Της Ελένης Παναγιώτου
Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και εν όψει της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία, το ευρωπαϊκό περιβάλλον Aσφαλείας έχει αλλάξει, και το ΝΑΤΟ προσπαθεί να προσαρμοστεί. Σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τους Συμμάχους, το ΝΑΤΟ έχει ενισχύσει τη συνεργασία του με την Ουκρανία και έχει λάβει νέα στρατηγικά μέτρα. Σε αυτά τα μέτρα συμπεριλαμβάνεται μια ειδική Δύναμη Υψηλής Ετοιμότητας γνωστή και ως “Αιχμή του Δόρατος” (VJTF). Είναι όμως η VJTF πραγματικά κάτι το καινούργιο και μπορεί να δικαιολογηθεί το κόστος; Αλήθεια ποιος είναι ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, αλλά και την ουκρανική κρίση, και μπορεί πραγματικά η νέα στάση του ΝΑΤΟ να αποτελέσει το αντίβαρο στη ρωσική επιθετικότητα;
Ο Στρατηγός Κνουντ Μπάρτελς (Knud Bartels) Επικεφαλής της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ (Chairman of the NATO Military Committee) απαντάει στο DefenceMatters.org σε ερωτήματα που αφορούν το νέο αμυντικό δόγμα του ΝΑΤΟ.
- Πώς ενισχύει την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια το Σχέδιο Ετοιμότητας Δράσης (Readiness Action Plan) και ποιές είναι οι διαφορές ανάμεσα στη Δύναμη Υψηλής Ετοιμότητας / Αιχμή του Δόρατος (Very High Readiness Joint Task Force - VJTF) και τη Δύναμη Αντίδρασης (NATO Response Force - NRF); Επιπλέον γιατί χρειαζόμαστε την VJTF όταν ήδη υπάρχει η NRF;
Πρώτα απ 'όλα επιτρέψτε μου να πω ότι το ΝΑΤΟ πάντα προσαρμόζεται στις αλλαγές σε ότι αφορά τα θέματα ασφάλειας. Αυτό έγινε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, και κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης αποστολής της σύγχρονης ιστορίας, στο Αφγανιστάν, όπως και στην επιστροφή από το Αφγανιστάν.
Τώρα, έχει προκύψει μια διαφορετική κατάσταση στην Ευρώπη και το ΝΑΤΟ θα προσαρμοστεί για άλλη μια φορά.
Το RAP ενισχύει την ευρω-ατλαντική ασφάλεια μέσω διαφόρων μέτρων. Ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που υπάρχουν στα ανατολικά της Συμμαχίας, καθώς και σε εκείνες που προέρχονται από το Νότο. Με τους δύο βασικούς του πυλώνες, τα Mέτρα Αξιοπιστίας (Assurance Meassures) και τα Mέτρα Προσαρμογής (Adaptations Measures), το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να ανταποκριθεί γρήγορα και σταθερά στις νέες προκλήσεις ασφαλείας.
Υπάρχουν μια σειρά από βασικές αλλαγές που έχουν υλοποιηθεί και έτσι θα ήθελα να υπογραμμίσω κάποιες από αυτές.
Στα Mέτρα Αξιοπιστίας (Assurance Measures) που ξεκίνησαν τον Μάιο του 2014, συμπεριλαμβάνονται η συνεχής αεροπορική, χερσαία και θαλάσσια παρουσία αλλά και οι στρατιωτικές δραστηριότητες στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας, όπου και οι 28 Σύμμαχοι συνεισφέρουν.
Τι σημαίνει αυτό στην ουσία; Το ΝΑΤΟ έχει αυξήσει τον αριθμό των αεροσκαφών σε περιπολίες αστυνόμευσης του εναέριου χώρου πάνω από τις χώρες της Βαλτικής, αεροσκάφη έχουν αναπτυχθεί στη Βουλγαρία, την Πολωνία και τη Ρουμανία, για εκπαίδευση και ασκήσεις, έχουμε στείλει περισσότερα πλοία να περιπολούν τη Βαλτική, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, αναπτύσσονται χερσαίες δυνάμεις στις ανατολικές περιοχές της Συμμαχίας για ασκήσεις, εκ περιτροπής. Επιπλέον έχουμε ξεκινήσει πτήσεις επιτήρησης AWACS πάνω από την επικράτεια των Συμμάχων μας στα ανατολικά.
Όσον αφορά τα Mέτρα Προσαρμογής (Adaptation Measures) ενισχύουμε την στρατιωτική στάση του Σώματος και την ετοιμότητα του ΝΑΤΟ.
Οι Υπουργοί Άμυνας τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους συμφώνησαν να υπερδιπλασιαστεί το μέγεθος της Δύναμης Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NATO Response Force - NRF), από 13.000 έως 30.000 στρατιωτικό ποροσωπικό και όπως ανακοινώθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής της Ουαλίας το 2014, δημιουργούμε μια νέα πιο ισχυρή δύναμη, 5.000 στρατιωτών συγκεκριμένα, την Δύναμη Πολυ Υψηλής Ετοιμότητας (Very High Readiness Task Force - VJTF), επίσης γνωστή ως η «Aιχμή του Δόρατος».
Το κυρίως σκέλος της VJTF θα είναι σε θέση δράσης μέσα σε 48 ώρες και τα στρατεύματά της θα υποστηρίζονται από αέρος, από θαλάσσης αλλά και απο τις ειδικές δυνάμεις. Αυτό στέλνει ήδη ένα μήνυμα ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο και ικανό να καλύψει κάθε πιθανή απειλή γρήγορα και αποτελεσματικά.
Εκτός από το διπλασιασμό του μεγέθους της NRF, έξι Σύμμαχοι δημιουργούν το πλαίσιο για την “Αιχμή του Δόρατος”. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν προσφερθεί να αναλάβουν αυτό το ρόλο, εναλλάξ, κατά τα προσεχή έτη. Αυτό θα εξασφαλίσει το μέλλον της νέας Δύναμης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κάποιοι από αυτούς έχουν ήδη αρχίσει την εκπαίδευση.
Τέλος, τον Φεβρουάριο , οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ αποφάσισαν επίσης την άμεση σύσταση των πρώτων έξι πολυεθνικών μονάδων διοίκησης και ελέγχου στη Βουλγαρία, στην Εσθονία, στη Λετονία, στη Λιθουανία, στην Πολωνία και στη Ρουμανία. Με αυτον τον τρόπο η ταχεία ανάπτυξη θα είναι πιο εύκολη, θα υπάρξει υποστήριξη σχεδιασμού και ασκήσεις, και θα σταλεί ένα σαφές μήνυμα ότι σε περίπτωση επίθεσης ο εχθρός θα πρέπει να αντιμετωπίσει όλη την Συμμαχία.
Όσο για την κύρια διαφορά μεταξύ της Δύναμης Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NRF) και την VJTF, η NRF ιδρύθηκε το 2003 ως μια Δύναμη Υψηλής Ετοιμότητας που αποτελείται από μονάδες ξηράς, αέρος, θαλάσσης και ειδικές δυνάμεις, ικανές για ταχεία ανάπτυξη. Η NRF έχει σχεδιαστεί για να εκτελέσει ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων, που μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνει την άμεση συλλογική αμυντική δυνατότητα ανταπόκρισης - πριν από την άφιξη άλλων δυνάμεων, επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων και ειρηνευτικές επιχειρήσεις, αλλά και την προστασία υποδομών ζωτικής σημασίας. Η VJTF είναι μια νέα δύναμη που έχει προστεθεί στη συνολική δομή της NRF για την ενίσχυση και την ταχεία ανάπτυξη της NRF.
- Το κόστος; Ειναι το RAP η καλύτερη και η πιο προσιτή λύση; Μήπως το RAP τελικά έρχεται σε σύγκρουση με την Έξυπνη Άμυνα;
Το κόστος της VJTF συζητείται επί του παρόντος. Φυσικά, οποιαδήποτε αύξηση ετοιμότητας έχει ένα κόστος. Αν σημειώσει αύξηση το συνολικό κόστος για τους Συμμάχους ή για το ΝΑΤΟ αυτό εξαρτάται σε εθνικές και πολιτικές αποφάσεις που αφορούν το ΝΑΤΟ. Υπό κανονικές συνθήκες θα είναι ένας συνδυασμός κάποιας κοινής χρηματοδότησης, δηλαδή θα χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό του ΝΑΤΟ, αλλά και από τις χώρες που συμμετέχουν.
Αυτό που πρέπει να μην ξεχνάμε είναι ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα νέο περιβάλλον ασφαλείας, που είναι και ο λόγος που τον περασμένο Σεπτέμβριο ηγέτες των κρατών μελών της Συμμαχίας στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία έθεσαν ως στόχο την επόμενη δεκαετία να δαπανήσουν 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, και να ξοδέψουν αυτά τα χρήματα πιο αποτελεσματικά. Αυτό δεν θα συμβεί ξαφνκά, και αυτό δεν είναι εύκολο, αλλά είναι σημαντικό να ξοδεύουμε περισσότερο στην Άμυνα, αλλά και για τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που χρειαζόμαστε.
Νομίζω ότι αν δούμε τι είναι η Έξυπνη Άμυνα στον πυρήνα της, δηλαδή ένας συνεργατικός τρόπος δημιουργίας σύγχρονων αμυντικών δυνατοτήτων που χρειάζεται η Συμμαχία, με ένα πιό αποδοτικό, αποτελεσματικό και συνεκτικό τρόπο, τότε το RAP συμβαδίζει με αυτή την ιδέα.
Για να προστατεύσουμε τις κοινωνίες μας και τον τρόπο ζωής μας, πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στην Άμυνα. Το τίμημα της ανασφάλειας είναι πολύ ακριβό.
- Εάν η ανάπτυξη της VJTF καθίσταται αναγκαία ποιός θα έχει τον έλεγχο και πώς αναμένεται να λειτουργήσει;
Η VJTF είναι μέρος της συνολικής δομής της NRF και η δομή της NRF τελεί υπό την αιγίδα του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητή Ευρώπης (SACEUR). Ως προς το ποιος λαμβάνει την απόφαση ότι θα πρέπει να αναπτυχθεί, αυτή η απόφαση είναι του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και των μελών του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου κατόπιν πρότασης της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ.
Η ταχεία ανάπτυξη της VJTF στο ανατολικό τμήμα της Ευρώπης, για παράδειγμα, θα διευκολύνεται από τις μικρές διοικητικές εγκαταστάσεις που φέρουν το όνομα ΝΑΤΟ Force Integration Units (NFIU). Ως πρώτο βήμα, οι NFIUs θα εγκατασταθούν στη Βουλγαρία, στην Εσθονία, στη Λετονία, στη Λιθουανία, στην Πολωνία, στη Ρουμανία, και θα στελεχωθούν εκ περιτροπής.
Οι NFIU θα λειτουργήσουν σε συνεργασία με τα έθνη υποδοχής για τον εντοπισμό υλικοτεχνικών δικτύων, κόμβων μεταφορών και τη διασφάλιση υποδομών ώστε ετσι οι δυνάμεις υψηλής ετοιμότητας του ΝΑΤΟ να μπορούν να αναπτυχθούν σε μια περιοχή όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Με τη βοήθεια των NFIUs, ορισμένες μονάδες της VJTF θα μπορούν να είναι σε ετοιμότητα εντός μόλις δύο ημερών, ενώ οι περισσότερες θα μπορούν να είναι έτοιμες σε λιγότερο από επτά ημέρες.
Η ανάπτυξη της VJTF είναι μια διαδικασία που αναμένεται να συνεχιστεί καθώς η Συμμαχία βελτιώνει τις ιδέες και τις δυνατότητές της για τα επόμενα χρόνια. Η εξέλιξη αυτή θα συνεχιστεί μέχρι και το 2016.
- Μετά τις επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και μετά από μια δεκαετία στο Αφγανιστάν, εξακολουθεί η Ευρώπη να αντιμετωπίζει ένα επιχειρησιακό κενό όταν αναφερόμαστε στη συμμετοχή εξερευνητικών αποστολών;
Ενα από τα μεγαλύτερα ατού μας [σ.σ του ΝΑΤΟ] είναι η ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η πρόκληση ήταν σαφής και σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμη. Το ΝΑΤΟ απέτρεψε τις επιθέσεις και κράτησε τα έθνη μας ασφαλή, χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός.
Στη συνέχεια, για τα επόμενα 25 χρόνια, το ΝΑΤΟ βγήκε εκτός περιοχής. Σε συνεργασία με τους εταίρους μας, πολεμήσαμε πέρα από τα σύνορά μας και διαχειριστήκαμε κρίσεις που θα μπορούσαν να απειλήσουν τις χώρες μας.
Το ΝΑΤΟ για μια ακόμη φορά θα προβεί σε ουσιαστικές αλλαγές. Σήμερα, δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιλέξουμε μεταξύ της συλλογικής άμυνας και της διαχείρισης κρίσεων, πρέπει να κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα.
Ενόψει των πολλαπλών κινδύνων, το ΝΑΤΟ προσαρμόζεται και παραμένει ισχυρό όπως έχει κάνει πάντα, και έτσι θα έλεγα ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο και ικανό να υπερασπιστεί [τα μέλη του] ενάντια σε κάθε απειλή, αλλά επίσης θα ήθελα να αναφερθώ στην προηγούμενη απάντηση μου για τους αμυντικούς προϋπολογισμούς, οτι για να συνεχίσουμε να προστατεύουμε τις κοινωνίες μας και τον τρόπο ζωής μας, πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στην Άμυνα.
- Ποιος ο ρόλος της VJTF στην αποτροπή του υβριδικού πόλεμου; Τι μπορεί να κάνει το ΝΑΤΟ, προκειμένου να αποτρέψει τις μη στρατιωτικές διαστάσεις του υβριδικού πολέμου;
Το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να υπερασπιστεί όλους τους Συμμάχους εναντίον οποιασδήποτε απειλής, είτε συμβατικής είτε υβριδικής. Η Συμμαχία αναπτύσσει επίσης μια νέα υβριδική στρατηγική, ενα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη και που θα είναι έτοιμο για τη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας το 2016.
Καθώς οι τακτικές υβριδικού πολέμου επηρεάζουν την οικονομία μας και τον κυβερνοχώρο, ενισχύουμε τον συντονισμό μας με άλλους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το RAP αποτελεί επίσης κλειδί στην στάση του ΝΑΤΟ. Για την αποτελεσματική αποτροπή υβριδικών απειλών πρέπει να δράσουμε γρήγορα, όποτε και όπου είναι αναγκαίο. Αυτός είναι ο λόγος που λαμβάνουμε μέτρα, ώστε να έχουμε τις κατάλληλες δυνάμεις στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή.
- Τι μπορεί να κάνει το ΝΑΤΟ για να προστατεύσει την Ουκρανία απο τα «μικρά πράσινα ανθρωπάκια» της Ρωσίας τηρώντας παράλληλα και τους κανόνες του διεθνές δίκαιου και πώς πιστεύετε ότι το ΝΑΤΟ θα είναι σε θέση να προστατεύσει τους συμμάχους από έναν ρώσικο Δούρειο Ίππο;
Πρώτα απ 'όλα χρειάζεται να θέσουμε κάποιους ορισμούς. Το ΝΑΤΟ έχει αυτό που αποκαλούμε δέσμευση του άρθρου 5 που σημαίνει ότι εάν μία χώρα μέλος δεχτεί επίθεση, θεωρείται ως επίθεση εναντίον όλων των κρατών-χωρών και εμείς θα υπερασπιστούμε ο ένας τον άλλον.
Η Ουκρανία δεν είναι μέρος της Συμμαχίας και ως εκ τούτου δεν καλύπτεται από αυτή τη δέσμευση.
Ωστόσο, η Ουκρανία είναι ένας πολύ στενός εταίρος του ΝΑΤΟ και γι' αυτό μετά από την κίνηση της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, πήραμε άμεσα μέτρα για την ενίσχυση της ετοιμότητάς μας και ενισχύσαμε τη συνεργασία μας με την Ουκρανία. Προσπαθούμε να βρούμε τρόπους, με περισσότερες ασκήσεις, στενότερη συνεργασία και εκπαίδευση, να βελτιώσουμε την ικανότητα των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας, καθώς και να μάθουν να συνεργάζονται.
Το ΝΑΤΟ υποστηρίζει την Ουκρανία σε πολιτικό επίπεδο αλλά και έμπρακτα.
Επενδύουμε σε πέντε τομείς: Το logistics, διοίκηση και επικοινωνίες, κυβερνοάμυνα, επανεκπαίδευση πρώην στρατιωτών και παροχή βοήθειας σε τραυματίες πολέμου. Αυτά θα βοηθήσουν τις αμυντικές δυνάμεις της Ουκρανίας να γίνουν πιο σύγχρονες, πιο διαφανής και πιο αποτελεσματικές. Η χρηματοδότηση ανέρχεται στα 3.000.000 ευρώ.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουαλίας συμφωνήσαμε επίσης οτι θα αυξήσουμε σημαντικά την επιστημονική συνεργασία με την Ουκρανία. Τα κονδύλια για την επιστημονική συνεργασία με την Ουκρανία το 2014 έχουν υπερδιπλασιαστεί κι έχουν φτάσει τα € 2.200.000. Η Ουκρανία είναι σήμερα η κύρια δικαιούχος των επιστημονικών δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ.
Στις επιστημονικές δραστηριότητες περιλαμβάνονται έργα στους τομείς της Άμυνας κατά των χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών, πυρηνικών παραγόντων, που αφορούν την ασφάλεια σε προηγμένες τεχνολογίες αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια.
Και επιπλέον, πολλοί Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ παρέχουν έμπρακτη υποστήριξη προς την Ουκρανία σε διμερή βάση.
Το ΝΑΤΟ θα προστατεύσει και θα υπερασπιστεί κάθε Σύμμαχο έναντι οποιασδήποτε απειλής. Δεν βλέπουμε να υπάρχει επικείμενη απειλή για τη Συμμαχία, αλλά να είστε βέβαιοι ότι, αν οποιοδήποτε έθνος παραβιάσει την κυριαρχία των 28 μελών, θα αντιμετωπίσει τη δύναμη της πιο ισχυρής Συμμαχίας του κόσμου. Το ΝΑΤΟ θα υπερασπιστεί όλους τους Συμμάχους εναντίον οποιασδήποτε απειλής.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουαλίας, οι Σύμμαχοι επιβεβαίωσαν ότι το ΝΑΤΟ θα διατηρήσει το πλήρες φάσμα των δυνατοτήτων που απαιτούνται για την υπεράσπιση των λαών μας.
Η αποτροπή, που βασίζεται στον κατάλληλο συνδυασμό των πυρηνικών, συμβατικών και πυραυλικών αμυντικών δυνατοτήτων, αποτελεί βασικό στοιχείο της συνολικής στρατηγικής μας.
Φυσικά, οι συνθήκες υπό τις οποίες λαμβάνει χώρα οποιαδήποτε χρήση πυρηνικών όπλων θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά και να είναι εξαιρετικά απομακρυσμένη. Αλλά όσο υπάρχουν πυρηνικά όπλα, το ΝΑΤΟ θα παραμείνει μια "πυρηνική" Συμμαχία. Οι Σύμμαχοι ειναι σαφείς ως προς αυτό.
- Υπάρχει μια κλιμάκωση στρατιωτικών ασκήσεων του ΝΑΤΟ το τρέχον έτος. Τι ελπίζει να επιτύχει το ΝΑΤΟ με αυτό; Ποιες ασκήσεις ειναι σημαντικές για την Συμμαχία;
Η ACT σχεδιάζει και ετοιμάζει ασκήσεις λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της Συμμαχίας και ποιες δυνατότητες πρέπει να ενισχυθούν και να δοκιμαστούν.
Στην ουσία, ο στόχος των ασκήσεων του ΝΑΤΟ είναι να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους μας να μπορούν να διαχειρίζονται το πλήρες φάσμα των αποστολών του ΝΑΤΟ, και ό, τι μπορεί να συνεπάγεται σε αυτες. Συνεπώς όλες οι ασκήσεις είναι σημαντικές, δεδομένου ότι προσφέρουν μια ευκαιρία μάθησης και βελτίωσης.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κατά τη διάρκεια του έτους η Συμμαχία διεξάγει ασκήσεις και εκπαιδεύεται για να παραμένει σε ετοιμότητα, να μαθαίνει ο ένας από τον άλλο, αλλά και από έθνη με τα οποία συνεργαζόμαστε που μπορεί να κληθούν να συμμετάσχουν στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ.
Φέτος, με την ανάπτυξη της VJTF θα περάσουμε από μια σειρά ασκήσεων, μελετών και αξιολογήσεων, Η πρώτη από αυτές έλαβε χώρα στη Γερμανία, 4 έως 5 Μαρτίου, με το 1ο γερμανο-ολλανδικό Σώμα Στρατού (1st German-Netherlands Corps) και οι ασκήσεις θα συνεχιστούν για το υπόλοιπο του 2015 με σκοπό την ανάπτυξη, τη βελτίωση και την εφαρμογή της VJTF.
Μία από τις μεγαλύτερες ασκήσεις που θα διεξαχθούν φέτος είναι η άσκηση Trident Juncture 15 που θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο και θα ενώσει περίπου 30.000 προσωπικό στη Νότια Ευρώπη, στην Ισπανία, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία.
Defence Matters http://www.onalert.gr/default.php?pname=Article&catid=2&art_id=42212
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου