Είναι τρομερό και πρωτοφανές… οι συγκρούσεις του 2024 συνεχίζονται και το 2025 σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή αλλά έρχονται και νέες το 2025.
Πόσο πιθανή είναι μια κατάπαυση του πυρός σε διάφορα μέρη του κόσμου και πού εστιάζουν οι μεγαλύτερες συγκρούσεις;
Ας ξεκινήσουμε από εσωτερικούς - εμφυλίους πολέμους.
Τώρα υπάρχουν πολλοί στον κόσμο, αλλά ας δούμε τους σημαντικότερους.
Δύο χρόνια εμφύλιου πολέμου στο Σουδάν.
Την άνοιξη 2025 θα κλείσουν δύο χρόνια από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στο Σουδάν - ο μεγαλύτερος και πιο αιματηρός μέχρι τώρα.
Οι πιθανότητες να τελειώσει είναι ελάχιστες - δύο στρατιωτικές ελίτ βρίσκονται σε εχθρότητα, πήραν μαζί την εξουσία πριν από έξι χρόνια, αλλά στη συνέχεια κατέρρευσαν.
Τώρα η ζυγαριά φαίνεται να γέρνει υπέρ του αρχηγού του κράτους, Burhan, αλλά τα στρατεύματα του στρατηγού Daglo δεν σκοπεύουν να παραδοθούν.
Και οι δύο πλευρές έχουν την υποστήριξη εξωτερικών παικτών, επομένως έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τον πόλεμο.
Και δεδομένου ότι αυτός απέχει πολύ από τον πρώτο εμφύλιο πόλεμο στην 70χρονη ιστορία του κυρίαρχου Σουδάν (το οποίο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έχασε επίσης το νότο της χώρας, μετατρέποντας σε ένα ανεξάρτητο, αν και κακώς λειτουργικό κράτος), δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες για ειρηνική διευθέτηση το 2025.
Αν και οι προσπάθειες των διεθνών μεσολαβητών ενδέχεται να αυξήσουν τις πιθανότητες επίτευξης εκεχειρίας και έναρξης διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού. Η Ρωσία ενδιαφέρεται για την επίλυση της κατάστασης στο Σουδάν - όχι μόνο έχει καλές σχέσεις και με τις δύο πλευρές της σύγκρουσης, αλλά και πραγματικά σχέδια για μια ναυτική βάση στο Port Sudan.
Εμφύλιος πόλεμος 4 ετών στην Μιανμάρ.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος εμφύλιος πόλεμος στη Μιανμάρ ήδη κρατάει 4 χρόνια.
Αν και στην πραγματικότητα οι μάχες εκεί συνεχίζονται σχεδόν ασταμάτητα για το μεγαλύτερο μέρος της 77χρονης ιστορίας της ανεξαρτησίας της χώρας, η τρέχουσα σύγκρουση είναι διαφορετική από τις προηγούμενες.
Αν νωρίτερα η κυβέρνηση πολέμησε μόνο με τους στρατούς διαφόρων εθνικών μειονοτήτων (που είχαν επίσης ιδεολογικούς τόνους - για παράδειγμα, κομμουνιστές φιλοκινέζους), τότε μετά το 2021 ο πυρήνας της σύγκρουσης έγινε η δυσαρέσκεια των υποστηρικτών της απομακρυνθείσας από την εξουσία Aung San Suu Kyi - η κόρη του ιδρυτή της δημοκρατίας, στρατηγού Aung San.
Δημιούργησαν μια κυβέρνηση υπόγεια και στην εξορία, σκοτώνοντας κυβερνητικούς αξιωματούχους και αστυνομικούς. Φέτος, η Suu Kyi, η οποία ζει σε κατ' οίκον περιορισμό, θα γίνει 80 ετών, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να τερματιστεί ο πόλεμος μέσω της νίκης μιας από τις πλευρές.
Ο στρατός θα διατηρήσει τον έλεγχο σε ένα μεγαλύτερο, αν και συρρικνούμενο, τμήμα της χώρας.
Εμφύλιος στο Δυτικό Σαχέλ.
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στο Δυτικό Σαχέλ μπορεί να ονομαστεί εμφύλιος πόλεμος, επειδή τα σύνορα εκεί είναι αρκετά αυθαίρετα.
Οι αρχές του Μάλι, του Νίγηρα και της Μπουρκίνα Φάσο βρίσκονται σε πόλεμο με ντόπιους και ξενόφερτους ισλαμιστές και Tuareg που διεκδικούν τόσο τη δημιουργία των δικών τους κρατών (Azawad Tuareg σε μέρος της επικράτειας του Μάλι) όσο και τις δικές τους εκδοχές για ριζοσπαστικά «ισλαμικά κράτη».
Δεν υπάρχει προοπτική τερματισμού της σύγκρουσης ούτε εδώ, αν και σε όλες τις χώρες που αναφέρονται υπάρχει στροφή από τη Γαλλία στη Ρωσία (και η αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων το 2025 θα συμβεί επίσης από εκείνες τις χώρες της Δυτικής Αφρικής όπου δεν υπάρχουν εσωτερικές συγκρούσεις).
Εμφύλιος πόλεμος στην Αιθιοπία και Κονγκό.
Υπάρχουν ακόμη πολλοί εμφύλιοι πόλεμοι στον κόσμο, αλλά δυνητικά η πιο εκρηκτική κατάσταση είναι στην Αιθιοπία, όπου μαίνεται πόλεμος πλήρους κλίμακας στην επαρχία Tigray από το 2020-2022, και ακόμη και τώρα υπάρχει πιθανότητα έκρηξης σε ορισμένες περιοχές της χώρας.
Στο ευρύτερο Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), οι εσωτερικές συγκρούσεις και οι αγώνες για την εξουσία είναι από καιρό συνυφασμένες με την κατοχή τμημάτων της χώρας από στρατεύματα από τις γειτονικές Ρουάντα και Ουγκάντα.
Στη Μοζαμβίκη, η σύγκρουση με τους ντόπιους ισλαμιστές έχει ενταθεί - και εδώ, επίσης, υπάρχει κίνδυνος αυξανόμενης αναταραχής.
Το χάος της Αϊτής
Ορισμένες εσωτερικές συγκρούσεις δεν μπορούν καν να ονομαστούν εμφύλιοι πόλεμοι - για παράδειγμα, το χάος που επικρατεί στην Αϊτή είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.
Υπάρχει πλήρης αναρχία, κατάρρευση των κρατικών θεσμών με την προσπάθεια κάποιων συμμοριών να θέσουν τον έλεγχο στην πρωτεύουσα.
Συγκρούσεις στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν.
Οι εσωτερικές ένοπλες συγκρούσεις έχουν πρακτικά σβήσει στο Αφγανιστάν, αλλά εδώ βρίσκεται το δυνητικά πιο επικίνδυνο σημείο ενός νέου -ήδη διακρατικού- πολέμου.
Οι συγκρούσεις στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν που ξεκίνησαν λίγες μέρες πριν από το 2025 δεν έχουν ακόμη πάρει επικίνδυνη τροπή, αλλά αν ξεσπάσει εκεί πόλεμος πλήρους κλίμακας, οι συνέπειές του μπορεί να είναι εντελώς απρόβλεπτες.
Άλλωστε, τα σύνορα που χωρίζουν τις δύο χώρες εκτείνονται κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Durant - μια εντελώς τεχνητή γραμμή, που χαράχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα μέσω της επικράτειας του οικισμού των Παστούν.
Οι κυβερνώντες Παστούν στο Αφγανιστάν (όχι μόνο οι σημερινοί Ταλιμπάν) δεν αναγνώρισαν ποτέ τη νομιμότητά του, οπότε αν οι Παστούν και στις δύο πλευρές των συνόρων θέλουν τελικά να διαγράψουν την τεχνητή γραμμή, είναι δύσκολο να φανταστούμε τις συνέπειες αυτού για το Πακιστάν (το Αφγανιστάν, είναι ρημαγμένο από ατελείωτους πολέμους).
Επιπλέον, στο ίδιο το Πακιστάν η κατάσταση βρίσκεται στο χείλος της έκρηξης εδώ και τρία χρόνια - μετά την απομάκρυνση του δημοφιλούς και χαρισματικού Imran Khan (Παστούν κατά εθνικότητα) από την εξουσία.
Οι σημερινές αρχές και ο στρατός που ελέγχει το Πακιστάν δεν θέλουν να τον απελευθερώσουν από τη φυλακή, αλλά η αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια θα κάνει όλο και πιο δύσκολο να αναβάλουν τη στιγμή της αποφυλάκισής του (και, μάλιστα, την επιστροφή του στην εξουσία).
Στο χειρότερο σενάριο, η εσωτερική κρίση εξουσίας στο Πακιστάν θα κλιμακωθεί σε αναταραχή και θα συμπέσει με έναν πλήρη πόλεμο στα σύνορα με το Αφγανιστάν.
Μέση Ανατολή…μονίμως μάχες – Μεγάλος κίνδυνος μεταξύ Ισραήλ και Συρίας.
Στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ παρουσιάζεται ως νικητής, αλλά δεν είναι καν Πύρρειος νίκη.
Η επανέναρξη του πολέμου με τον Λίβανο (Hezbollah) μετά τις 20 Ιανουαρίου 2025 είναι απίθανη - αλλά η κατοχή τμήματος της Συρίας εγκυμονεί τεράστιο κίνδυνο πολέμου.
Ακόμα κι αν η νέα συριακή κυβέρνηση καταφέρει να έρθει σε συμφωνία με τους Κούρδους και η Τουρκία απέχει από επιχειρήσεις κατά των κουρδικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία, το ίδιο το γεγονός της κατάληψης των συριακών εδαφών από το Ισραήλ αυξάνει σοβαρά την εκρηκτικότητα της κατάστασης.
Και αυτό για να μην αναφέρουμε το αδιέξοδο για το Ισραήλ στη Γάζα - η καταστροφή της ηγεσίας της Hamas δεν οδήγησε στην εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη λωρίδα της Γάζας.
Η πρωτοφανής γενοκτονία που διαπράχθηκε στη Γάζα συνεχίζει να απονομιμοποιεί το Ισραήλ στα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας και κανένα σχέδιο Trump να συμφιλιώσει το εβραϊκό κράτος με τις αραβικές χώρες δεν θα λειτουργήσει.
Τουλάχιστον μέχρι να σταματήσουν οι δολοφονίες των Παλαιστινίων και οι προσπάθειες απώθησής τους από τη βόρεια Γάζα και τα ισραηλινά στρατεύματα να αποσυρθούν από την ίδια τη λωρίδα της Γάζας.
Αλλά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Netanyahu δεν πρόκειται να το κάνει αυτό.
Ιράν και Houthis.
Ο κίνδυνος επέκτασης των συγκρούσεων παραμένει.
Και παρόλο που μια επίθεση στο Ιράν φαίνεται εξαιρετικά απίθανη (οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ ποντάρουν στην εσωτερική αναταραχή στο Ιράν - ωστόσο, αυτό το στοίχημα υπάρχει εδώ και δεκαετίες), είναι δυνατές προσπάθειες να επεκταθεί η επιχείρηση κατά των Houthis της Υεμένης, η οποία μόνη της συνεχίζει να εκδικείται το Ισραήλ για τη Γάζα.
Οι πυραυλικές επιθέσεις της Υεμένης δεν προκαλούν μεγάλη άμεση ζημιά στο Ισραήλ, αλλά καταδεικνύουν την ίδια την πιθανότητα (περισσότερες δυνατότητες) για αντίποινα.
Σε συνδυασμό με την απότομη πτώση της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα (και τη σχεδόν πλήρη διακοπή των επιχειρήσεων στο ισραηλινό λιμάνι Εϊλάτ), αυτό δημιουργεί πρόβλημα για το Ισραήλ και τους Αμερικανούς υποστηρικτές του.
Ωστόσο, το Ισραήλ δεν έχει τις δυνατότητες για μια πλήρη επιχείρηση κατά των Houthis και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε έναν πλήρη χερσαίο πόλεμο εναντίον άλλης αραβικής χώρας.
Το 2025 θα είναι περισσότερο ή λιγότερο αιματηρό από το 2024;
Είναι αδύνατο να προβλεφθεί, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: τόσο οι υπάρχουσες όσο και οι πιθανές συγκρούσεις, τόσο εσωτερικές όσο και διακρατικές και ακόμη και διαπολιτισμικές, φέρουν ένα τεράστιο φορτίο θανάτου και καταστροφής.
Αν και, φυσικά, ελπίζουμε ότι τη νέα χρονιά τουλάχιστον κάποια από αυτά θα σταματήσουν ή θα υποχωρήσουν και δεν θα εμφανιστούν νέα hot spot.
Η ανθρωπότητα πρέπει να ελπίζει για το καλύτερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου