Υπάρχει η αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια εξαιρετικά σκληρή διαδρομή που θα μπορούσε να διαρκέσει τουλάχιστον μια δεκαετία.
Αυτή η αίσθηση αβεβαιότητας αυξάνεται εδώ και χρόνια. Ίσως ξεκίνησε με την παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 2008-09 Ωστόσο, μέχρι το 2020, υπήρχε ελπίδα ότι ο κόσμος θα επιστρέψει κάπως στη σωστή πορεία και θα ανακτήσει τη σταθερότητα. Ο Covid-19 τερμάτισε αυτήν την ελπίδα, καταστρέφοντας την παγκόσμια οικονομία και επιδεινώνοντας τις προϋπάρχουσες εντάσεις μεταξύ του κατεστημένου ηγεμόνα (Ηνωμένες Πολιτείες) και ενός νέου διεκδικητή υπέρ-δύναμης (Κίνα).
Στις περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, η πανούκλα συνεχίζει να κυκλοφορεί, σκοτώνοντας ανθρώπους με τρομακτική τυχαιότητα. Ακόμα κι αν κερδίσουμε τη μάχη ενάντια στον τελευταίο κοροναϊό, οι μεγάλες τάσεις στην παγκόσμια πολιτική που δείχνουν περισσότερα προβλήματα και αναταραχές δεν πρόκειται να εξαφανιστούν και πιθανότατα θα ενταθούν. Όταν προσπαθώ να σπάσω ορθολογικά την προσωπική μου αγωνία, ως πολιτικός επιστήμονας, αντιλαμβάνομαι τουλάχιστον τέσσερις τέτοιες τάσεις.
Διαχωρισμένες κοινωνίες
Θυμάμαι μια συνομιλία με έναν Ρώσο συνάδελφο στο Βλαδιβοστόκ πριν από μερικά χρόνια. Θρήνησε επειδή ένιωθε σαν να ζούσε σε μια χώρα που περιέχει πολλές παράλληλες κοινωνίες και όχι μία, με μέλη αυτών των «κοινωνιών» να μιλούν εντελώς διαφορετικές γλώσσες και να υποστηρίζουν αποκλίνουσες αξίες. Φυσικά, υπήρχαν πάντα διαιρέσεις στα έθνη. Αλλά, κατά κανόνα, ένα σύνολο αξιών και πεποιθήσεων ήταν κυρίαρχο, με τις διαφωνούμενες ομάδες να περιθωριοποιούνται λίγο πολύ. Σήμερα η κοινωνική συναίνεση φαίνεται όλο και περισσότερο μια εξαίρεση παρά ο κανόνας. Σε μεγάλο μέρος του κόσμου μπορεί κανείς να δει ότι οι εμφύλιοι εμφύλιοι πόλεμοι μαίνονται, με τις κοινωνίες να χωρίζονται συχνά στα μισά. Το κύριο χάσμα κυμαίνεται μεταξύ του στρατοπέδου του κοινωνικού συντηρητισμού και του νατιτισμού και των υποστηρικτών των προοδευτικών-φιλελεύθερων αξιών. Η τελευταία εκδήλωση αυτού του ανταγωνισμού ήρθε στην Πολωνία.
Η εξέγερση των μαζών.
Στις 25 Μαΐου 2020, ένας μαύρος Αμερικανός George Floyd σκοτώθηκε στη Μινεάπολη από έναν λευκό αστυνομικό. Ο θάνατός του προκάλεσε μαζικές διαμαρτυρίες που εξαπλώθηκαν γρήγορα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 9 Ιουλίου, στη ρωσική πόλη της Άπω Ανατολής Khabarovsk, ο περιφερειακός κυβερνήτης, Sergey Furgal, συνελήφθη με την κατηγορία ότι διοργάνωσε τη δολοφονία επιχειρηματικών αντιπάλων το 2004 και 2005. Ο Furgal μεταφέρθηκε αμέσως στη Μόσχα και τοποθετήθηκε σε φυλακή εκεί . Η σύλληψή του προκάλεσε πρωτοφανείς μαζικές συγκεντρώσεις στο Khabarovsk, ένα υπνηλιακό επαρχιακό μέρος στα σύνορα με την Κίνα, οι οποίες συνεχίζονται τώρα για δύο εβδομάδες. Οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που έχουν συμμετάσχει στις συγκεντρώσεις υπέρ του Φουργκάλ πιστεύουν ότι ο πραγματικός λόγος πίσω από τη σύλληψή του ήταν η μεγάλη κατάκτηση του κατεστημένου από το Κρεμλίνο, των κυβερνητικών εκλογών του 2018, και οι επακόλουθες αρνήσεις του να υποκύψουν σε τάξεις από τη Μόσχα.
Βεβαίως, οι διαμαρτυρίες στο Khabarovsk σχετικά με τη μοίρα ενός δημοφιλούς τοπικού ηγέτη δεν είναι πουθενά κοντά στην κλίμακα των διαδηλώσεων των αμερικανικών φυλών. Και, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πορείες και οι διαδηλώσεις στη ρωσική Άπω Ανατολή είναι, μέχρι στιγμής, απολύτως ειρηνικές. Έχουν ένα κοινό νήμα: οι άνθρωποι στην Αμερική, τη Ρωσία και άλλες χώρες που αψηφούν τους εγκληματικούς κινδύνους και βγαίνουν στους δρόμους απαιτούν αξιοπρέπεια. Οι περισσότεροι διαμαρτύρονται ενάντια σε αυτό που βλέπουν ως δομική αδικία και την αλαζονεία της εξουσίας. Η διαμαρτυρία τους αφορά τελικά την αποξένωση μεταξύ της άρχουσας τάξης και των απλών ανθρώπων, των θεσμών της εξουσίας και των κυβερνώντων. Αυτή η διαμαρτυρία είναι μέρος του παγκόσμιου κύματος λαϊκών εξεγέρσεων που διογκώνεται την τελευταία δεκαετία, ξεκινώντας από την Αραβική Άνοιξη και τα κινήματα κατοχής. Η νίκη του Tραμπ το 2016, καθώς και το Brexit.
Το τέλος της ηγεμονίας και ενός κόσμου χωρίς πηδάλιο.
Ταυτόχρονα με τις αναταραχές στην εσωτερική πολιτική πολλών χωρών, το διεθνές σύστημα, επίσης, υφίσταται τεκτονικές αλλαγές. Η Pax Americana, γνωστή και ως «διεθνής φιλελεύθερη τάξη», ξετυλίγεται. Πριν από λίγα χρόνια, φάνηκε ότι η πτώση της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ θα μπορούσε ακόμα να είναι αναστρέψιμη. Σήμερα, πολλοί άνθρωποι εκτός Beltway δεν πιστεύουν ότι μπορεί να σωθεί. Ακόμα κι αν ο Τζο Μπάιντεν αντικαταστήσει την μπάλα που καταστρέφει τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι μέρες της αμερικανικής υπεροχής φαίνονται αριθμημένες. Υπάρχει μια κλασική «επαναστατική κατάσταση» στο σύγχρονο διεθνές σύστημα. Για να παραφράσω τον Βλαντιμίρ Λένιν, η Ουάσινγκτον «δεν μπορεί να κυβερνήσει και να κυβερνήσει με τον παλιό τρόπο», ενώ μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου «δεν θέλει να ζήσει με τον παλιό τρόπο ».
Το Pax Americana μπορεί να ήταν ελαττωματικό και άδικο για πολλούς, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρείχε σημαντικό βαθμό διεθνούς σταθερότητας. Με το τέλος της ηγεμονίας των ΗΠΑ, ποιος θα διατηρήσει το διεθνές δίκαιο και τάξη; Δεν υπάρχει μέχρι τώρα απάντηση. Τα υπάρχοντα συλλογικά ιδρύματα, όπως το G20 ή το UN P5, δεν είναι καν ικανά να εκτελούν αποτελεσματική παγκόσμια διακυβέρνηση. Και, παρά τις υποψίες της Ουάσιγκτον, δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστες ενδείξεις ότι η αναδυόμενη υπερδύναμη Κίνα επιθυμεί να αστυνομεύει τον κόσμο. Ένα πράγμα είναι σαφές, ωστόσο. Το κενό διακυβέρνησης θα οδηγήσει σε περισσότερο χάος στην παγκόσμια πολιτική.
Προσπάθειες πολέμου.
Το 2014, έγραψα μια έκθεση σχετικά με την πιθανότητα του Γ 'Παγκοσμίου Πολέμου γύρω στο 2030, που προέκυψε από μια σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Έξι χρόνια αργότερα, θα έκανα δύο διορθώσεις σε αυτό το άρθρο. Πρώτον, ένας σινο-αμερικανικός πόλεμος φαίνεται τώρα όχι μόνο δυνατός, αλλά σχεδόν αναπόφευκτος. Δεύτερον, η κατάσταση που προηγείται της σύγκρουσης ΗΠΑ-Κίνας δεν θα μοιάζει με τον κόσμο των αρχών του εικοστού αιώνα, πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ταχέως αναπτυσσόμενη ευημερία του, λόγω αυτής που θεωρείται τώρα η πρώτη εποχή της παγκοσμιοποίησης. Αντίθετα, η ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 2020 θα μοιάζει περισσότερο με εκείνη της δεκαετίας του 1930, με την παγκόσμια οικονομία να μειώνεται και την άνοδο των αυταρχικών και νεο-ολοκληρωτικών καθεστώτων. Το πιο σημαντικό ερώτημα, ωστόσο, είναι εάν ο πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας θα είναι σχετικά περιορισμένος. Εάν όχι, θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια ανάφλεξη, προσελκύοντας άλλους παίκτες όπως η Ρωσία, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Ευρώπη;
Στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν έλειψαν ποτέ οι συγκρούσεις για αξίες και δύναμη, τόσο εντός των κοινωνιών όσο και μεταξύ αυτών. Ωστόσο, η παρούσα στιγμή είναι μάλλον μοναδική, λόγω της σύγκλισης σε ένα σημείο αρκετών βαθιών και εκρηκτικών κοινωνικών αντιφάσεων, με φόντο την απειλή των πανδημιών και της κλιματικής αλλαγής. Η Κίνα είναι ίσως η μόνη σημαντική χώρα με σχετική σταθερότητα στην παγκόσμια καταιγίδα, η οποία, παρεμπιπτόντως, ενισχύει τους φόβους ότι το Πεκίνο θα προσπαθούσε να επιτύχει το σκήπτρο της παγκόσμιας δύναμης.
Σε εύθετο χρόνο, οι τρέχουσες αντιφάσεις και συγκρούσεις θα τρέξουν και θα επιλυθούν. Θα δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία. Μέχρι να γίνει, ωστόσο, θα ζούμε σε πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές. Ίσως, όχι το άγχος, αλλά, μάλλον, ο ενθουσιασμός πρέπει να είναι η κύρια διάθεση της εποχής μας.
Ο Artyom Lukin είναι αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Far Eastern Federal University στο Βλαδιβοστόκ της Ρωσίας. 
ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟ RUSSIA TODAY : Corfiatiko.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου