Η ανατολική Ρωσία «προκαλεί» τον Πούτιν.

 Το Κρεμλίνο ήλπιζε ότι συν τω χρόνω οι διαδηλώσεις στα ανατολικά της χώρας θα τερματίζονταν από μόνες τους. Οι ελπίδες αυτές όμως διαψεύστηκαν. Στο Χαμπάροβσκ οι πολίτες διαδηλώνουν από το περασμένο καλοκαίρι. 

Εδώ και μισό και πλέον χρόνο τμήματα της ανατολικής Ρωσίας «εξεγείρονται» κατά της Μόσχας. Κάθε εβδομάδα χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνουν στους δρόμους της πόλης Χαμπάροβσκ. «Δεν έχουμε δεi ποτέ κάτι τέτοιο στη Ρωσία», υποστηρίζει ο ρώσος πολιτικός επιστήμονας Αλεξάντερ Κίνεβ. «Δεν υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα από την εποχή της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης». Αφορμή αποτέλεσε η σύλληψη τους δημοφιλούς κυβερνήτη της περιοχής Σεργκέι Φουργκάλ που κατηγορήθηκε για ενορχήστρωση δολοφονιών δύο επιχειρηματιών το 2004 και 2005. Σε αυτό προστέθηκε και η γενικότερη δυσαρέσκεια για την πολιτική του ρώσου προέδρου. 

Στην 20ετή πλέον σταδιοδρομία του Βλαντιμίρ Πούτιν κανένα άλλο κίνημα διαμαρτυρίας δεν είχε τόση διάρκεια. «Πιστεύω ότι η κυβέρνηση έλαβε το μήνυμα», σχολιάζει ο φοιτητής Ιβάν Ορλόφ. Απομένει να δει κανείς εάν το κυβερνών κόμμα της Ενωμένης Ρωσίας εισπράξει αυτή τη δυσαρέσκεια και στις κάλπες του επόμενου φθινοπώρου, όπως λέει ο φοιτητής. Ο ίδιος εκτιμά όμως ότι οι διαδηλώσεις θα πρέπει καταρχάς να σταματήσουν. «Κάνει πολύ κρύο εδώ». Στο Χαμπάροβσκ, που βρίσκεται κοντά στον Ειρηνικό, ο υδράργυρος υποχωρεί αυτές τις μέρες έως και 30 βαθμούς κάτω από το μηδέν. 

Γιατί μπήκε στο «στόχαστρο» του Κρεμλίνου

Το καλοκαίρι οι διαδηλώσεις ήταν πιο μαζικές

Τις τελευταίες μέρες η δημοτική αρχή μετρούσε μόλις 30 εναπομείναντες διαδηλωτές που συνεχίζουν να εκφράζονται δημοσίως υπέρ του δημάρχου τους παρά τις πολικές θερμοκρασίες. Στις εβδομαδιαίες ανακοινώσεις της δημαρχίας διαβάζει κανείς πίσω από τις γραμμές την ικανοποίηση των τοπικών αρχών για το γεγονός ότι ο αριθμός των διαδηλωτών έχει μειωθεί αισθητά από το φθινόπωρο. Το καλοκαίρι, όταν και ξεκίνησε το κύμα διαμαρτυρίας στην πόλη των 600.000 κατοίκων, συμμετείχαν καθημερινά δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. 

«Ήταν τελείως ξαφνικό για τη Μόσχα», σχολιάζει και ο πολιτικός επιστήμονας Αλεξάντερ Σμελγόφ. Όλο αυτό το διάστημα ο Πούτιν σιωπούσε. Ήταν προφανές ότι το Κρεμλίνο πόνταρε στον παράγοντα χρόνο. Η πρώτη αντίδραση ήρθε μόλις πριν από μερικές μέρες. «Μιλάμε για δολοφονίες ανθρώπων», είπε ο ρώσος πρόεδρος που απέπεμψε προσωπικά  τον πρώην κυβερνήτη, καταδικάζοντάς τον ουσιαστικά πριν καν αποφανθεί η Δικαιοσύνη. 

Ο πρώην επιχειρηματίας και κυβερνήτης Σεργκέι Φουργκάλ κατηγορείται για συμμετοχή σε δολοφονίες που έγιναν προ 15ετίας και έκτοτε τελεί υπό προσωρινή κράτηση. Ο ίδιος απορρίπτει τις κατηγορίες. Όντας μέλος του υπερεθνικιστικού φιλελεύθερου κόμματος του δεξιού λαϊκιστή Βλαντιμίρ Σιρινόφσκι, ο 50χρονος κέρδισε τις τελευταίες τοπικές εκλογές του 2018 σε βάρος του υποψηφίου του Κρεμλίνου. Από τη στιγμή εκείνη μπήκε στο «στόχαστρο» της Μόσχας. Γι' αυτό και οι υποστηρικτές του μιλούν για πολιτικά υποκινούμενη δίωξη. Το μόνο που ζητούν τώρα είναι να προσαχθεί σε δίκη. 

Ο Πούτιν εξέφρασε «κατανόηση« για την οργή των διαδηλωτών λέγοντας ότι «καταλαβαίνω τους ανθρώπους, διότι απογοητεύτηκαν που συνελήφθη ο Φουργκάλ, τον οποίο εμπιστεύτηκαν. Τον ψήφισαν άλλωστε». Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι και μέλη του κόμματός του διώκονται σε τέτοιες περιπτώσεις καθώς κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. «Θα πρέπει δηλαδή να κάνουμε εξαιρέσεις;», διερωτήθηκε ο ρώσος πρόεδρος.

Γενικότερη δυσαρέσκεια.

Για μεγάλο διάστημα το Κρεμλίνο είχε υποτιμήσει τις εκρηκτικές διαστάσεις του ζητήματος. Αργότερα όμως οι δονήσεις άρχισαν να γίνονται πλέον αισθητές και στη Μόσχα. Για να επισκιαστούν στη συνέχεια από τις μαζικές διαδηλώσεις στη Λευκορωσία, η οποία φαίνεται πιο κοντά από το μακρινό Χαμπάροβσκ, όπως σχολιάζει ο πολιτικός επιστήμονας Νικολάι Πετρόφ. Παρά ταύτα η Μόσχα φάνηκε να ξαφνιάζεται από την ανυπακοή των ανθρώπων στα ανατολικά της χώρας. «Κόντρα στην καταστολή οι άνθρωποι κατεβαίνουν στους δρόμους», λέει ο αναλυτής. 

Το Κρεμλίνο φάνηκε να ανησυχεί για τον κίνδυνο να συμπαρασύρει το κύμα διαμαρτυρίας και άλλες περιοχές της χώρας. Διότι υπάρχει εν γένει μεγάλη δυσαρέσκεια έναντι του Κρεμλίνου αλλά και του Πούτιν προσωπικά. Η χαμηλή τιμή του φυσικού αερίου έχει οδηγήσει σε σημαντική επιδείνωση της οικονομικής κρίσης. 

Το έργο των δημοσιογράφων γίνεται όλο και πιο δύσκολο

Οι διαδηλώσεις στο Χαμπάροβσκ συνιστούν εξέγερση κατά του κατεστημένου της Μόσχας, επισημαίνει ο ακτιβιστής Ρόστισλαβ Σμολένσκι. «Στην πόλη μας υπήρχαν μόνον επιχειρήσεις από τη Μόσχα. Ο Φουργκάλ έβαλε τέλος σε όλα αυτά». Επιπλέον μείωσε τις συντάξεις των κρατικών υπαλλήλων ενώ πούλησε κυβερνητικά σκάφη. 
«Με τον Φουργκάλ οι άνθρωποι είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι κάτι αλλάζει», λέει ο Σμολένσκι. Ο πρώην κυβερνήτης είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπολιτών του κυρίως με τις κοινωνικές πολιτικές που εφήρμοσε και τις επενδύσεις στη δημόσια εκπαίδευση. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι καταρχάς η αστυνομία δεν είχε επιχειρήσει να διαλύσει τις συγκεντρώσεις, όπως γίνεται συνήθως σε άλλες μεγάλες ρωσικές πόλεις. Τις τελευταίες εβδομάδες όμως οι δυνάμεις ασφαλείας εντείνουν τις πιέσεις. Μέχρι στιγμής 95 άνθρωποι έχουν συλληφθεί ενώ σε 320 επιβλήθηκαν χρηματικά πρόστιμα. 
Στο μεταξύ αυξάνονται και οι πιέσεις εναντίον δημοσιογράφων που καλύπτουν τις διαδηλώσεις. Ο Φουργκάλ παραμένει καταρχάς έγκλειστος. Προ ημερών τού επετράπη να συνομιλήσει για πρώτη φορά τηλεφωνικά με τους οικείους του λόγω γιορτών. 

Κρίστιαν Τίλε (dpa)

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης.

dw.com