακόμη κολοσσοί; Είδαμε την πτώχευση του Thomas Cook, και πολλών άλλων, γνωρίζουμε ότι η TUI αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, παρά τη στήριξή της από τη γερμανική κυβέρνηση. Πώς είναι η κατάσταση της TUI, τώρα;
Ξέρετε την Burkina Faso; Ούτε κι εγώ την ήξερα και την έμαθα φέτος. Είναι μια μικρή χώρα στην Αφρική. Τι δουλειά έχει στην κουβέντα μας, σε σχέση με την TUI; Η TUI είναι μια πολυεθνική της οποίας οι μετοχές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και της Φρανκφούρτης. Βάσει των τελευταίων οικονομικών δεδομένων της εταιρείας, τα οποία λόγω Χρηματιστηρίου είναι υποχρεωμένη να δημοσιοποιεί και μάλιστα πολύ αναλυτικά, στο τελευταίο οικονομικό έτος που έληξε για το 2020, (1η Οκτωβρίου 2019 – 30 Σεπτεμβρίου 2020) ο τζίρος της από 18 δισ. 928 εκατ. έπεσε στα 7 δισ. 943 εκατ. είχε δηλαδή μείωση της τάξης του 58% και εμφάνιζε ζημιές 3 δισ. 148 εκατ. ενώ το 2019 είχε κέρδη 416 εκατομμυρίων.

Σ’ αυτή την αναλυτική παρουσία των αποτελεσμάτων της, δημοσιοποιούνται και όλες οι εταιρείες στις οποίες συμμετέχει είτε με πλειοψηφικό είτε με μειοψηφικό πακέτο. Ξέρεις πόσες είναι αυτές, Ροδούλα; Είναι 370. Και μία από αυτές βρίσκεται στην Burkina Faso. Έχει εταιρείες σχεδόν όπου μπορείτε να φανταστείτε: στην Αμερική, στον Καναδά, στη Λατινική Αμερική, στην Ασία. Δεν υπάρχει ήπειρος  και χώρα που να μην συμμετέχει σε εταιρείες. Στην Ελλάδα συμμετέχει σε επτά και στην Κύπρο σε οκτώ. Η TUI, λόγω των καλών εποχών στον τουρισμό και της εταιρικής στρατηγικής της επεκτεινόταν συνέχεια και δημιουργούσε οικονομίες κλίμακος που της έδιναν μεγάλες κερδοφορίες. Είχε κοντρόλ του τουριστικού προϊόντος από την αρχή μέχρι το τέλος, λιανοπωλητές, τουριστικά γραφεία που πουλούσαν τα προγράμματα των τουρ οπερέιτορ που είχε, αεροπορικές εταιρείες   οι οποίες μετέφεραν τον κόσμο, ξενοδοχεία όπου οι τουρίστες διαμένουν, τουριστικά γραφεία εισερχόμενου τουρισμού κρουαζιερόπλοια ακόμα και  εταιρείες rent  a car. 

Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι επιστροφή κοντά στα νούμερα του 2019, ίσως θα έχουμε το 2023

Στις καλές εποχές το κάθε κομμάτι πολλαπλασίαζε την κερδοφορία. Τώρα, δυστυχώς το κάθε κομμάτι της πολλαπλασιάζει τη ζημιά. Η προσπάθεια που γίνεται είναι να μειώσει όσο μπορεί τα κόστη της και να πουλήσει εταιρείες που η αποδοτικότητά τους είναι χαμηλή ή έχει ζημιές μεγάλες, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία. Δυστυχώς το να πουλήσεις είναι πολύ δύσκολο σε τέτοιες εποχές και αναγκάστηκε να κάνει μια μεγάλη αύξηση κεφαλαίου και επίσης ζήτησε και πήρε μία μεγάλη χρηματοδότηση από το γερμανικό κράτος. Η συνολική ρευστότητα που επετεύχθη από αυτές τις δύο πηγές ήταν 4 δισ. Η κρατική επιχορήγηση δόθηκε με ένα τύπου ομολογιακό δάνειο το οποίο ήδη έχει καταστήσει το γερμανικό Δημόσιο, μέτοχο. Αυτόματα αυτό σημαίνει περισσότερους ελέγχους και έλλειψη ευελιξίας. Παράλληλα βέβαια δίνει και μία εγγύηση σε όλους τους προμηθευτές τους, δηλαδή όλους όσοι συνεργάζονται μαζί της, και ένα υποτιθέμενο αίσθημα ασφάλειας. Από τα οικονομικά αποτελέσματα του εξαμήνου (1η Νοεμβρίου 2020 - 31 Μαρτίου 2021) θα φανεί ξεκάθαρα αν και πόσο μεγαλώνει η ζημιά. Ειδικά επειδή είναι χειμερινή περίοδος και έχουμε και πανδημία. Άρα παντελή έλλειψη κρατήσεων.

Δηλαδή, λέτε ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την TUI;
Προσωπικά πιστεύω ότι χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση από την κεντρική πολιτική σκηνή της πορείας της.

Βλέπετε να υπάρχει ενδεχόμενο να «σκάσει»;
Είναι ερωτηματικό έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα ποιοι και πόσοι τουρ οπερέιτορ θα μπορέσουν να κάνουν προγράμματα το 2022. Για την περιοχή μας που έχει άμεση εξάρτηση από τουρ οπερέιτορ, λόγω του μεγάλου αριθμού των κρεβατιών, χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή.

Κόσμο φέρνουν κι άλλοι: οι διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες, οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους... Πόσο μπορούμε να βασιζόμαστε σ’ αυτά;
Ας το καταλάβουμε όλοι: η Ρόδος εξαρτάται κυρίως από τους τουρ οπερέιτορ. Είναι αυτοί που βάζουν τις πτήσεις, είναι μέσω των δικών τους πτήσεων κυρίως που οι διαδικτυακές πλατφόρμες βρίσκουν θέσεις κι ακόμα οι εταιρείες χαμηλού κόστους από τη μια μέρα στην άλλη μπορεί να σταματήσουν τις πτήσεις τους. Ειδικά φέτος, εταιρείες χαμηλού κόστους δεν έχουν επιστρέψει ή δεν θέλουν να επιστρέψουν χρήματα που πήραν από πελάτες και που δεν έγιναν οι πτήσεις κατά τη διάρκεια του 2020. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σ’ αυτές.

Πότε βλέπετε να επιστρέφουμε σε νούμερα του 2019 στον τουρισμό;
Σήμερα δεν κρίνεται μόνο η σεζόν που έχουμε μπροστά μας, αλλά το μέλλον του προορισμού ο οποίος έχει όντως ένα δυνατό brand name. Παρότι κανείς δεν ξέρει ή δεν γνωρίζει πότε η πανδημία θα λήξει, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι επιστροφή κοντά στα νούμερα του  2019, ίσως θα έχουμε το 2023, με μικρή ανάκαμψη, που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα αρχίσει από φέτος. Μακάρι να διαψευστούμε και να είναι καλύτερα τα πράγματα.

Πρώτος μας στόχος θα πρέπει να είναι ο Νοέμβριος του 2021 μιας και από ό,τι φαίνεται
η σεζόν θ’ ανοίξει τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου

Τόσο μακριά το βλέπετε;
Εκεί το βλέπουν οι περισσότεροι οικονομικοί και τουριστικοί κύκλοι. Παρότι τα ταξίδια σε κοντινούς ευρωπαϊκούς προορισμούς θα επανέλθουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι αυτά σε μακρινούς προορισμούς. Οι δικές μας αγορές είναι κυρίως οι ευρωπαϊκές, δηλαδή οι κοντινές ωστόσο αυτή η χρονοβόρα επιστροφή θα δημιουργήσει έναν τρομερό ανταγωνισμό όχι μόνο μεταξύ των κοντινών μας  χωρών, αλλά και μεταξύ των νησιών εντός Ελλάδας ακόμα και μεταξύ των επιχειρήσεων. Όλοι θα παλέψουμε για ένα κομμάτι μιας πίτας που έτσι κι αλλιώς θα είναι μειωμένη. Άρα, για μέχρι το 2023 η αρχή και το τέλος κάθε σεζόν θα γίνεται με πωλήσεις της τελευταίας στιγμής που σημαίνει μειωμένες τιμές.

Εμείς ως Ρόδος, τι πρέπει να κάνουμε για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα;
Πρώτος μας στόχος θα πρέπει να είναι ο Νοέμβριος του 2021 μιας και από ό,τι φαίνεται η σεζόν θ’ ανοίξει τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Οι τουρ οπερέιτορ, έχουν προγραμματίσει μεν  πτήσεις και για πιο νωρίς τις οποίες σιγά-σιγά αποσύρουν αφού υπάρχει η εξέλιξη με τις μεταλλάξεις και η καθυστέρηση στη διαδικασία εμβολιασμών. Ο Νοέμβριος, είναι ένας εφικτός στόχος γιατί και οι τουρ οπερέιτορ θα θέλουν και θα χρειάζονται να δημιουργήσουν περισσότερες πωλήσεις. Η Ρόδος, έχει τις δυνατότητες η σεζόν να επεκταθεί, αλλά θα πρέπει να δουλέψουμε από τώρα  γι’ αυτό χωρίς να κάνουμε λάθη. Επιπλέον λόγω του ότι έρχονται δυσκολότεροι καιροί, η δημιουργία ενός Οργανισμού  Προώθησης του προορισμού, κρίνεται απαραίτητη.

Άλλου Οργανισμού, πέραν του ΠΡΟΤΟΥΡ;
Μπορεί να είναι μία μετεξέλιξη του ΠΡΟΤΟΥΡ ή ένας άλλος Οργανισμός.


Η κουβέντα τελειώνει εδώ προς το παρόν. Σ’ ένα θολό τοπίο πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν και να μην ισχύουν στη συνέχεια. Όπως οι πτήσεις από το Μάρτιο, για τις οποίες δεν μιλάμε πια γιατί φαίνεται να μας έχουν ξεπεράσει τα γεγονότα. 

rodiaki.gr