Απειλή τραπεζικού κραχ.

Οι αμερικανικές τράπεζες είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, εκτεθειμένες σε μεγάλο βαθμό στην αγορά παραγώγων που υπολογίζεται μεταξύ 600 τρις $ και 1,2 τετράκις $ – ενώ εάν οι Η.Π.Α. θελήσουν να τις διασώσουν, θα δημιουργήσουν έλλειμμα πάνω από 20% του ΑΕΠ τους.

Γράφει ο Βασίλης Βιλιάρδος

Όσον αφορά τις ευρωπαϊκές, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη – όπως φάνηκε πρόσφατα από την ολλανδική ABN Amro, από τις δύο μεγάλες γαλλικές, φυσικά από τη Deutsche Bank που η τιμή της καταρρέει, αλλά και από τις ελληνικές τράπεζες, αν και για άλλους λόγους: για τα κόκκινα δάνεια που άρχισαν ξανά να αυξάνονται, όταν αποτελούσαν ήδη το 42% των Ισολογισμών τους, έναντι κάτω του 5% των υπολοίπων ευρωπαϊκών.

Εν προκειμένω το πρόγραμμα Ηρακλής, η συμπαιγνία καλύτερα της κυβέρνησης με τις τράπεζες, με το οποίο θα μειωνόταν τα κόκκινα δάνεια τους στο 20% μέσω της κρατικής στήριξης τους με 12 δις €, είναι πια εκτός τόπου και χρόνου – αφού ασφαλώς δεν είναι αρκετό, ενώ πολύ δύσκολα θα χρηματοδοτούταν πλέον από τις αγορές, πόσο μάλλον με την Ελλάδα ξανά σε πορεία χρεοκοπίας. Εάν δε περιμένει κανείς πως θα στηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας μας, τη μη βύθιση της καλύτερα σε μία βαθιά ύφεση που η αντίστοιχη του 2010 θα έμοιαζε με παιδική χαρά, κάνει μεγάλο λάθος – γεγονός που σίγουρα γνωρίζει η κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να σκέφτεται την προσφυγή της σε πρόωρες εκλογές ακόμη και τον Ιούλιο, προτού εκραγεί η βόμβα της οικονομίας.

Ανάλυση

Ξεκινώντας από τις Η.Π.Α., σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Ασφαλιστική Εταιρεία Καταθέσεων (FDIC), υπάρχουν σήμερα 5.117 ομοσπονδιακές ασφαλισμένες τράπεζες και ταμιευτήρια στη χώρα. Εν τούτοις, όσον αφορά τους κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κατά το γραφείο ερευνών του αμερικανικού υπουργείου οικονομικών, μόνο οι πέντε μεγαλύτερες έχουν σημασία – με τις τιμές των μετοχών τους να μειώνονται συνεχώς από τις 14 Φεβρουαρίου: η Citigroup (από 78,79 $ στα 40,52 $ ή -48,5%), που διασώθηκε με 2,5 τρις $ το 2008, όταν η μετοχή της είχε καταρρεύσει στα 0,99 $, η JP Morgan Chase (-36%), η Bank of America, η Goldman Sachs και η Morgan Stanley – όλες μέτοχοι της Fed, ενώ έχουν διασωθεί στο παρελθόν με τεράστια ποσά (γράφημα, πηγή).

Όπως διαπιστώνεται τώρα από το επόμενο γράφημα, οι τιμές τους έχουν εξελιχθεί πολύ χειρότερα από την υπόλοιπη αγορά – η οποία είχε πτώση 20% με κριτήριο την απόδοση του Dow Jones (πράσινη καμπύλη στο γράφημα). Το γεγονός αυτό είναι αρνητικό για την αμερικανική αγορά – αφού όλες οι υπόλοιπες εταιρείες πρέπει να δανειστούν από αυτές τις τράπεζες, για να είναι σε θέση να πληρώνουν μισθούς σε εκατομμύρια εργαζομένους, έτσι ώστε να μην απολυθούν λόγω της πανδημίας. Εάν λοιπόν τους συμβεί κάτι, θα είναι καταστροφικό για την οικονομία των Η.Π.Α.- κάτι που φυσικά δεν είναι θετικό.

Περαιτέρω, σε μία έκθεση του Γραφείου Χρηματοπιστωτικής Έρευνας (OFR) από τις αρχές του 2015 (πηγή), αναφέρθηκαν τα εξής: (α) όσο μεγαλύτερη είναι μία τράπεζα, τόσο πιο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι σε περίπτωση χρεοκοπίας της, (β) όσο υψηλότερη η μόχλευση της, τόσο πιο επιρρεπής είναι στη πτώχευση σε συνθήκες κρίσεων και (γ) όσο πιο μεγάλος είναι ο δείκτης συνδεσιμότητας της, οι διασυνδέσεις της δηλαδή με άλλες τράπεζες, επιχειρήσεις και κράτη, τόσο πιο μεγάλο είναι το ρίσκο γενικότερα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με βάση λοιπόν τα τρία αυτά κριτήρια, τα οποία ισχύουν για όλες τις χώρες, οι πέντε παραπάνω τράπεζες είναι οι πλέον επικίνδυνες – ενώ με βάση μία άλλη υπηρεσία, την OCC (πηγή), η έκθεση τους στα εξαιρετικά επικίνδυνα παράγωγα (άρθρο) στις 31.12.19 ήταν αστρονομική.

Ειδικότερα, η Citigroup κατείχε 40,8 τρις $, η JP Morgan Chase 46,4 τρις $, η Bank of America 30,4 τρις $, η Goldman Sachs 39,6 τρις $ και η Morgan Stanley 32,5 τρις $ – ενώ οι πέντε αυτές τράπεζες κατέχουν το 83% των παραγώγων όλων των ασφαλισμένων 5.117 τραπεζών των Η.Π.Α. Με δεδομένο τώρα το ότι, τα παράγωγα ήταν η αιτία του τραπεζικού κραχ του 2008, ενώ οι τράπεζες δεν χρεοκόπησαν έχοντας ενισχυθεί με 29 τρις $ (=μιάμιση φορά το ΑΕΠ των Η.Π.Α.) από τη Fed μεταξύ του Δεκεμβρίου του 2007 και του Ιουλίου του 2010 (πηγή), η ιστορία τείνει να επαναληφθεί – παρά τις διαβεβαιώσεις πως η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι υψηλή.

Συνεχίζοντας, με βάση το κείμενο στους Financial Times ενός προέδρου μίας από τις δώδεκα περιφερειακές τράπεζες της Fed (Minneapolis Fed, πηγή), ο χρόνος τελειώνει για τις συγκεκριμένες τράπεζες – ενώ πρέπει να σταματήσουν αμέσως να πληρώνουν μερίσματα και να συγκεντρώσουν κεφάλαια (200 δις $), για να αντιμετωπίσουν τη βαθιά οικονομική ύφεση που προβλέπεται. Όπως λέει χαρακτηριστικά, οι τράπεζες έχουν την ικανότητα να «εμβολιάζονται» έναντι κρίσεων – ενώ συνήθως το αποφεύγουν, για να μην υποστούν άλλου είδους «θεραπείες».

Υπάρχουν όμως δύο μεγάλες πλάνες, όσον αφορά αυτά που έγραψε ο πρόεδρος και το γνωρίζει – αφού αυτός επέβλεψε το κυβερνητικό πρόγραμμα διάσωσης του 2008-09, γνωστό ως TARP. Είναι δε οι εξής:

(α) Οι μεγάλες τράπεζες είναι πρόθυμες να στηρίξουν την πραγματική οικονομία: δεν ισχύει καθόλου, ενώ φάνηκε από την κρίση των repos το Σεπτέμβρη του 2019 που πυροδοτήθηκε από δύο τράπεζες (πηγή) – όπου απέφευγαν το δανεισμό, με αποτέλεσμα μία άνευ προηγουμένου επέμβαση της Fed ύψους 9 δις $ σε ανανεώσιμα δάνεια (revolving loans) που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Μόλις πριν μερικές ημέρες η JP Morgan Chase ανακοίνωσε πως δεν θα χρηματοδοτήσει περισσότερα στεγαστικά δάνεια, αφού προηγουμένως είχε απαιτήσει πιστοληπτική ικανότητα (credit score) πάνω από 700 και προκαταβολή του 20% της τιμής του ακινήτου. Πληρώνει λοιπόν 0,90 $ ανά μετοχή μερίσματα στους μετόχους της (10,98 δις $ ετήσια), αλλά δεν μπορεί να βρει χρήματα για να δανείσει τα 22.000.000 Αμερικανών που έμειναν άνεργοι τον τελευταίο μήνα.

(β) Οι μεγάλες τράπεζες συνειδητοποίησαν το 2008 πως είχαν μεγάλα προβλήματα, αφού εμφανίσθηκαν οι απώλειες στις χρηματοπιστωτικές αγορές: ούτε αυτό ισχύει αφού το γνώριζαν πολύ πριν, επειδή αυτοί που κατήγγειλαν τις τιτλοποιήσεις (CDO’s, «πακετάρισμα» δανείων διαφόρου ρίσκου και αξιολόγηση από τις εταιρείες με ΑΑΑ!) των ενυπόθηκων δανείων χαμηλής εξασφάλισης που παραβίαζαν όλους τους κανόνες δανεισμού, μία τεράστια απάτη, το είχαν αναφέρει προ πολλού στις τραπεζικές διοικήσεις – οι οποίες όμως όχι μόνο δεν σταμάτησαν να πουλούν ως δήθεν ποιοτικά τα «πακεταρισμένα» υψηλού ρίσκου δάνεια, αλλά επιτάχυναν τη διαδικασία (πηγή).

Δυστυχώς όμως οι Πολίτες συνέχισαν να ανέχονται τον καπιταλισμό-καζίνο και το μη διαχωρισμό των εμπορικών από τις επενδυτικές τράπεζες που είχε επιβληθεί το 1932 και καταργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 (Glass-Steagall Act). Έτσι το πρόβλημα σήμερα έχει διογκωθεί σε τεράστιο βαθμό – με τον Ισολογισμό της Fed να έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα μοναδικά στην ιστορία (γράφημα, πηγή). Εκτός αυτού έχουν προστεθεί και άλλες «πολύ μεγάλες για να χρεοκοπήσουν» (too big to fail) εταιρίες, όπως οι αεροπορικές – κάτι που συμβαίνει και στην Ευρώπη (διάσωση της Air France–KLM με πολλά δις €, φυσικά με χρήματα των φορολογουμένων Πολιτών), ενώ στην Ελλάδα μία ανάλογη θέση έχει ο χρεοκοπημένος σε μεγάλο βαθμό τουριστικός κλάδος.

Όσον αφορά τις τράπεζες στην Ευρώπη, οι οποίες υποφέρουν από την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων της ΕΚΤ μαζί με τα συνταξιοδοτικά ταμεία και με τις ασφαλιστικές εταιρείες, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη – όπως φάνηκε πρόσφατα από την ολλανδική ABNA Amro (πηγή), από τις δύο μεγάλες γαλλικές, φυσικά από τη Deutsche Bank που η τιμή της καταρρέει (από 100 € κάποτε λίγο πάνω από τα 5 €), αλλά και από τις ελληνικές τράπεζες, αν και για άλλους λόγους: για τα κόκκινα δάνεια που άρχισαν ξανά να αυξάνονται, όταν αποτελούσαν ήδη το 42% των Ισολογισμών τους, έναντι κάτω του 5% των υπολοίπων ευρωπαϊκών.

Εν προκειμένω το πρόγραμμα Ηρακλής, η συμπαιγνία καλύτερα της κυβέρνησης με τις τράπεζες (ανάλυση), με το οποίο θα μειωνόταν τα κόκκινα δάνεια τους στο 20% μέσω της κρατικής στήριξης τους με 12 δις €, είναι πια εκτός τόπου και χρόνου – αφού ασφαλώς δεν είναι αρκετό, ενώ πολύ δύσκολα θα χρηματοδοτούταν πλέον από τις αγορές, πόσο μάλλον με την Ελλάδα ξανά σε πορεία χρεοκοπίας. Εάν δε περιμένει κανείς πως θα στηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας μας, τη μη βύθιση της καλύτερα σε μία βαθιά ύφεση που η αντίστοιχη του 2010 θα έμοιαζε με παιδική χαρά, κάνει μεγάλο λάθος – γεγονός που σίγουρα γνωρίζει η κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να σκέφτεται την προσφυγή της σε πρόωρες εκλογές ακόμη και τον Ιούλιο, προτού εκραγεί η βόμβα της οικονομίας.

Τεκμηριώνεται άλλωστε από την αποφυγή της κατάθεσης ενός έκτακτου προϋπολογισμού ως οφείλει, αφού ο προηγούμενος αποτελεί παρελθόν (ανάλυση) – ως συνήθως ενδιαφερόμενη μόνο για τη νομή της εξουσίας και όχι για τους Πολίτες της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, η απειλή τραπεζικού κραχ σε ολόκληρη της Δύση είναι σήμερα μεγαλύτερη από ποτέ – με τη βραδυφλεγή πυρηνική βόμβα των παραγώγων που υπολογίζονται μεταξύ 600 τρις $ και 1,4 τετράκις $ να είναι έτοιμη να εκραγεί.

analyst