Του Daniel Moss
Ας κοιτάξουμε πέρα από τα αφελή σχόλια σχετικά με την ταχεία μεταβολή της πρόγνωσης του Τζέιμι Ντάιμον για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ - από τη συγκρατημένη αισιοδοξία πριν από μία εβδομάδα στην προειδοποίηση για έναν επικείμενο "τυφώνα".
Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι ένας τιτάνας των αμερικανικών χρηματοοικονομικών είναι διατεθειμένος να πει αυτό που ελάχιστοι έχουν αρθρώσει τις τελευταίες δεκαετίες: oι εγχώριες συνθήκες μπορεί να φαίνονται πολύ καλές, έως ότου υπονομευθούν ταχέως από δυσμενή γεγονότα στο εξωτερικό. Κι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία είναι σημαντικός παράγοντας σε αυτό.
Ο Ντάιμον, διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase, προειδοποίησε τους επενδυτές την Τετάρτη να προετοιμαστούν για ένα οικονομικό σοκ το οποίο "έρχεται καταπάνω μας".
Έκπληξη.
Τα σχόλιά του εξέπληξαν τους παρατηρητές, εν μέρει επειδή έδωσαν μια προοπτική πολύ πιο ζοφερή από εκείνη την οποία είχε περιγράψει μία εβδομάδα νωρίτερα. Ο Ντάιμον αναφέρθηκε στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στον πληθωρισμό και στα υψηλότερα επιτόκια. Σε αυτή τη σειρά αρνητικών παραγόντων, ας προσθέσουμε μια έντονη επιβράδυνση στις προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη και μια κινεζική οικονομική απόδοση τόσο αναιμική που θα μπορούσε να μείνει πίσω από εκείνη των ΗΠΑ για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν δύο γενιές.
Καθώς οι αγορές κατέρρεαν λόγω των σχολίων του Ντάιμον, σκέφτηκα μια ομιλία του Άλαν Γκρίνσπαν σχεδόν πριν από ένα τέταρτο του αιώνα, όταν η οικονομία των ΗΠΑ φαινόταν να βρίσκεται σε κρουαζιέρα αναψυχής. Το ποσοστό ανεργίας ήταν χαμηλό, ο πληθωρισμός ήταν υπό έλεγχο και η ιστορική έκρηξη του τεχνολογικού κλάδου αύξανε την παραγωγικότητα. Ωστόσο, πολλά μέρη του κόσμου βρίσκονταν σε δεινή θέση. Η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ασία δεν είχε κλείσει τον κύκλοω της και η Ρωσία βρισκόταν σε οικονομική αναταραχή. Πόσο καιρό θα μπορούσε η επέκταση της Αμερικής να αντέξει τις ευρύτερες ανατροπές;
Ο Γκρίνσπαν, τότε πρόεδρος της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve), ήθελε να ρίξει μια προειδοποιητική φωτοβολίδα. "Δεν είναι αξιόπιστη μια λογική σύμφωνα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να παραμένουν μια όαση ευημερίας ανεπηρέαστη από έναν κόσμο που βιώνει πολύ αυξημένη πίεση", είχε δηλώσει ενώπιον ακροατηρίου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Μπέρκλεϋ, στις 4 Σεπτεμβρίου 1998. Οι αγορές είχαν εκλάβει τις παρατηρήσεις του ως ένδειξη ότι η Fed ετοιμαζόταν να μειώσει τα επιτόκια, κάτι που πράγματι η αμερικανική κεντρική τράπεζα έπραξε λίγο αργότερα.
Η προοπτική περικοπής επιτοκίων δεν υπάρχει σήμερα. Η συζήτηση αφορά περισσότερο το εάν η Fed μπορεί να επιστρέψει σε αυξήσεις κατά ένα τέταρτο της ποσοστιαίας μονάδας μετά τις αυξήσεις κατά μισή μονάδα στο επιτόκιο αναφοράς αυτόν τον μήνα και τον Ιούλιο. Ο πληθωρισμός ήταν περιορισμένος το 1998. Σήμερα βρίσκεται πολύ πάνω από τον στόχο του 2% της Fed, εν μέρει λόγω των διαταραχών που προκαλούνται από τη ρωσική επιθετικότητα. Η ιδέα, ωστόσο, ότι μια μικρή υπερβολή μπορεί να πάει πολύ μακριά παραμένει επίκαιρη.
Διεθνής οπτική.
Στα απομνημονεύματά του το 2007, "The Age of Turbulence: Adventures in a New World", ο Greenspan έγραψε ότι δεν πίστευε ότι τα σχόλιά του στο Μπέρκλεϊ θα είχαν μεγάλο αντίκτυπο εκείνη την εποχή. Στην πραγματικότητα, είπε ότι στόχευε να διαμορφώσει αντιλήψεις μακράς πνοής: να επισημάνει δηλαδή αυτό που συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο έχει μεγάλη σημασία για τις ΗΠΑ. "Ο απομονωτισμός είναι τόσο ριζωμένη αντίληψη στις ΗΠΑ, που οι άνθρωποι ακόμα δεν τον έχουν εγκαταλείψει", έγραφε. "Ενυπάρχει πάντα η πεποίθηση ότι εφόσον η Αμερική είναι καλύτερη, θα πρέπει και μπορούμε να προχωρούμε μόνοι μας".
Ενώ ο αυξανόμενος πληθωρισμός επιβαρύνει στην τρέχουσα φάση την οικονομία των ΗΠΑ, άλλες πτυχές της φαίνεται να βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Το ποσοστό ανεργίας είναι κοντά σε ιστορικά χαμηλά και οι κενές θέσεις εργασίας αφθονούν. Ένας βασικός δείκτης για την κατάσταση της μεταποίησης ήταν εκπληκτικά ισχυρός τον περασμένο μήνα και οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν με σταθερό ρυθμό τον Απρίλιο.
Οι παγκόσμιες εξελίξεις δεν βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο της ανάλυσης της Fed, της οποίας η αποστολή για επίτευξη μέγιστης απασχόλησης και σταθερότητας τιμών έχει διαμορφωθεί από έναν θεσμό τεράστιου κύρους: το ομοσπονδιακό Κογκρέσο των ΗΠΑ. Σε κρίσιμες καμπές, ωστόσο, τα διεθνή γεγονότα εισέρχονται στο παιχνίδι. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, τα προβλήματα χρέους της ευρωζώνης συνέβαλαν στην αργή προσέγγιση της Fed ως προς την απόσυρση των διευκολυντικών μέτρων νομισματικής πολιτικής. Οι αποτυχημένες προσπάθειες της Κίνας για ανατίμηση του γουάν το 2015 ήταν ένας παράγοντας για την αύξηση επιτοκίων της Fed μόλις μία φορά, σε αντίθεση με τις τέσσερις αυξήσεις που προβλέπονταν στα τέλη του 2014.
Ακόμα κι αν οι τρομακτικές προειδοποιήσεις δεν είναι ευχάριστες στο άκουσμα, μπορούν να εξυπηρετήσουν έναν χρήσιμο σκοπό. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Ομπάμα, το όνομα του Ντάιμον είχε ακουστεί αρκετές φορές ως υποψηφίου για κορυφαίες θέσεις, μεταξύ άλλων κι εκείνη του Υπουργού Οικονομικών. Κάτι τέτοιο τελικώς δεν συνέβη.
Εάν ο στόχος του αυτή την εβδομάδα ήταν να ταρακουνήσει τους ανθρώπους και να τους βγάλει από τον εφησυχασμό τους, τότε το αφεντικό της JP Morgan έχει επιτελέσει μια πραγματική εθνική αποστολή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου